De pensionering biedt nieuwe mogelijkheden en is ais zodanig een
uitdaging. In hoeverre hieraan gestalte en inhoud wordt gegeven,
hangt niet alleen af van de geboden mogelijkhedenmaar ook van de
bereidheid van de gepensioneerde.
Een aantal mogelijkheden zijn:
1Aktiviteiten met arbeidskenmerken.
1. Eén van de eerste mogelijkheden is de voortzetting van de dagelijkse
arbeid na de pensionering. Hierdoor blijft de gepensioneerde betrok-
ken bij de maatschappelijke struktuur en vervult daarin een noodzake-
lijke taak.
Voortzetting van de betaalde arbeid biedt voor een aantal gepensio-
neerden de mogelijkheid tot een zinvolle tijdsbesteding. Ook spelen
financiële redenen een rol ten gevolge van het lagere pensioeninkomen
dan wel van het niet slagen de uitgaven aan te passen aan het vermin-
derde inkomen.
2. Het invoeren van flexibele pensionering is een stap in de goede rich-
ting, evenals het bevorderen van gedeeltelijke werkzaamheid.
3. AIs andere aktiviteiten met arbeidskenmerken kunnen worden genoemd
de huishoudelijke aktiviteiten zoals onderhoudswerk (klusjes), de
dienstverler.ing en de studie. AIs belangrijkste komen hier de aktivi-
teiten in de sfeer van de dienstverleningen naar voren. Zo is er het
veelomvattende vrijwilligerswerk en het inschakelen bij administratie-
ve werkzaamheden van organisaties en instellingen, die in de huidige
samenleving niet meer alleen door niet-gepensioneerden behoeven te
worden gedragen.
2. Aktiviteiten met een ontspannend karakter.
Uit een onderzoek onder de gehele Nederlandse bevolking is gebleken,
dat de gepensioneerden hun ontspanning thuis meer zoeken dan die van
andere bevolkingsgroepen.
Het opleidingsniveau oefent nog een extra invloed uit op de mate en
het aantal vrijetijdsaktiviteiten.
Veel gepensioneerden hebben een beperkte sc'noolopleiding gehad. Hier-
door hebben zij hun interesse in vrijetijdsbesteding nauwelijks ont-
dekt. Terwijl een belangrijk deel van hen een arbeidsverleden heeft
gekend met relatief weinig vrije tijd. Grote groepen gepensioneerden
zijn dan ook niet of nauwelijks in staat geweest een nieuw gedrags-
patroon met betrekking tot de vrije tijd op te bouwen.
Ook zijn de gepensioneerden opgevoed om te werken en hun vrije tijd
zodanig te besteden, dat deze niet noodzakelijk nuttig en bruikbaar
is voor de pensioneringsperiode.
Min of meer als gevolg van het allesoverheersende werkgerichte waar-
denpatroon wordt het gepensioneerd zijn vaak geassocieerd met inva-
liditeit en verzorgingsbehoeftigheid, met verminderde geestelijke
vermogens enz. Er zou dan ook meer aandacht geschonken moeten worden
aan de inzetbaarheid van de oudere werknerner in relatie tot zijn mo-
gelijkheden. Permanente educatie eri voorbereiding op de pensionering
kunnen resulteren in het ,volgende"standpunt "dat de voorbereiding op
de pensionering een geîntegreerd onderdeel dient te zijn van het te
vceren sociale beleid".
III. BEGRIPSOMSCHRIJVING, DOELSTELLING EN TAAK
Pensionering is meer dan een plotselinge verandering in het levenvan
een werkend meas. Naast de voorlichtings- en vormingsdagen dient de
a.s. gepensioneerde zicn mentaal voor te bereiden op de volgende
