20
ren verscheen in 1916 bij J.M. Meulenhoff. De
vertaalster Anna van Gogh-Kaulbach had niet
alleen haar sporen als schrijfster al verdiend,
alhoewel wellicht romans als Zomerland,
Voor twee levens, Menschen in 't huwelijk en
De verborgen kracht niet meer in ieders
geheugen gegrift staan, maar ook als vertaal
ster had ze een reputatie: ze vertaalde De
gebroeders Karamazov ('uit het Fransch') en
Neel Doffs Dagen van honger en ellende, De
jeugd van Keetje Tippel, met een inleiding van
F.M. Wibaut. Het is niet verwonderlijk dat
Anna Maria Kaulbach (Velsen 1869 -
Haarlem i960) van socialistische huize was.
Meteen na de oprichting van de SDAP werd zij
in 1894 lid, in de jaren voor de Tweede
Wereldoorlog verschoof haar sympathie rich
ting de CPN. De 'Poor Law' is uiteraard in
deze kringen niet onopgemerkt gebleven.
In de loop der jaren verschenen diverse inge
korte versies van dit verhaal, veelal gericht op
de jeugdige lezers.
In de jaren vijftig verschenen onder redactie
van prof. A.G. van Kranendonk en J.W.F.
Weremeus Buning bij uitgeverij Spectrum alle
romans van Dickens in vertaling alsmede
Sketches by Boz en Forster's Life of Dickens.
Godfried Bomans vertaalde de Pickwick
Papers, Cornelis Jan Kelk (1901 - 1981) ver
taalde Oliver Twist or, The Parish Boy 's
Progress.
Ook C.J. Kelk had al enige bekendheid als
schrijver verworven met romans als Bloem
onder menschen, Reis door de wolken,
Judaspenningen en pauweveeren en dicht
bundels als Egel en faun. Hij vertaalde verder
Madame Bovary, The Razor's Edge (Op het
scherp van de snedevan Somerset Maugham
en Grosjean et son curé van Sylvain Roche,
dat hier de titel kreeg Als Jan Kalebas de pas
sie preekt. In dezelfde Prisma-serie verscheen
ook van zijn hand de vertaling van The Old
Curiosity Shop, De oude rariteitenwinkel.
Na deze serie is Dickens nog wel in het
Nederlands vertaald, Teun de Vries vertaalde
in de jaren tachtig nog eens Hard Times, maar
van een poging het volledige werk opnieuw te
vertalen is het nooit meer gekomen. Maar in
oktober 2005 is een nieuwe vertaling van
Oliver Twist verschenen bij L.J. Veen van de
hand van Tilly Maters en Eugène Dabekausen,
een ervaren vertalersduo (zij vertaalden o.a.
een aantal boeken van Salman Rushdie) die
hiermee wellicht de opmaat hebben gegeven
tot een nieuwe serie. In 2001 verscheen van
hun hand Grote verwachtingen en aan een
vertaling van Hard Times wordt gewerkt. De
vraag is natuurlijk of al hun inspanningen de
vertaling van Kelk, overigens is dat de verta
ling die wordt gebruikt in de Kruidvat-editie
van Dickens, naar de achtergrond drukt. Is
Kelk nog even leesbaar als Dickens of kan de
lezer zich beter wenden tot
Maters/Dabekaussen. Uiteraard staat recht
overeind dat ieder boek zich het beste laat
lezen in de oorspronkelijke taal. Maar beter
genoten van een goede vertaling dan het origi
neel halfbegrepen.
Het begint al met de naam van de hoofdper
soon: 'Oliver' wordt bij Kelk 'Olivier', de titel
Oliver Twist or, The Parish Boy's Progress is
door Kelk vertaald als 'De lotgevallen van
Olivier Twist' en door Maters/Dabekaussen
als 'De avonturen van Oliver Twist of, De leer
school van een weesjongen.' In ieder geval is
de titel hier volledig vertaald.
Overigens is een goed equivalent voor 'Parish
Boy' niet voorhanden, wees of weesjongen is
in dit geval correct, maar de lezer weet dit pas
aan het einde van het boek. 'Parish Boy' kan
ook slaan op een jongen waarvan een of beide
ouders onbekend zijn.
In tegenstelling tot het enigszins voortkabbe
lende proza van de Pickwick Papers zijn de
eerste hoofdstukken van Oliver Twist wel
haast staccato geschreven. Dickens houdt een
hoog tempo aan, zowel qua gebeurtenissen als
stijl.
De beroemdste zin van het boek staat reeds in
hoofdstuk twee: 'Please, sir, I want some
more.' Het is de zin die alle gebeurtenissen
verder in werking zet. Kelk vertaalt hem met:
'Meneer, mag ik u alstublieft nog om een wei-
nigje verzoeken?' Terwijl de zin in het oor
spronkelijke werk kort, krachtig en helder is,
wordt deze bij Kelk tot een soort omfloerste
vraag die wellicht zo gesteld beduidend min
der dramatische gevolgen zou hebben gehad.
