248
25 oktober 1973
ke contractvastlegging van de opdracht en het toezicht zodanig te verho-
gen, dat men niet. meer met dit soort onplezierige dingen wordt gecon-
fronteerd.
Ook wethouder Van Wijk aeht het een teleurstellende zaak die de raad
op dit moment bezighoudt en die nog stamt uit de tijd dat de wijkver-
warming de toekomstverwarming voor hele delen van gemeenten werd
geacht.
Het is uiteraard een zeer schrale troost dat ook elders, in andere ge-
meenten, birmen veel kortere tijd dan in Heemstede, droeve ervaringen
zijn opgedaan. Zo heeft spreker gehoord dat zich in Rijswijk binnen 8
maanden en in V'lissingen na iets langere tijd, maar in elk geval nog aan-
zienlijk korter dan in Heemstede, dezelfde moei'lijkheden hebben voor.ge-
daan. Een en ander is uiteraard nog geen excuus voor wat in deze in
Heemstede is gebeurd. Wat de contractuele verhouding betreft, zegt spre-
ker dat deze aanneming, het aanbrengen van een verwarming, begrepen
was in de totale aanneming.
Smit's bouwbedrijf moest dus de hele zaak verzorgen en heeft het, voor-
zover aan spreker bekend, onderaanbesteed aan de firma X, die op haar
beurt de ketels heeft betrokken bij een fabrikant, welke ketels op zich zelf
zeer goed waren en vrij zware posten in dit verband betekenden. Met be-
trekking tot de ketels kan spreker dus zeggen dat deze zijn verknoeid bij
het onderhoud en niet 'bij de bouw. Aöhteraf is wel gebleken dat er zo-
danig met de ketels is omgesprongen bij de verzorging en bij kleine repa-
raties, dat zelfs de fabrikant van de ketels zijn handen in elkaar heeft ge-
slagen van verbazing, hoe dit met de ketels kon gebeuren, en ook vrij dui-
delijk kon aantonen waar de ellende zat en dat de schade door een ver-
keerd onderhoud was veroorzaakt. Smit's Bouwbedrijf staat daar dus
buiten, en ook de fabrikant, want dit betreft het onderhoud dat de in-
middels failliete firma X op haar geweten heeft. Over de isolatie bestaan
verschillende meningen, namelijk met of zonder kathodische bescherming,
maar het schijnt heel weinig versehil uit te maken; het hangt er van af
hoe de toestand van de grond is, met name hoe agressief de grond is,
op de ene plaats gaat het wel en op de andere plaats niet. In Heemstede
ging het in elk geval niet op de wijze zoals dit is gebeurd. Inderdaad kon
niet toegelaten worden, in verband met de curveprijs, tevoren een des-
kundigenrapport aan te vragen. Men kon een dergelijk rapport wel aan-
vragen, maar dan moest men het zelf betalen. Men mocht aJls gemeente,
meent spreker, er toch wel vertrouwen in hebben dat een hoofdaannemer
die een onderaannemer zoekt, onder toezicht uiteraard van openbare
werken, met elkaar deze zaak tot een goed einde zouden brengen. Terecht
is echter opgemerkt dat bij openbare werken geen specialisme in dit op-
zicht mocht worden verwacht, te meer niet nu nog geen enkele ervaring
hiermede in Heemstede bestond. Wellicht ook is een en ander geschied
volgens de toen bestaande opvattingen en zijn er achteraf allerlei facetten
aan het licht gekoimen, waaruit bleek dat het op de wijze zoals bij deze
bouw toegepast niet kan, misschien nergens in Nederland, behalve mis-
schien in zeer speciale grond, minder agressief of anders samengesteld.
Ook de architect heeft in deze een taak gehad; verder praten hierover
heeft echter weinig zin, want de architeet is er niet meer. De aansprake-
lijkheid van een architect is trouwens zeer beperkt door de regels waar-
onder hij zijn werk doet. Over de aansprakelijkheid van de hoofdaan-
nemer valt te discussiëren. In elk geval kan gewezen worden op de te
lichte radiatoren, die in de onderste lagen van het flatgebouw geplaatst
zijn. Van wanprestatie is sprake indien men minder of anders presteert
dan waartoe men zich verbonden heeft; het is natuurlijk lang niet altijd
een wanprestatie wanneer achteraf blijkt dat een bepaalde methode niet
helemaai deugdelijk is, want er moet iets in zitten van schuld. Dit is nog
niet zo'n eenvoudige zaak, maar het nagaan van de aansprakelijkheid is
