Herfst 2007110.61
Al met al dus al vele aangename jaren in deze
club, diverse bestuurwissels meegemaakt, en
vooral nogal wat wisselende etablissementen,
vaak met afnemende bereikbaarheid! Naar
kraantje Lek is 't altijd een hele discussie wie
moet rijden. Nu hou ik nog steeds vol dat a)
de jeugd ervaring op de weg moet opdoen en
vooral b) ik de drankrekening betaal, maar je
kunt erop wachten dat die slimmerds ouder en
kapitaalkrachtiger worden dus bestuur doe
hier iets aan. Neem de macht over bij 't plaat
selijk ervoersbedrijf en laat de bus langs
Kraantje Lek rijden. Verleg desnoods 't spoor
en bouw er 'n NS station. Wij rekenen op u!
DICKENS ALS LEERMEESTER EN ENTERTAINER
To teach and delight'
door Liesbeth Aalst
'It has been the constant aim of my
policy, to preserve peace in your minds
and promote merriment in your
hearts, to set before you, the scenes
and characters of real life in all their
endless diversity, occasionally (I hope)
to instruct, always to amuse and never
to offend
Dit motto is op bewonderenswaardige wijze
aanwezig in elke tekst, door Dickens geschre
ven. Er is altijd het spel van licht en schaduw
dat zijn boodschap zozeer deed aanslaan bij
zijn tijdgenoten. En wel in het bijzonder bij de
groep rechtelozen bij wie hij zich zo betrokken
voelde.
Van de pauper die liever op straat crepeerde,
dan zich te onderwerpen aan het onmenselijke
regime van het armenhuis, tot de 'maid of all
work' die zich letterlijk kapot werkte en zwan
ger op straat werd gegooid nadat de heer des
huizes z'n pleziertje met haar had gehad.
Mensonwaardige levens zonder een sprankje
hoop op verbetering.
Er huisde in Dickens een gigantische woede
over de extra misère die deze mensen kregen
opgelegd door hypocriete kerkelijke ambtena
ren en de locale overheid. Als uiteindelijk de
deuren van armenhuis zich achter hen sloten,
was er de brute scheiding van (huwelijks)part-
ner en kinderen. Hel en verdoemenis werden
afgeroepen over de arbeider, die met zijn
kroost op zondag in het park wandelde. En de
dienstmaagd werd geacht dit te blijven; géén
'admirers' waren toegestaan. (Met de eerder
genoemde uitzondering van de 'master' of zijn
zonen, uiteraard).
Dickens begreep, dat je een gevallen mens
niet een trap na moet geven maar hem de
hand moet toesteken. Alleen zo ontwikkelen
zich - nèt het zelfrespect- de gaven en talen
ten van het individu. Zijn boodschap aan de
middenklasse was een harde: onderdrukking
en vernedering van de armen leidt tot de ver
nietiging van de samenleving. De gruwelijke
echo van de Franse Revolutie klonk nog in
menig hoofd.
De armen probeerde hij te overtuigen van
hun waarde als functionerend onderdeel van
de maatschappij. Door zijn beschrijving van
karakters uit de onderlaag als mensen met
goede en slechte eigenschappen, verlangens
en ambities - hoe nederig ook - werden zij
onttrokken aan de grauwe massa die zij in de
ogen van de beter gesitueerden waren. Wij
moeten niet vergeten, hoe absoluut de kloof
was tussen arm en rijk; men wist nauwelijks
van eikaars bestaan.
Deze onwetendheid leidde als vanzelfspre
kend tot het generaliseren dat ook nu nog
plaats vindt bij in -relatief - isolement levende
groepen: zij willen niet werken, zij zijn dom,
zij zuipen en hoereren...
Dit is door Dickens in belangrijke mate
doorbroken met zijn realistisch/humoristische
beschrijvingen van bijvoorbeeld een Mrs.
Gamp (Pickwick Papers) die -halflazarus- met
haar handen nog bezoedeld door het afleggen
van een lijk, met diezelfde handen een uur
15 The Dutch Dickensian Volume XXVII
Extraordinary Gazette februari 1837
