BIOGRAPHIE VAN JO, HET SWIEPERTJE.
door Ton Vroom
Charles Dickens heeft ongelooflijk veel personen geschapen. Sommigen ervan
hebben internationale bekendheid gekregen zoals Samuel Pickwick die zelfs voort
leeft in een zeer bekend Nederlands theemerk. Uriah Heep is in de hele wereld
synoniem met gluiperigheid
(je kunt met verve de stelling verdedigen dat Marten Toonder daar zijn gluiperig
stripfiguurtje Hiep Hieper aan ontleend heeft). En natuurlijk is ook alom bekend
van musical tot stripverhaal: Oliver Twist.
Jo, een personage uit Bleak House geniet wat minder bekendheid. Mogelijk dat
zulks zijn oorzaak heeft in het op jeugdige leeftijd verscheiden van Jo.
We weten precies op welk moment Jo the crossing-sweeper de geest gaf, in afleve
ring XV, mei 1853 van Bleak House. We weten ongeveer wanneer hij geboren was.
Want zijn leeftijd is vagelijk bekend. Immers in Household Words, augustus 1851,
wordt Jo als veertien jarige jongeling ten tonele gevoerd. We weten eigenlijk niets
van z'n moeder behalve misschien een kleine aanwijzing. We kunnen gissen naar
en een veronderstelling maken over wie z'n vader was. Redelijkerwijs kunnen we
het nodige vertellen over hoe hij zijn leven doorbracht.
Winter 2007 no.62
Inleiding: Bleak House.
In Bleak House draait alles om het grote juri
dische gevecht: Jarndice versus Jarndice, in
de onwaarschijnlijk stroperige wereld van de
Chancery. Iedereen, alle roman figuren zijn op
de een of andere manier verknoopt met dat
conflict. CD schets een ondoordringbare muur
van wetten die slechts één doel dienen: het
laten voortbestaan van de Chancery zonder
dat de samenleving of particulieren er ook
maar enig voordeel bij hebben. Equity Law
zijn verworden tot onbillijkheid onrecht.
Naast zijn eigen, negatieve ervaringen met de
Chancery ten tijde van het plagiaat proces
over de rechten van zijn Christmas Carol in
Proza, steunt zijn schildering op de abjecte
praktijken van de Chancery die met enige
regelmaat in de publiciteit kwamen.
Erfenissen waarvan de regeling de erflaters
meer kosten dan de erfenis opbracht, middel
eeuwse praktijken om personen, eigenlijk om
niets, jarenlang te gijzelen en dan de rechters
en andere juristen die er alleen maar op uit
leken te zijn om hun eigen belang te dienen.
In 1850 is er weliswaar een Reform Bill die
dat allemaal zou wijzigen maar in de praktijk
en volgens CD is daar bitter weinig van terecht
gekomen zie PS). In BH gaat het om het
rechtmatige bezit van Bleak House. Ooit was
het een twistappel tussen de verschillende
leden van de familie Jarndice wie nu de oud
ste, meeste rechten had om het te erven.
Meerdere leden van de familie Jarndice zijn
al aan de zaak kapot gegaan. In BH woont
John Jarndice erin maar hij is niet de mogelij
ke erflater wel een van de velen die een aan
spraak maken op de erfenis. In het eerste
hoofdstuk van BH maken we kennis met de
Chancery en twee Chancery pupillen, wezen,
uit de zaak Jarndice vs Jarndice: Ada
Richard. Ze worden onder de hoede
geplaatst van John Jarndice van Bleak House.
Maar omdat hij vrijgezel is dient er een chape
ronne gezocht te worden voor Ada in de per
soon van een wees: Esther Summerson, de
belangrijkste "ik"figuur van BH. Wezen spelen
een belangrijke rol in het oeuvre van CD, in
BH worden vier van de voornaamste rollen
toegedicht aan wezen, in volgorde van
opkomst: Ada, Richard, Esther en Jo. Op de
een of andere manier zijn ze allemaal ver
knoopt met de zaak Jarndice vs Jarndice. De
romance van Ada Richard; de romance van
Esther vormt, in bonbon termen gesproken,
de roomzachte coating van de bitterste choco
lade waaruit BH bestaat.
Dat Jo door CD een belangrijke rol, zo niet de
hoofdrol, was toegedacht moge blijken uit het
gegeven dat Jo prominent staat afgebeeld op
de titelplaat van Bleak House. Jo staat uitge
beeld met een bezem in de hand op de hoek
19
