Marshalsea de wereld in. Opmerkelijk is de
lichtval. Normaal gesproken valt het licht van
buitenaf de gevangenis in. Maar in het titelvig
net zoals Phiz dat, ongetwijfeld in opdracht
van Charles Dickens vervaardigd heeft, komt
het licht van achter haar. Vanuit de gevange
nis schijnt het licht over haar naar buiten, een
omkering van het normale perspectief. Steig
(22)* merkt dat reeds op in zijn boek over
Dickens en Phiz.
Dit zijn maar een paar voorbeelden uit de
ware schat die de Working Notes vormt.
Vanaf najaar 1855 verschijnt Little Dorrit in 19
maandelijkse afleveringen. Het eerste num
mer verschijnt in december 1855, het laatste
dubbele nummer in juni 1857.
Iedere aflevering is verlucht met twee platen,
de laatste met vier. Iedere aflevering is gehuld
in een blauwe omslag met daarop, schema
tisch, elementen van de inhoud van de roman.
De stap die Amy zet vanuit de gevangenis het
leven in, staat centraal, de naam Little Dorrit
met ketens gekluisterd. Daar omheen, met de
klok mee: Vrouwe Brittania die door Bar-
Bishop-Phisician, met narrenkappen op naar
een bestemmingsloos doel wordt geleid,
immers de richtingaanwijzer staat de andere
kant op; een ruine-achtig huis waar voor een
dame in een invaliden wagentje zij, de moeder
van Arthur Clenham, geduwd door Flintwich;
vervolgens reizigers met koffers en al, elkaar
niet ziend voorbij lopend; overgaand in weer
een ruine-achtig bouwwerk dat reeds in elkaar
aan het storten is, bekroond met een dutten
de Casby.
Uit het omslag valt af te leiden dat Dickens de
grote lijnen van z'n roman min of meer uitge
werkt had. Kritiek al zou hij gebeurtenissen
die zich voordeden tijdens publicatie, gebruikt
zou hebben in z'n roman kunnen aan de hand
van het omslag inderdaad naar het rijk der
fabelen gewezen worden. Zo'n situatie deed
zich voor in juli 1857 in The Edinburgh
Review, Dickens werd daarin verweten dat hij
het recentelijk instorten van een huis verwerkt
zou hebben in het slot van Little Dorrit: het
instorten van het huis van de Clenham's.
33
Dickens trekt daar fel tegen van leer en
betoogt dat hij de verhaal lijnen van Little
Dorrit reeds lang in beeld heeft gebracht. Op
blad V van de Working Notes maakt hij de
aantekening mysteries sounds in the old
house", de voorbode van de latere instorting.
In de zomer van 1857 verschijnt Little Dorrit
in boekvorm.
Little Dorrit: een roman in clair-obscur, in
tegenstellingen: vrij versus onvrij; in twee
delen: deel een armoede, deel twee rijkdom.
De roman begint en eindigt met het fenomeen
gevangenis en is verder als het ware door
drenkt van de sfeer, de parafernalia, de lucht
van de gevangenis. Vrij versus onvrij, maar
ook de impliciete vraag hoe onvrij de vrije
samenleving is. De samenleving met al zijn
wetten en ondoorzichtige voorschriften als
gevangenis voor de vrije mens.
Daarnaast een andere invalshoek, gelet op de
aandacht die William Dorrit krijgt in relatie
tot z'n dochter Amy, het vervolg daarvan in de
relatie Arthur Clenham en Amy, zou je de
roman ook een onderzoek naar de relatie
vader-dochter/ oudere man-jongere vrouw
kunnen noemen.
Een thematiek waarmee Dickens intens bezig
was in die jaren.
Het begint in een gevangenis in Marseille
waar Rigaud/Blandois zit, verdacht van
moord op z'n vrouw. Vervolgens komt Arthur
Clenham in beeld die deel uit maakt van een
gezelschap dat op terugreis is naar Engeland.
Ook de familie Meagles behoort tot dat gezel
schap evenals miss Wade. Vanwege voor
schriften wordt het gezelschap een tijd in qua
rantaine gehouden.
Na ommekomst daarvan gaat de reis verder
naar Engeland. Op zondag komt Artur
Clenham aan in London een stad waar het
klokgelui de verveling van een rigoureus afge
dwongen zondagsrust begeleidt, de klokken
als de bel die de dagelijkse gang van zaken in
een gevangenis aangeeft. London een stad met
melancholy streets in a penitential garb of
De Publicatie.
Opzet en structuur van de roman
Het eerste deel: Armoede.
