no.57- 58
In juli 1857 speelt Charles Dickens in een
ander toneelstuk: The Frozen Deep.
Aanvankelijk ook gespeeld in min of meer hui
selijke kring. Echter toen er medio 1857
publieke voorstellingen in zicht kwamen wer
den voor de vrouwelijke rollen beroeps arties
ten aangetrokken, de vrouwelijke gezinsleden
zouden onder het publieke oog aan zedelijk
heid inboeten. De familie Ternan werd aange
zocht om de oude dame maar vooral de rollen
voor de jonge meisjes op zich te nemen. Ook
in dit stuk ligt Charles Dickens weer met z'n
hoofd in de schoot van een jonge vrouw: Ellan
Ternan.
Haar toneel ontroering tranen drupten bij het
slot vrijelijk op zijn gezicht en maakten
daar blijvend indruk mee op Charles Dickens.
Hij was toen 45 jaar, zij telde pas 18 lentes.
Al gauw zocht hij een relatie met haar.
Hetgeen volgens alle informatie die daar nu
over bekend is, door haar,met grote terughou
dendheid werd aangegaan.
Dat Dickens gevoelig was voor de charme van
jongere vrouwen was al eerder een ergernis
voor Catharine geworden.
In juni 1858 maakt hij publiekelijk, middels
een advertentie, zijn 'Domestic Trouble' met
Catherine openbaar, feitelijk leefden zij toen
verder gescheiden van tafel en bed.
We weten nu ook wat het huwelijk, in juni
i860, van z'n dochter Katey hem deed: op de
avond van haar huwelijk, Katey was inmiddels
op huwelijksreis vertrokken, werd Charles
Dickens huilend door Mamey, z'n oudste
dochter gevonden, met z'n hoofd in de bruids
jurk van Katey(i8)*.
Slot
In de veertiger jaren was Dickens veelvuldig in
Frankrijk. Hij ontmoette daar enkele malen
Victor Hugo een schrijver die hij zeer bewon
derde, een bewondering die wederzijds was.
Ten tijde van het schrijven van Little Dorrit
was Dickens vaak in Frankrijk en Parijs.
Victor Hugo was daar niet, die leefde in bal
lingschap op Guernsey. Maar hij leefde daar
wel in een mariage a trois, een feit dat reeds
lang bij iedereen bekend was, zonder dat daar
nu veel aanstoot aan genomen werd. Hoe zou
den Dickens gedachten naar zo'n voor hem
aantrekkelijke situatie wel niet zijn uit
gegaan? Scheiden was naar zijn idee, voor
hem in Engeland onmogelijk. Maar een vrien
din? Volgens Lemonnier (21)* zocht Dickens
in Parijs met enige regelmaat dansgelegenhe
den op waar je als man alleen naar toe ging.
Lemonnier maakt er ook geen geheim van dat
na medio 1858 Dickens zonder de entourage
van z'n huishoudster Georgina en dochters
alleen naar de voorstellingen van The Ligth
House ging. Dat opgeteld bij de uitspraken die
hij wel eens deed over de mannelijke sexuali-
teit maken de veronderstelling redelijk dat hij
op zoek was naar een jong en aantrekkelijk
persontje.
Het moet een tijd van grote innerlijke tormen-
tie vor hem geweest zijn, immers denk maar
aan de scene uit David Copperfield wanneer
die op bezoek bij mr. Micawber in de debtors
Prison 'ziet' dat een andere bewoner duidelijk
in los verband met de ook in zijn kamer aan
wezige vrouw en kinderen leeft.
Het openings vignet van Little Dorrit geeft
Amy weer terwijl ze de stap zet vanuit de
gevangenis de wijde wereld. Het slot vignet
vertelt dit met woorden. Tussen deze twee vig
netten in zijn de twee hoofd verhaal lijnen
gespannen van de gevangenis en de vader-
dochter/man-vrouw verhouding en verweven
met de twee hoofdlijnen al die andere grotere
en kleinere verhaallijnen. Die zijlijnen verster
ken door hun herhaalde verdieping van de
hoofdlijnen het geheel van het verhaal, van de
boodschap. De isomorfie van het begin punt
en het einde zijn weloverwogen gekozen. De
schrede naar buiten staat symbool voor het
individuele streven zich aan de dwang van de
instituties de gevangenis" te onttrekken. De
oplossing die Dickens kiest voor Amy Dorrit
om zich definitief aan de gevangenis te ont
worstelen: het huwelijk met Arthur Clenham
is minder duidelijk. Immers ook het huwelijk,
met zijn registers en vastgestelde sociale nor
men is ook weer een institutie, een gevange
nis, er is geen ontkomen aan!
De oplossing het huwelijk, dat de vrouw vrij
maakt ten opzichte van de familie, de vader, is
voor Amy de geborgenheid die Arthur biedt en
voor Arthur de jongere leeftijd van Amy, de
hoop op het hervinden van de onbevangen
heid van de jeugd.
37
ian Volume XXVI
