AMERICAN NOTES
(FOR GENERAL CIRCULATION)
door Liesbeth van Aalst
40
goede kandidaat. Zo'n type waarvan je bij de
eerste aanblik al weet dat hij niet deugt. Hij slijt
zijn laatste dagen onder de naam Mynheer von
Flyntevynge 'on the quaint banks of the canals
of the Hague and in the drinking-shops of
Amsterdam.' Het loopt dus wonderlijk goed
met hem af. Wat zou Dickens trouwens bedoe
len met die quaint banks of the canals of the
HagueMisschien dat de Haarlem Branch zich
daar nog eens over kan buigen.
Ik laat de vraag naar het goede en het
kwade verder rusten en wandel in gedachten
langs het Circumlocution Office. Hier past
voorzichtigheid. Ook de Haarlem Branche kent
zijn Circumlocution Office en hardnekkige
geruchten willen dat daar nog een verre neef
van een geëmigreerde Barnacle aan het hoofd
staat. Het beleid van het Circumlocution
Office, model voor de Britse overheidsbureau-
cratie, is er vooral op gericht 'how not to do it.'
Daniël Doyce, die erkenning en steun zoekt
voor een van zijn uitvindingen, loopt er hope
loos vast, evenals Arthur Clennam, die wil uit
zoeken hoe het met William Dorrits schulden
zit. Het Circumlocution Office is een kleverig,
stroperig instituut waar de leden van de familie
Barnacle zich als luizen in hebben vastgezogen.
Een verwerpelijk instituut dus, zou je zeggen,
maar toch, de overheidsbureaucratie in onze
dagen probeert zich vooral staande te houden
onder de kreet 'how to do it.' Het gevolg daar
van is, om maar een enkel feit te noemen, dat
we onlangs werden opgezadeld met de zoveel
ste nutteloze en bepaald achterlijke wijziging
van de Nederlandse spelling, om over alle
ellende die 'how to do it' in de afgelopen decen
nia in het onderwijs heeft veroorzaakt maar te
zwijgen. De Haarlem Branche mag zich geluk
kig prijzen met zijn Circumlocution Office.
Wie Little Dorrit leest ontkomt tenslot
te niet aan de Marshalsea, de gevangenis voor
schuldenaren. Dickens, wiens vader korte tijd
in dat instituut verbleef, beschrijft in alle toon
aarden de somberheid van de Marshalsea. Je
zou er maar terechtkomen en er meer dan
twintig jaar moeten verblijven, zoals William
Dorrit, die er uiteindelijk de status van Vader
van de Marshalsea bereikte. Iets waaraan hij
een aardig zakcentje overhield. Arthur
Clennam leed fysiek onder zijn gedwongen
insluiting. Beiden werden er doorheen gesleept
door de trouwe Little Dorrit, die er letterlijk is
geboren en getogen. En toch, als je Dickens
beschrijving leest van het leven in de
Marshalsea krijg je ook het idee van een zekere
knusheid. Gezellig met zijn allen in de
Snuggery, zeg maar, de gehele dag volop
bezoek, begripvolle bewakers, kortom, een toe
stand waar menig uitgeprocedeerd asielzoeker,
met gevaar voor eigen leven in het cachot op
Schiphol geworpen, de voorkeur aan zou
geven.
Little Dorrit is niet Dickens beste
roman. Daarvoor mist het verhaal het beklem
mende van A Tale of Two Cities, het schrijnen
de van Hard Times of het superieur komische
van The Pickwick Papers. Het is daarentegen
wel een onderhoudend boek, vol confrontaties
tussen goed en kwaad, tussen keihard egoïsme
(zakentalent noemt men dat tegenwoordig) en
zelfopoffering, tussen het mediterrane licht en
de groezelige mist over Londens armere buur
ten. Een boek dat daarom de moeite waard is
om te (her)lezen, in elk klimaat.
Thessaloniki, augustus 2006
Charles Dickens in de Nieuwe Wereld
'Have a passage ready taken for 'Merriker. Sammy. Let the gov'ner stop there till Mrs
The 'Merriken gov'ment will never give him Bardell's dead...and then let him come back
up when they find as he's got money to spend, and write a book about the 'Merrikens as'll
