De scenes waarin Steerforth in Copperfield voorkomt, behoren tot de
momenten waarop het voortkabbelend stramien van de roman steeds heftig
wordt doorbroken. "They break through the padded comfort of the book",
merkt Angus Wilson op (6). Doris Langley-Levy - een uitgesproken be
wonderaarster van Steerforth - noemt Steerforth's portret "The finest
cut cameo". Wij missen hem wanneer hij, aldus de schrijfster, een paar
hoofdstukken lang afwezig is en zijn verheugd wanneer hij "turns up
again" (7).
Voor Steerforth's lijfelijke opkomst, zijn wij zijn naam al tegenge
komen in een context die iets raden laat over zijn karakter. David,
voorzien van een bord met de tekst "Take care of him, he bites", leest
de op de deur van de speelplaats van Creackle's kostschool uitgesne
den namen: "There was a boy., a certain J. Steerforth, who cut his name
very deep and very often" (hoofdstuk V). De verschijning van Steer
forth op het toneel doet overigens denken aan die andere schoolheld
in onze Nederlandse literatuur: Rob Delsing, de vrouwenkenner van de
Latijnsche school uit Pieter Bas. Beiden hebben dezelfde sjieke noncha
lance in kleding gemeen, dezelfde zwakheid ook voor vrouwelijk schoon,
bij Delsing overigens tot niet meer leidend dan tot drie sproetige
apothekerszoontjes, bij Steerforth tot rampzaliger gevolgen. Over de
invloed van met name The Pickwick Papers en David Copperfield op
Pieter Bas ware een afzonderlijk onderzoek in te stellen. Bij het
bewerken van deze lezing ontdekte ik dat dat werk gelukkig al is ge
daan. Soetaert heeft een keur van materiaal vastgelegd in een verge
lijkende studie over Godfried Bomans en Charles Dickens (8).
The Steerforth-passages concentreren zich op twee gegevens: Steer.-
forth's dood en de verleidingsscène. Het is opvallend hoeveel zorg
Dickens heeft besteed aan de constructie van deze gegevens. De Steer-
forthpassages dragen het karakter van een Griekse tragedie. In het
begin van het boek worden de contouren al aangezet, de draden van het
noodlot geweven en het einde kan niet anders zijn. In een noodlottig
crescendo ontplooien de Steerforth-scenes zich naar Emily's schaking
en Steerforth's verdrinkingsdood.
Daar is allereerst de keuze van de naam, Steerforth, nog versterkt
door Peggotty's vergissing: Rudderforthin plaats van Steerforth
(hoofdstuk X). In het eerste hoofdstuk waarin Steerforth voorkomt
wordt reeds naar zijn dood verwezen: "I recollected to look at him
where he lay in the moonlight, with his handsome face turned up and
his head reclining easily on his arm" (hoofdstuk VI). Die passage
verwijst rechtstreeks naar Steerforth's dood in hoofdstuk LVThe
