ought to be discontented. Leave Byron and his gloomy greatness, and
do you: Find tongues ain trees, books in the running brooks/
Sermons in stone and good in everything" (32).
Wie citeert Dickens hier? Naar alle waarschijnlijkheid Wordsworth (33).
In hetzelfde jaar waarin Copperfield wordt gepubliceerd, is Words
worth's definitieve versie van The Prelude verschenen.
Dat was juli 1850. De maand daarop begint Dickens aan de aflevering
van Copperfield, waarin Dora sterft. Zoals bekend vertrekt David
na Dora's dood naar de Alpen. Ongetwijfeld hebben de Wordsworthi-
aanse passages in hoofdstuk LVIII invloed ondergaan van Wordsworth's
gedicht. En ook overigens is een vergelijking te maken tussen
Coppefield en The Prelude. Beide werken staan in het teken van de
groei. De ondertitel van The Prelude luidt: "The growth of a
Poet's Mind". Zoals al eerder gezegd gaat het in Copperfield om de
groei van een "undisciplined heart" naar een beteugeld hart.
Wordworth's Prelude is de beschrijving van zijn geestelijke ont
wikkeling. De beslissing om die ontwikkeling te beschrijven is op
zichzelf al een 'romantische' beslissing. De klassieke literatuur
zal veel meer geneigd zijn het resultaat van een ontwikkeling te
beschrijven. Iets dergelijks vindt men terug in de voorgangers van
de Romantische beweging, bijvoorbeeld in Pope's Essay on Man, of
in de vaak komisch aandoende zekerheid waarmee de grote Samuel
Johnson zijn waarheden debiteert over het feit dat er minder wordt
geduelleerd dan vroeger, over de positie van de slagers in London
van zijn tijd, over de dichtkunst e tutti quanti.
Wordsworth vangt aan met een compleet vertrouwen in de beginselen
van de Franse revolutie. Dit vertrouwen wordt beschaamd door de
gruwelendie met de revolutie gepaard gaan. Dickens, door Carlyle's
French Revolution beïnvloed, legt daarvan ook getuigenis af in zijn
Tale of Two Cities. De reactie van Wordworth is er een van geeste
lijke ontreddering. Men zie de boeken 9, 10 en 11 van The Prelude.
De ontreddering is echter maar van korte duur. Het thema van de
laatste boeken ("I saw the spring return...") vertolkt een herwonnen
vertrouwen in de natuur, culminerend in de beschrijving van de
beklimming van Mount Snowdon. In die beschrijving staat het beeld
van de maan, door een opening in de wolken over het dal schijnend,
voor de menselijke geest die "feeds upon infinity/Over the dark
abyss, intent to hear/Its voices issuing forth to silent light/In
one continous stream".
De harmonie die Wordworth probeert te bereiken in de bschrijving
van het thema van The Prelude ("No other than the very heart of
man") gaat echter gepaard met een hang naar conservatisme: "My hopes
- 18 -
