BESTE DICKENSIANS,
Enige tijd geleden bezocht ik Cecil's Court, een klein straatje in Londen, waarin
diverse winkels in oude boeken gevestigd zijn, die elk gespecialiseerd zijn in een
onderwerp, te weten: motorfietsen, film, literatuur, reizen, en geïllustreerde boeken.
Dank zij het feit dat mij op de middelbare school de eerste beginselen van de
verzamelingenleer werden bijgebracht - wat toen hoogst modern was - kon ik zonder
veel moeite bedenken welke winkels ik zou moeten bezoeken om boeken van en over
Dickens te vinden. En jawel, bij de winkel in "geïllustreerd" was het raak, ik vond
"The Dickens Originals". In dit boek uit 1912 worden de personen beschreven die
model hebben gestaan voor de Dickens' romanfiguren. Nu blijkt dat nog niet zo
simpel te liggen, in die zin dat er niet altijd een EEN-op-EEN verhouding is, d.w.z.
soms zijn meer personen samengevoegd tot een personage, soms komen meer
personages voort uit één persoon. Maar het is nog ingewikkelder: er werden door
ijverige lezers ook personen beschreven die model zouden hebben gestaan voor een
personage, terwijl de schrijver van "The Dickens Originals", Edwin Pugh, aantoont
dat dat niet mogelijk geweest kan zijn. Zo was er iemand die een vrouw in Dover
ontdekt had, die model zou zijn geweest voor Betsy Trotwood. In dat geval zou je
kunnen zeggen dat de relatie omgekeerd is en dat de romanfiguur model heeft gestaan
voor de persoon.
Deze inleiding dient om te verklaren waarom wij dit jaar onze buitendag weer te
Dordrecht doorbrengen. Dat Dickens in Dordrecht gewoond zou hebben, is niet
zeker, en het is daarom ook niet geheel zeker dat mensen uit die stad door Dickens
zijn gebruikt als model. Wel zeker is dat ook hier de omgekeerde relatie opgaat, en
dat wij in diverse Dordtenaren figuren uit onze geliefde boeken zullen herkennen.
Nadat we in het museum ons waarnemingsvermogen hebben gescherpt, zullen we
vanaf een strategisch gelegen terras de voorbijgangers aan een nauwkeurig onderzoek
kunnen onderwerpen. Er is in het verleden vaak genoeg gesproken over de maat der
Dordtsche glazen om te weten dat onze blik lange tijd helder zal blijven, waardoor we
ongetwijfeld vele "hits" zullen scoren.
Een waarschuwing is echter op zijn plaats. Het is nog niet zo gemakkelijk om
gezichten te lezen, aldus Edwin Pugh: "It may require some natural aptitude, and it
must require (for everything does) some patience and some pains". En dan nog, de
echte kunstenaar voegt altijd iets toe: "He shows us old familiar things in a new
unfamiliar light, and so reveals their inner meaning to us. In short, the artist has
opened our eyes to the truth. And this is the daily miracle of art: making the blind to
see. It was a miracle that only Dickens, after Shakespeare, was able to perform with
consistent success".
Ja lezers, zo schreef men in 1912. Bij gelegenheid zal ik u nader onthullen wie nu die
echte "Dickens Originals" zijn geweest, en daar zult u nog van op kijken.
Met Dickensiaanse groet, Paul Ferdinandusse.
66
