150
ties buiten beschouwing laten. U kent ze maar al te goeds
Bounderby, Gradgrind, Mr Choakumchild, Mrs.Sparsit, de cir
cusmensen etc. etc. Het zij mij vergund dit met enkele aanha
lingen te mogen illustreren:
Allereerst MrBounderbys that bully of humility (p.27 ff.
Hard Times uitg.Collins 1954)- U kent misschien ook wel en
kele Bounderlys.
MrGradgrinds wiens gezegdes The Good Samaritan was a bad
economist, hem ten voeten uit tekende. Thomas Gradgrind
with his unbending, utilitarian, matter of fact face,
(p.15 ff. en p„20. Hard Times uitg. Collens 1954).
Natuurlijk is dit alles felle overdrijvings Toch vraag ik me
af of men ook in ons hedendaags onderwijs geen voorbeelden
vindt van de overdreven waarde die gehecht wordt aan facts,
facts, facts, Sir!
Komen we nu tot het andere punt hierboven genoemd het aan
vallen van misstanden, dan kunnen we de volgende punten noe
men: I de satire op het Utilisme of nuttigheidsleer» II pro
test tegen de sociale misstanden^ waar tussen door verweven
is de aanklacht tegen de huwelijkswetgeving: het protest te
gen de onmogelijkheid om tot huwelijksontbinding te komen ook
al degradeert één der partners tot een monster.
Het Utilisme waar Dickens zo scherp op reageert en waar hij
weer zo'n VERTEKEND en CARICATURAAL beeld van geeft was een
philosophische theorie waarin de namen Jeremy Bentham, James
Mill maar vooral John Stuart Mill prominent zijns John Stuart
Mill was o. a. de schrijver van de Principles of Political
Economys DICKENS' oordeel over political economys "P.E. is a
mere skeleton unless it has a little human covering,a little
human bloom upon it and a little warmth in it." Een ander
werk van John Stuart Mill was (en let U op de titel)s
A system of Logic, Ratiocinative and Inductive, being a
connected view of the principles of evidence and the methods
of Scientific Investigation. Ten overvloede moge ik enige
uitspraken citeren: Logic has no business with metaphysics.
Reason operating on experience is our only and sufficient
guide to truth. The system of systematic intellectualism
against the mysticism of intuition,
