om het koninkrijk van God binnen te komen. En in Bethesda kunnen volgens het
Bijbelverhaal zieken beter worden als ze zich tijdig onderdompelen in het water zodra dat
door een engel in beweging wordt gebracht. De melaatse die daar in slaagt is na afloop niet
sterk aan de beterende hand - dat zouden wij als wonder al overtuigend genoeg vinden - maar
herrijst totaal genezen uit het bad. Hoe zou het toch aflopen met de verlamde die te laat te
water raakt.
Al die verhalen in het Nieuwe Testament hebben iets heel radicaals. Als het oog je tot
zonde verleidt moet je het niet dicht doen, maar uitrukken; als je slaag krijgt op de ene wang
moet je ook de andere aanbieden; en wie Jezus wil volgen, zal zijn vader en moeder, vrouw
en kinderen moeten haten. En ga zo maar door. Steeds worct ons een beeld voorgehouden
waaraan wij niet kunnen voldoea In het Evangelie en ook in deze kerstvertelling van Dickens
wordt ver uitgegrepen boven de menselijke maat. Het lezen van deze verhalen kan daarmee
een gedurige zelfkwelling worden en leiden tot een gevoel van machteloosheid. We moeten
echter bedenken dat dit de geliefde manier was van Joodse wijsheidsleraars - en kennelijk
ook van Dickens - om mensen te schokken en zodoende tot inzicht te brengea
Denkpatronen en manieren van leven zijn vaak zo vastgeroest en vanzelfsprekend geraakt,
dat de ommekeer niet anders dan schoksgewijs kan plaats vindea En om die ommekeer is het
begonnen. Veel van wat wij vergaren aan bezit en veiligheid houdt ons tegelijkertijd
gevangen, zoals Marley bij zijn verschijning aan Scrooge vast zit aan zijn ketenen. De schok
die dat inzicht ons geeft hoeft niet te betekenen dat wij een ommezwaai maken van 180
graden, maar wel dat wij wat losser komen te staan, bijvoorbeeld ten opzichte van ons aardse
bezit en misschien onze koers een paar graden verleggea Zoals je een schroef die vastgeroest
zit soms alleen maar loskrijgt door het geven van een forse klap.
De ontmoeting met de andere werkelijkheid, zoals Scrooge in de Christmas Carol
die meemaakt, komen we in de Evangeliën ook op heel veel plaatsen tegea Wat Saulus op
weg naar Damascus meemaakt, komt daar bijvoorbeeld heel dicht bij. Saulus reist, zo kunnen
we lezen in het Nieuwe Testament (Handelingen 9: 1-19) naar Damascus om daar de
opkomende christengemeente te vervolgen en uit te roeien. Maar dan omstraalt hem
onderweg plotseling een verblindend licht en een stem zegt: "Saul waarom vervolg je mij?'
Op dat moment komt Saulus volledig tot inkeer en wordt hij van een wrede vervolger tot een
vrome belijder van het geloof in Christus. In het boek der Handelingen wordt dit verhaal wel
drie keer verteld en grote theologen als Augustinus en Luther zagen in de bekering van
Saulus een voorbeeld voor hun eigen bekering. Saulus, nadien beter bekend als de apostel
Paulus, verwijst in latere brieven naar dit gebeuren als een openbaring. Er brak een licht in
hem door en als gevolg daarvan - zo schrijft hij letterlijk - zette hij al zijn vroegere
opvattingen als vuilnis langs de weg.
Wat is er nou eigenlijk met Paulus gebeurd, daar op die hete, stoffige weg naar
Damascus. En wat heeft Scrooge beleefd, in die eenzame, kille Kerstnacht? Wat gebeurt er
eigenlijk als een mens opeens tot inzicht komt en een totale ommekeer doormaakt. Je zou
kunnen redeneren dat een dergelijke ommekeer in aanleg al in elke mens sluimerend aanwezig
is. Er is een wankel evenwicht in je binnenste tussen het goede en kwade en opeens slaat de
balans door. Het beste in je komt boven en daarmee kom je tot jezelf Een stap verder is de
gedachte dat het beste in je bovenkomt door een invloed van buitenaf, van een ontmoeting of
een gebeurtenis die bedoeld of onbedoeld iets in je losmaakt dat tot je betere ik leidt. Nog een
stap verder is het om in beide gevallen, of het nu om een innerlijk proces gaat of om een
invloed van je omgeving, de ommekeer te ervaren als iets dat je geschonken wordt en
