-98-
Misschien weer veelbetekenend, dit fragment heeft geen conclusie. Arthur blijft zichzelf
slechts angstige vragen stellen waar hij geen antwoord op weet.
Bij hoofdstuk X (deel 1) wil ik iets langer stilstaan. Het is een schitterend en in mijn ogen zeer
belangrijk hoofdstuk. Het gegeven zou kunnen worden beschreven zoals Kafka dat doet in 'het
proces' waar een enkeling niets tegen een bureaucratisch proces kan inbrengen. Dickens heeft
een ander wapen, met ironie en bijtende spot zet hij het onfunctionele Circumlocution Office
te kijk in al z'n protsige eigenwaan en baantjes jagerij. Het hoofdstuk begint met een mooie
omkering:
Op de volgende bladzijde staat een prachtige beschrijving:
Dit hoofdstuk staat zo verrukkelijk vol met de mooiste ritmische beschrijvingen, het is aan te
bevelen om het vanavond voor het slapen gaan nog even te lezen. Ik vind het misschien wel
het beste hoofdstuk uit Dickens' oeuvre.
Hier komt nog een mooie omkering:
'Of daar doodkisten gereed werden gehouden voor de menschen
die er mogten sterven; waar en hoe zij bewaard werden; waar zij,
die in de gevangenis stierven, begraven werden; hoe zij er uit
werden gebragt; welke formaliteiten men daarbij in acht nam, en
of een onverzoenlijk schuldeischer een doode kon arresteren
Dan vlugten Of er kans was om te vlugten Of een gevangene
met een touw en een haak de muren kon beklimmen, en hoe hij
aan de anderen kant zou neerkomen; of hij het dak van een huis
kon bereiken, den trap afsluipen, zich zeiven uitlaten en zich in
den menschendrom verschuilen En dan brand in de gevangenis
Als er eens brand kwam terwijl hij daar lag T (dl. 1p.96)
'Of men hier doodkisten klaar had staan voor de mensen die in de
gevangenis stierven, waar ze bewaard werden en hoe. Of de
mensen die hier stierven begraven werden, hoe men ze vervoerde
en of een harteloze schuldeiser een dode kon laten arresteren. En
welke mogelijkheden waren er om te ontsnappen Als een
gevangene het klaar speelde boven op de muur te komen, hoe
moest hij er aan de andere kant er weer afkomen. Zou hij op het
dak van een naburig huis kunnen klimmen, er binnengaan, langs
de trap sluipen, door de voordeur op straat komen en tussen de
voetgangers kunnen verdwijnen En wat zou er gebeuren als er
hier eens brand uitbrak (dl.Ip.67)
'Its finger was in the largest public pie, and in the smallest public tart. It was equally
impossible to do the plainest right and to undo the plainest wrong, without the express
authority of the Circumlocution Office.(p. Ill)
"Het stak zijn vinger in de grootste openbare pastij en in het
kleinste openbare taartje. Het was even onmogelijk het
duidelijkste regt te doen of het duidelijkste onregt te herdoen,
zonder uitdrukkelijke volmagt van het Circumlocutie-kantoor.
(dl. 1p. 113)
'Zowel bij de rijken als bij de armen deed het zijn invloed gelden.
Zonder de nadrukkelijke toestemming van dit lichaam was het
onmogelijk zich aan het simpelste recht te houden of het
schreeuwendste onrecht goed te maken.' (dl. 1p.78)
'Mechanicians, natural philosophers, soldiers, sailors, petitioners, memorialists, people with
grievances, people who wanted to prevent grievances, people who wanted to redress
grievances, jobbing people, jobbed people, people who couldn't get rewarded for merit, and
people who couldn't get punished for demerit, were all indiscriminately tucked up under the
foolscap paper of the Circumlocution Office.(p. 112)
Werktuigkundigen, natuurkundigen, soldaten, zeelieden,
inzenders van petitiën en memoriën, menschen met grieven,
menschen die grieven wilden herstellen, menschen die knoeiden,
menschen die door het knoijen benadeeld werden, menschen die
voor verdienste geene belooning, en menschen die voor
wanverdienste geene straf konden krijgen, allen werden zonder
onderscheid onder het schrijfpapier het Circumlocutie-kantoor
begraven, (dl. 1p. 114)
Werktuigkundigen, philosophen, soldaten, zeelieden, inzenders
van verzoekschriften, lieden met grieven, lieden die deze grieven
wilden voorkomen, lieden die knoeiden en zij die door dat
knoeien benadeeld werden, lieden die geen beloning voor
bewezen diensten konden krijgen en zij die voor het bewijzen van
slechte diensten niet gestraft konden worden; allen zonder
onderscheid werden bedolven en verstikt onder stapels en stapels
papier van het departement van Omhaal.' (dl. 1p.79).
