behoorde te worden:
Tot zover wat Dickens, volgens John Forster
(4)*,over die 'goeie ouwe tijd' dacht.
In diverse Acts of Parliament werd afstand
genomen van de wetten uit de oude tijd.
Nieuwe wetgeving hoe gevangenen te behan
delen, te voeden en te kleden, hoe gevangenis
sen te bouwen kwam daarvoor in de plaats.
Niet meer met z'n allen in grotere of kleinere
verblijfsruimten maar in individuele cellen
met in ieder geval minimale voorzieningen,
dan wel zodanig gehuisvest dat vanuit een
centraal punt alle gedetineerden geobserveerd
zouden kunnen worden: de panopticum
gedachte (8)*.
De gevangenis was er om in opgesloten te
worden, in afwachting van het proces of als
straf. Maar de gevangenis was meer, zij was
ook de in steen en staal gerealiseerde greep
van de overheid op de burger die niet in de
pas liep (1).
Aan het einde van de 18de eeuw bevond een
kwart van de gedetineerden van Engeland en
Wales zich in de Londonse gevangenissen (9).
Op zich niet verbazing wekkend in een stad
die de grootste metropool uit die tijd was.
Rond 1800 was het al een stad met een bevol
king van meer dan één miljoen en iedere twin
tig jaar van de 19de eeuw zou die bevolking
met één mihoen (Tol toenemen! In
De drie koepel gevangenissen in Nederland
zijn ook op dat denken gebaseerd.En dus ook
de discussie hoe goed/slecht gevangenen het
wel niet hadden ten opzichte van paupers in
de Workhouses of mensen aan de onderkant
van de samenleving. In de ogen van velen leek
het erop alsof gedetineerden het beter hadden
dan menigeen buiten de gevangenis.
De Newgate Prison zoals Dickens die bezocht
heeft dateerde uit 1782. In z'n befaamde
schets a Visit to Newgate" (3)* uit 1835
maakt hij een rondgang door de gevangenis.
Hij schetst de uiterst miserabele toestand
waarin de gedetineerden, vrouwen, mannen
jongens en meisjes verkeren. De vrouwen
afdeling komt er eigenlijk nog het best vanaf.
Er wordt naaldwerk gedaan en op tafel staat
beef bread. Maar ook ellende en ongeluk.
Een van de jonge vrouwen wordt als volgt
beschreven:' The girl belonged to a class-the
26
jets, whips anc
lams,
pT%0 nooci oiulawf^^a^nlsne^f^oid English pains,
P ij pnnlish penalties, andfi veins,
B:Wat was de gevangenis in de did van
Dickens?
Binnenkant van een gevangenis als koepel
gebouwd naar de panopticum gedachte.
Newaate.
