J.C. van Kessel
Turfpoortstraat 4
NAARDEN
17 november 19 76
De heer Evert Werkman
Wibautstraat 131
AMSTERDAM
Zeer geachte heer Werkman,
In het Parool van vrijdag, 14 november j.l. vroeg u zich
af'wie moeder Squeers en haar mengsel wel mochten zijn. De op
lossing van het raadsel kunt u vinden bij Dickens. Nicholas
Nickleby hoofdpersoon uit het gelijknamige boek komt als assistent
schoolmeester terecht op het kostschool "Dotheboys Hall", dat ge
dreven wordt door ene Mr and Mrs Squeers, In dit familiebedrijf werd
het nuttige met het aangename verenigd: naast de eigen portemonaie
legden Mr and Mrs Squeers ook een gezonde belangstelling voor
wreedheden aan de dag. Van het eerste waren de ouders, van het
tweede de leerlingen de dupe.
Deze prijzenswaardige houding van het echtpaar Squeezes wordt
door Dickens getypeerd met "het ritueel van brimstone morning".
De dag na aankomst maakt Nicholas Nickleby er al kennis mee.
Op een "brimstone morning" krijgen de leerlingen in plaats van ontbijt
een lepel "Brimstone and treacle" toegediend. De letterlijke vertaling
hiervan is "zwavel en stroop". Het werd vroeger gebruikt als purgeer
middel.
De bedoeling van deze traktatie wordt door Mrs Squeers ten over
staan van Nicholas als volgt samengevat:
If the young man comes to be a teacher here, let him understand,
at once, that we don't want any foolery about the boys. They
have the brimstone and treacle, partly because if they hadn't
something or other in the way of medicine they'd be always
ailing and giving a world of trouble, and partly because it
spoils their appetites and comes cheaper than breakfast and
dinner. So, it does them good and us good at the same time,
and that's fair enough, I'm sure."
Dat een figuur uit een van Dickens boeken kennelijk gemeengoed
was hier in de jaren zeventig van de vorige eeuw is niet verwonderlijk.
Zijn boeken wérden in het algemeen snel vertaald en genoten een aan
zienlijke oplage. Jammer genoeg is dit literaire gemeengoed thans
kennelijk verdwenen.
Met vriendelijke groeten,
J.C. van Kessel
- 59 -
