85
met lectuurnotities voor de Dickensbiografie die Bomans gepland had, en een
map met getypte korte samenvattingen en waarderingen van een aantal Dickens-
biografieën. het lijkt me dat er uit deze bron voor de Dutch Dickensian nog
wel wat te putten zou zijn; wellicht zult u daar in de toekomst meer van
horen.
Meneer, dit is heilige grond is een boek met "literaire pelgrimages": verha
len van Nederlanse auteurs die de voetsporen van hun favoriete schrijver
volgen. Onder de titel "Zwerven tussen Thames en Medway" vertelt Michel van
der Plas over een reis naar DickenscountryHet verhaal stond al eerder in
Elsevier. Opzienbarend kan ik het vinden, maar onaardig is het niet. Het
beslaat 14 bladzijden; de rest van het boek is gewijd aan Orwell, Twain,
Sand, Rilke, Behan, Tsjechov, Slauerhoff, Kavafis, Stoker, Flaubert, Kerouac,
Joyce, Stendhal, Pasternak en Goethe. (Cr2)
Een derde, en ditmaal zeer aanbevelenswaardig boek is Het eeuwige moment
door Maarten 't Hart. De heer 't Hart heeft bij velen van de Dutch Dicken-
sians een niet zo beste naam, zonder twijfel vooral als gevolg van opmer
kingen die hij maakte over Bomans in een VN-stuk. Die waren inderdaad weinig
vleiend, maar het moet gezegd dat hij na protesten van Dickensians in de
boekversie van hetzelfde stuk (opgenomen in de hier besproken bundel)veel
van zijn felle kritiek heeft ingeslikt. Het essay zoals het nu is, is naar
mijn oordeel een van de beste introducties tot het werk van Dickens die je
iemand in handen kunt geven. Het begin, waarin hij beschrijft hoe fataal
het is om aan een roman van Dickens te beginnen, omdat de rest van de wereld
om je heen dan meteen wegvalt, en pas weer tot leven komt als je het boek
uit hebt, dat begin is zelf ook zeer meeslepend - en het doet je Dicken-
siaanse hart sneller kloppen om hem te zien uitroepen: "Na een maand luste
loos lezen nam ik Nicholas Nickleby ter hand en dadelijk na de eerste hoofd
stukken ademde ik weer op - dat was het, dat was pas lezen." Ook de vele
citaten en voorbeelden die 't Hart gebruikt zijn over het algemeen goed
gekozen. Het kan haast niet anders of zijn opstel zal Dickens-bekeerlingen
opleveren. (Cr3)
Engelstalig
Two book appeared recently called Charles Dickens. One comes in a series
called Rereading Literature, which "aims to show how the insights of
Marxism, feminism and deconstruction open up exciting new ways of reading
the major work of the most commonly studied writers". Charles Dickens is
read by Steven Connor in a structuralist, deconstructive, psycho-analytic
and Marxist way, using Pickwick, DombeyBleak House, Hard Times, Our
Mutual Friend and Great Expectations. (Cr4)
The other book called Charles Dickens is subtitled A new perspective, and
it is written by a clergyman called Donals Perkins (Cr5). The new perspec
tive that must justify another book on Dickens is that of Rudolph Steiner's
'science of the spirit*. Anyone who intended spending many years studying
Dickens from Steinerian perspective can save time looking at the results
of mr. Perkins, or more time by forgetting the whole thing altogether.
Another procedure is combining the name Dickens with a theme. This has
provided us with two titles in the last few years: Dickens and religion
(Cr6) and Dickens and Woman (Cr7), surely two important subjects. Of Dickens'