- 4 -
DICKENS IN NEDERLAND
Over Dickens is al zoveel geschreven dat het van overmoed getuigt er
nog iets aan toe te voegen. Naar aanleiding van de publicatie van "The
World of Charles Dickens" door Angus Wilson in 1970 merkte Kees Fens
op dat de Dickens-studie het allerhoogste in de literatuur heeft be
reikt: "zij is vastgelopen, want de weg is ten einde". Fens stelde
voor de Dickens-bibliotheek te sluiten, alles te vergeten wat er over
Dickens is geschreven (alle vondsten terug te brengen naar de oor
spronkelijke vindplaatsen) en dan na een tijd van verplichte stilte
en na de dood van de laatste grote Dickens-kenner opnieuw te beginnen
aan een tweede Dickens-bibliotheek, die dan over 150 of 200 jaar na
genoeg volmaakt gelijk zal zijn aan de eerste.
Enig inzicht in deze overdadige Dickens-studie biedt R.C.Churchill de
geïnteresseerde dickensian in zijn "A Bibliography of Dickensian Cri
ticism 1836-1975". In chronologische volgorde worden achtereenvolgens
gerubriceerd de bibliografieën, biografieën, kritieken, krantenknip
sels, alsmede specifieke aspecten van Dickens, zoals zijn populari
teit, kindertijd, ontwikkeling, illustratoren, Dickens in Frankrijk,
Italië, Zwitserland, Amerika, Rusland, etc., en verder in relatie met
de meest uiteenlopende onderwerpen als opvoeding, godsdienst, uni
versiteiten, honden, sport, misdaad, sex, en Ellen Ternan, zijn
vriendin in de laatste levensjaren. Maar ook de vergelijkende studies
met andere schrijvers als Dante, Shakespeare, Balzac, Dostojewsky,
Mark Twain, Joyce, Kafka, Orwell, etc.
De index vermeldt zo'n 800 namen van hen die over Dickens in welke
relatie, vergelijking etc. dan ook hebben geschreven. In deze lange
reeks van namen wordt slechts één landgenoot genoemd: F.D.Wierstra,
die in 1928 promoveerde op het proefschrift "Smollett en Dickens". De
samensteller van deze bibliografie geeft echter in het voorwoord al te
kennen dat hij geenzins volledig is. Misschien is het daarom toch nog
interessant, en zeker voor de "dutch dickensian", na te gaan wat er
vanuit het Nederlandse taalgebied literair, wetenschappelijk of
anderszins is bijgedragen aan en geschreven is over het werk en de
persoon van Dickens, en verder in welke mate Dickens door zijn werk
Nederlandse auteurs heeft beinvloed, en hoe vertrouwd de Nederlandse
lezer met zijn werk was.
