7 september 1982
237
hieruit te komen. Dan kunnen we daarover eens verder praten in een open-
bare commissievergadering. Een tweede zaak die verbetering behoeft naar
onze mening is het omgaan met de projekten en met name met de projekten
die uit de heroverweging komen. De heroverwegingsprojekten komen automa-
tisch op de lijst met projekten waartussen moet worden gekozen. Hoe be-
langrijk de frakties daarna zo'n projekt ook vinden, waardoor het prcjekt
bovenaan de iijst van prioriteiten komt te staan, zeker in deze tijd van
teruglopende financiële middelen is het mogelijk dat het projekt niet
wordt uitgevoerd. Wij vinden dat, omdat het heroverwegingsprojekten zijn
die bestaand beleid betreffen, weinig bevredigend. Van net automatisme
wiilen we af. Er zai bij meerderheid moeten worden besioten tot het ai
dan niet plaatsen van heroverwegingsprojekten op de lijst waaruit moet
worden gekozen. Dat schept dan tegelijkertijd poiitieke duidelijkheid.
Ook daarover zullen we graag eens in de commissie wiiien praten. En als
we dat doen moeten we tegelijk maar eens praten over de puntentoekenning
door middel waarvan in eerste instantie de projekten op een rij worden
gezet. Dat instrument was in een tijd dat zo'n 50 of 60 projekten op een
rij moesten worden gezet een handig hulpmiddei. Het is de vraag of het
dat ook nu nog is. Tot zover onze bijdrage aan het zoeken naar verbeterin-
gen in het systeem van beleidsplanning.
Dan een zaak die tijdens de onderhandelingen aan bod is geweest, maar waar-
over geen beslissing is gevallen. Die zaak is het ambtsgebed. Het gebed
dus dat de voorzitter van de raad aan het begin van elke raadsvergadering
voorleest. Mijn fraktie heeft bezwaar tegen dat gebed. Niet tegen bidden
op zich. Hoe zouden we kunnen, zonder dat tenminste een deei van de frak-
tie zichzelf geweld aandoet en de gehele fraktie haar respekt voor de me-
demens. Tijdens de onderhandelingen hebben wij voorgesteld de raadsverga-
deringen met ingang van de nieuwe raadsperiode, vandaag dus, niet meer
te beginnen met het ambtsgebed. Omdat die zaak nog niet uitputtend is be-
sproken in de verschillende frakties, kon geen definitieve besluitvorming
plaatsvinden hierover. Onze bezwaren zijn van verschillende aard.
Mijn fraktie zai op zo kort mogelijke termijn de raad een nota doen toe-
komen over dit onderwerp, waarin wij uitvoerig op die bezwaren zullen in-
gaan. Thans voista ik met het kort aanduiden van een enkel punt.
Het eerste is dat het ambtsgebed naar onze menirig in strijd is met het we-
zen van bidden zelf. Het gebed is een uitdrukking van een persoonlijke
relatie tussen de mens en zijn God. Zeker kan dit in gemeenschap gebeu-
ren, maar dan moet die heie gemeenschap uitdrukking willen geven aan die
relatie, vervuld zijn van dezelfde gedachten. Aan die eis wordt door deze
raad niet voldaan. Het tweede punt is dat naar onze mening het ambts-
gebed in strijd is met ons staatsbestelOok al zijn er politieke partijen
en mensen, die de overheid beschouwen als ten dienste te moeten staan van
God en de oorsprong van het overheidsgezag herleiden tot Gods souvereini-
teit, Mederland kent feitelijk geen staatsgodsdienst meer en het staats-
verband is volgens het recht gebaseerd op een constitutioneel kader.
Het derde punt dat ik thans naar voren wil brengen is dat net ambtsgebed
aTs gebed dat namens de geheTe raad wordt uitgesproken naar onze mening
onwettig is. Strijd achten wij namelijk aanwezig met de Europese Conven-
tie tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijhe-
den en met het Internationaal verdrag inzake burgerrechten en politieke
rechten. Ik volsta hiermee. Zoals gezegd, wij zullen op zo kort mogelijke
termijn een nota hierover aanbieden aan de raad. Daarover kan dan in de
raad worden gediskussieerd. AIs algemeen uitgangspunt zullen wij daarbij
hanteren het respekt voor de medemens.
Tenslotte, voorzitter, nog twee zaken die wij bewust niet in de onderhar,-
