Dickens
publiek van het tijdschrift Het leeskabi
net. Om te beginnen wil ik een misver
stand voorkomen dat opgeroepen kan
worden door de ondertitel van Het leeska
binet 'Mengelwerk voor gezellig onder
houd voor beschaafde kringen'. Met de
aanduiding 'Mengelwerk' geeft Frijlink te
kennen dat Het leeskabinet niet - als de
meeste tijdschriften - een recenserend
maandblad is.7 Bij 'gezellig onderhoud'
moet men niet denken aan iets wat wij nu
denigrerend 'amusementslectuur' zouden
noemen. Als het een negatieve gevoels
waarde had zou Frijlink het uiteraard
niet in de titel hebben opgenomen. De be
langrijkste betekenis van
'Onderhoudslectuur' in dit verband is dat
hiermee aangegeven wordt dat het tijd
schrift geen wetenschappelijke artikelen
zal bevatten.8 En wat betreft de aandui
ding "beschaafde kringen': dit is niet zo
zeer opgenomen om 'onbeschaafde krin
gen' uit te sluiten, maar om aan te geven
dat het geen specifiek geleerdentijdschrift
is. Zoals Frijlink het zelf uitdrukt: hij wil
een tijdschrift dat" niet alleen den ei
genlijken geleerde en kunstenaar, maar
ook geheel het beschaafde Publiek, belang
kan inboezemen."9
Frijlink wil de betere 'onderhoudslectuur',
dat wil zeggen de betere lectuur van niet-
wetenschappelijk aard, bundelen en ter
beschikking stellen aan een zo breed mo
gelijk publiek. Hij heeft succes met zijn
uitgave: zelfs De gids, het tijdschrift dat
gevreesd wordt om zijn harde kritiek,
prijst Het leeskabinet omdat het "wèlge-
schreven"10 is. Ook het Algemeen letterlie
vend maandschrift is van mening dat Het
leeskabinet in zijn soort het eerste tijd
schrift is.n En het kwaliteitstijdschrift
blijkt ook bij vele lezers aan te slaan: "Het
leeskabinet wordt nogal algemeen ge
lezen merkt in 1838 een recensent
in de Vaderlandsche letteroefeningen op.12
Op de vraag hoeveel lezers Het leeskabi
net had kom ik later terug. Nu is de vraag
aan de orde welke werken van Charles
Dickens in Het leeskabinet verschijnen.
In 1838 opent de augustus-aflevering van
Het leeskabinet met: 'De lotgevallen van
Nicolaas Nickleby', naar het Engels van
C. Dickens.13 In de komende zestien afle
veringen zal de vertaling van deze roman
van Dickens een belangrijke plaats inne
men. Een globale berekening laat zien dat
in de periode augustus 1838 - november
1839 bijna 40 van Het leeskabinet ge
vuld wordt met de vertaling van deze ro
man.14 Wat is de voorgeschiedenis van dit
werk?
Op 18 november 1837 organiseert de
Londense uitgever Chapman Hall een
feest ter gelegenheid van de verschijning
van de laatste aflevering van de Pickwick
Papers.16 De avonturen van Samuel
Pickwick waren een geweldig commercieel
succes de oplage van de laatste afleve
ring bedroeg 40.000 exemplaren. Het is
niet onbegrijpelijk dat Chapman Hall
op een herhaling van dit succes hoopt en
probeert Dickens aan zich te binden. De
uitgever slaagt in zijn opzet en een paar
dagen na het Pickwick-feest tekent
Dickens een contract voor de levering van
een vergelijkbare roman in twintig afleve
ringen. Dickens verplicht zich de eerste
aflevering op 15 maart 1838 te leveren,
zodat deze eind maart kon verschijnen.
Daarna zou steeds aan het einde van de
maand een volgende aflevering op de
markt komen.
Aldus geschiedt en op 31 maart 1838 ver
schijnt de eerste aflevering van de nieuwe
roman van 'Boz'. Uitgever Chapman
Hall rekende, gezien de ontvangst van
Pickwick, op een omzet van 40.000 tot
50.000 exemplaren, maar al snel werd
duidelijk dat de vraag nog veel groter zou
worden. Dit belet niet dat de uitgave ge-
36