Herfst 2004 no. 50
het slaan van vrouw en kinderen
achterwege te laten, evenals het
drinken van alcohol.
Er waren natuurlijk vele mensen die,
vanuit hun oprechte bewogenheid,
structureel hielpen door scholen te
stichten en medische zorg te verlenen
aan de armen. Deze vorm van
liefdadigheid, die mensen méér bood
dan een tijdelijk bevredigd
hongergevoel, spreekt ons uiteraard
het meest aan; de ontvanger kon met
de gereedschappen van basiskennis
en -ontwikkeling en een dosis
wilskracht een menswaardig bestaan
opbouwen.
In Bleak House vinden we de
hiervoor besproken
liefdadigheidsmethoden allemaal
beschreven.
Al in de eerste bladzijden wordt
duidelijk dat Esther Summerson,
degene die de gebeurtenissen in
dagboekstijl aan elkaar schrijft, sinds
haar geboorte het dagelijks brood
ontvangt van een kille, liefdeloze
vrouw, die zij pleegmoeder noemt.
Vanuit haar fanatiek christelijke
overtuiging, overtreedt deze alle
wetten van fatsoen en mededogen
door de moeder na de geboorte te
laten geloven dat haar kind dood is en
het kind in niet mis te verstane
bewoordingen duidelijk maakt, dat zij,
als bastaard de vloek van deze zonde
haar hele leven met zich mee zal
dragen.
Hier is sprake van een liefdadigheid,
die het begrip tot een aanfluiting
maakt; het blijvend verminken van een
persoonlijkheid in ruil voor
genadebrood.
Mrs. Jellyby bedrijft, wat Dickens
noemt de "telescopische liefdadigheid".
Deze dame is "devoted to the subject of
Africa with a view to the general
cultivation of the coffeeberry and the
navtives". Deze devotie is zó absoluut,
dat zij alles wat zich dichterbij bevindt,
verwaarloost, inclusief haar eigen
persoon.
Ook hier heeft liefdadigheid veel meer
met het eigen ego te maken als met de
behoeftige ander.
Hoewel de koffieteelt in Borrioboola-
Gha dankzij de inspanningen van mrs.
Jellyby ongetwijfeld floreerde, was zij
voor haar omgeving een egoïstisch
mens die tijd noch belangstelling had
voor simpele plichten als het verzorgen
en knuffelen van haar kinderen.
Misplaatste liefdadigheid, waar de
prioriteiten verkeerd worden gelegd.
Mrs. Pardiggle, in het bezit van een
8
The Dutch Dickensian Volume XXTV
