Dan op naar het Birthplace Museum. Hier staat de sofa waarop Dickens de laatste adem uitblies,
indertijd door zijn dochter van Gad's Hill naar Portsmouth verstuurd. De achtertuin is inmiddels fors
ingekort in verband met de aanleg van een snelweg. In de directe omgeving dragen veel pubs een
Dickensian naam. Zo is daar de Oliver Twist en ook de Mr. Pickwick (met wide-screen TV). Verder
komen we langs het George Hotel waar John Dickens zich regelmatig ging ontspannen. Dickens'
zuster Fanny trad daar voor het eerst op met zang en dans. Ook zien we nog de plaats waar de
Beneficial Hall stond. Hier danste Dickens' moeder, enkele uren voor de bevalling, nog vrolijk rond.
De Dickens familie heeft nog twee andere woningen bewoond, maar deze zijn in de oorlog plat
gebombardeerd. Portsmouth, een marine stad, was in de oorlog regelmatig doelwit.
Na de "Tour of the Dickens Sites" volgt de "Literary Tour Route". Wij zien het pand waar de
kostschool van Kipling in gevestigd was. Op een van de muren staat nog steeds leesbaar een
opmerking van Kipling, "I hate it here". Geen compliment natuurlijk maar het blijft van Kipling.
Verder nog de locatie waar H.G. Wells als manufacturier werkzaam was. Hier moet hij de inspriratie
voor Kipps hebben opgedaan. Dan de locatie (er is wat afgebombardeerd daar) waar het hotel stond
waar Conan Doyle zijn eerste Holmes verhaal schreef. Wel staat gelukkig nog de Hall waar Dickens
zijn laatste lezingen in Portsmouth hield. Dat geldt niet voor dc woning van Brunei, ook hier kijken we
naar iets dat er niet meer is. Tot slot gaan we langs het pand waar Nicolas Nickleby and Smike bij
aankomst in Portsmouth onderdak vonden. Toen was er een tabakswinkeltje in gevestigd en nu is dat
een newsagent. Tabak wordt er nog wel verkocht. In London had hier al lang zo'n blauw bordje aan de
muur gehangen met "here did livemaar het Gemeentebestuur van Portsmouth is op dat vlak
minder ontwikkeld.
Zondags begeven wij ons eerst ter kerke, naar de John Pounds Memorial Church. Alvorens de clerus
zich op ons kan storten geeft Professor Tony Pointon een lezing over "Nickleby, Portsmouth and
Education". Hij vertelt over John Pounds, de schoenmaker die aan de basis stond van de zogenaamde
"Ragged Schools". Pounds (1766-1839) werkte in de dokken, viel in een droogdok en raakte dermate
gehandicapt dat hij naar ander emplooi moest uitzien. Hij werd schoenmaker. Tijdens zijn werk
onderrichtte hij een aantal kinderen in algemene kennis en zo ontstond er een soort informele school
die steeds groter werd. Uiteindelijk ontstonden zo de "Ragged Schools". Voor meer informatie: zie
ook de artikelen in de Dutch Dickensian volume XXI nr. 40 (De Landtsheer en Klok). Mr. Martin, de
schoolmeester in The Old Curiosity Shop is gebaseerd op John Pounds. Pounds ligt naast de kerk
begraven. Zijn werkplaats was tot 1940 nog te bezichtigen maar.... U raadt het al.
Portsmouth was geen commerciële haven maar een militaire, dus feitelijk hadden Nicolas en Smike
geen kans om op een schip aan te kunnen monsteren. Toch liet Dickens hen naar Portsmouth afreizen.
Waarschijnlijk, volgens Pointon, omdat hij zijn geboortestad in het boek een plaats wilde geven. Tot
slot gaat hij in op de vraag waar nu precies de herberg stond waar Nicolas en Smike hun eerste
ontmoeting met Vincent Crummles hadden.
Na de dienst, waarin veel aandacht voor de aanslagen in de Verenigde Staten, is er koffie en cake. Ik
wordt staande gehouden door een dame met de uitstraling van Mrs. Pardiggle. (a formidable style of
lady, with spectacles, a prominent nose, and a loud voice, who had the effect of wanting a great deal of
room) Zij schudt een blik met muntjes op en neer en zegt: "I am collecting money". Ik balanceer
koffie en cake om wat munten uit mijn zak te halen, want weigeren is uitgesloten. Zelfs informeren
naar het doel van de collecte lijkt niet verstandig.
Bij de lunch is er de traditionele verloting, de opbrengst is voor de restauratie van de beide graven op
Highgate cementary. De prijs is een boek, "Jackanapes". Het is een soort vervolg op Oliver Twist maar
dan gericht op de figuur van Jack Dawkins (The Artful Dodger). Secundaire literatuur zou de heer
Beets zeggen.
Tot slot is er de vertoning van een klassieke verfilming van Nicolas Nickleby waarna wij allen
huiswaarts keren om terug te kunnen kijken op een bijzonder aangenaam weekend.
Pieter de Groot
