Winter 2006 no. 59
moraal waarin men zwijgt over de behande
ling van kinderen in de mijnen die het bezit
waren van de grootgrondbezitters, maar wel
ophef maakt over de zedenverwilderende
toestanden in de industrie van de Whig-stem-
mende textiel-entrepreneur. Toen ik dit las
zag ik de beelden voor mij van de arme steen
bakkers uit de BBC verfilming van
Bleakhouse.
Ook komt het dilemma aan de orde waarvoor
de aanhangers van de nieuwe economische
orde zich zagen gesteld. Hun theorie van de
ijzeren loonwet die verbetering van de toe
stand van de arbeiders uitsloot, omdat iedere
verhoging van hun levensstandaard wel moest
leiden tot verzwakking van de concurrentiepo
sitie van de Britse textielindustrie als geheel
en uiteindelijk meer werkeloosheid onder de
arbeiders zou veroorzaken bleek een drogre
den. Al te vaak en veel te gemakkelijk werd dit
voor de absolute waarheid gehouden. Heel die
periode waren er ook fabrikanten die hun
bedrijf economisch gezond wisten te exploite
ren met goed gevoede en uitgeruste arbeiders.
Uiteindelijk bleken die van meer waarde voor
een fabrikant dan de ondervoede en overver
moeide kinderen die in andere fabrieken de
winst veilig moesten stellen.
Conclusie:
De titel legt naar mijn smaak teveel de aan
dacht op het beantwoorden van de eerste
vraag terwijl het grootste deel van het boek
zich eerder bezighoudt met het beantwoorden
van de tweede. Wat echter zeker bij de lezers
van dit boek zal blijven hangen is de ver
schrikkelijke behandeling van kinderen uit de
goot van de Engelse samenleving. Zij die als
wezen of door hun ouders uit pure armoede
aangewezen waren op de liefdadigheid van het
workhouse. Zij werden om de kosten van
armenzorg voor de parochies zo laag mogelijk
te houden overgeleverd aan de zorg van het
negentiende-eeuws kapitalisme in zijn meest
brute periode.
John Waller is als historicus een begenadigd
man. Hij combineert de schrijfstijl van een
goede romanschrijver met de kennis en vaar
digheden van een goed wetenschapper.
Waren alle historici maar met dit talent geze
gend.
Boek:
John Waller
The Real Oliver Twist
Robert Blincoe: A Life That Illuminates A
Violent Age
ISBN1-84046-727-4
Prijs: 8.99
DICKENS EN HET HIERNAMAALS
door Carla Boschma
Ooit probeerde een leerling zich in te
slijmen met de opmerking dat als
Dickens nu geleefd had hij beslist de
Nobelprijs voor literatuur gekregen
had. Als eeuwig kritische historica
bestreed ik dat natuurlijk meteen want:
a Er zijn zoveel geweldige schrijvers die
die prijs niet, en pubers die 'm wel
gekregen hebben
b Wie zegt eigenlijk dat Dickens in deze
tijd ook schrijver zou zijn en als dat al
zo was zou hij dan eigenlijk wel litera
tuur schrijven?
Die gedachten kwamen bij me op toen Guus
ons vroeg om ons eens over Dickens en 't hier
namaals te buigen. Immers onze "inimitable"
was dol op een flinke portie horror en fantasy.
Of 't nu ging om "spontaneous combustion",
of een flinke portie (kerst) spoken. Hij lustte
er wel pap van.
Neem nu zijn eerste roman, de Pickwick
Papers. Nauwelijks zijn onze vrienden op weg
of Jingle waarschuwt hen "as they came under
the low archway, which in those days formed
the entrance tot the coachyard. terrible place
- dangerous work - other day - five children
- mother, ta;; lady, eating sandwiches - for
got the arch - crash - knock - children look
around - mothers head off - sandwich in her
11
The Dutch Dickensian Volume XXVI
