27 oktober 1955.
259
zaken hier in stemming moeten worden gebracht. Want natuurlijk moet
het meerderheidsvoorstel altijd allereerst in stemming worden gebracht.
Wat de kwestie zelf betreft, merkt spreker op, dat de raad geen debat-
teergenootschap is waarbij in abstracto over een kwestie kan worden ge-
sproken. Spreker betoogt, dat het gebruikte argument dat man en vrouw
in vrijheid moeten kunnen beslissen over de vraag of de gehuwde vrouw
zal arbeiden en dat zonder inmenging van de staat, hier nu net niet aan
de orde is. Spreker heeft n.l. nog 'nooit horen verdedigen, dat het het
recht van de staat zou zijn om zodanig in te grijpen dat het de gehuwde
vrouw verboden wordt te arbeiden. Als men dat zou doen zou men de
arbeidswet moeten gaan wijzigen. Middels de arbeidswet grijpt de staat
op dit gebied maar heel beperkt in door het verbieden van arbeid door de
zwangere vrouw gedurende 6 weken vdör en 6 weken na de bevalling en
door het verbieden van vrouwenarbeid en meer in het bijzonder van ge-
huwde vrouwen in bepaalde gekwalificeerde bedrijven.
Evenmin is aan de orde, dat men dus eigenlijk in de wet op het arbeids-
contract zou moeten bepalen, dat het huwen van een vrouw geen reden
mag zijn om haar ontslag te verlenen, met andere woorden, dat de wet-
gever zou verbieden het huwelijk op zichzelf te beschouwen als een reden
tot ontslag.
Wel is de vraag aan de orde, of de gemeente Heemstede aanleiding
heeft om in haar dienst zijnde ambtenaressen de gelegenheid te geven
te blijven doorwerken wanneer zij in het huwelijk zijn getreden. In de
Provinciale Staten van Noordholland was dit vraagstuk aan de orde met
een zeer concrete achtergrond, n.l. deze, dat, wanneer dat vourstel niet
was aangenomen, zeer waardevolle krachten die een huwelijk wilden aan-
gaan, uit de dienst der provincie zouden moeten zijn ontslagen. Voor zover
spreker het kan bezien, is dit hier in concreto niet aan de orde.
Spreker heeft gedurende 16 jaren het voorzitterschap van een raad van
arbeid waargenomen. Daarbij is hem gebleken, dat de gevallen van sur-
menage typische gevallen van gehuwde vrouwen waren, die met hun be-
roepsarbeid de gezinsarbeid moesten combineren en die dat niet aankon-
den. Men moet op zichzelf' de arbeid van de huisvrouw niet onderschatten.
Er is indertijd een brochure verschenen over het huisvrouw zijn als be-
r°ep. Daaruit bleek, dat praktisch gesproken, iedere huisvrouw elke dag
16 18 km per dag loopt. Wanneer men deze zware arbeid met andere
arbeid wil combineren, dan is dat niet zo eenvoudig.
Naar aanleiding van de behandeling van deze materie in de Staten
Generaal, is een wijziging van het rijksambtenarenreglement in uitzicht
gesteld. Persoonlijk voelt spreker veel voor eenheid van recht, ook op het
gebied van ambtenarenzaken. Aangezien spreker de urgentie' op dit mo-
ment niet ziet, zou dit voor spreker aanleiding zijn deze zaak aan te
houden, tot een definitieve wijziging van het rijksambtenarenreglement
bekend zal zijn. Deze zal zeker in de richting van e*en belangrijke verrui-
ming gaan.
Met alle waardering voor de gehuwde vrouw en haar arbeid, maar ook
met volkomen inachtneming van de modeme techniek in de huishouding
en met onderscheiding dat in deze samenleving intellectuele en andere
beroepen door vele vrouwen en gehuwde vrouwen bekleed worden, als-
mede van het feit dat het dikwijls zeer wenselijk is dat die arbeid ge-
schiedt, kan spreker echter niet overzien of er niet een aantal punten is,
waarbij men, niet uit mindere waardering voor de gehuwde vrouw, maar
eenvoudig gelet op de concrete situatie, zou moeten zeggen, dit gaât niet.
Daarom voelt spreker er meer voor dit vraagstuk eerst definitief te be-
slissen, nadat de wijziging van het rijksambtenarenreglement bekend is.
Spreker zou daartoe straks een voorstel van orde willen doen.
Voor zover spreker bekend is, is het besluit van de Provinciale Staten
van Noordholland, waarbij zonder meer het ontslag van de gehuwde
