107
zich in zijn persoonlijk leven op een welhaast ziekelijke manier uit naar de persoon
van Mary Hogarth, zijn schoonzusje, zou hiervan een duidelijk voorbeeld zijn.
Nadat zij op zeventienjarige leeftijd in zijn armen stierf, kocht hij een graf naast het
hare voor zichzelf hoe zou zijn jonge echtgenote hierop gereageerd hebben?!) Hij
zou haar ring dragen tot aan zijn dood en tot op het laatst door haar bezocht zijn in
dromen. Toen zijn huwelijk tot een ondragelijke last werd, verweet hij zijn vrouw
Catherine regelmatig haar vruchtbaarheid en betrok demonstratief een eigen
slaapkamer.
Het argument dat Dickens Catherine wél zestien keer bevrucht heeft (10 geboorten
en zes miskramen), verliest aan kracht als we bij dezelfde Paulus lezen dat hij
weliswaar een tegenstander van het huwelijk is maar....'het is goed voor een mens,
niet aan een vrouw verbonden te zijn, maar met het oog op hoererij moet iedere man
zijn eigen wouw hebben en iedere vrouw haar man. De man kome jegens de wouw
zijn echtelijke verplichtingen na en evenzo de vrouw. (Paulus, brieven Korintiërs.)
Dit alles overziende, is het niet onmogelijk dat Ellen Ternan niet zijn maitresse was
maar dat zij zijn romantische hang naar de vrouwelijke zuiverheid bevredigde. Zoals
hij -in onze ogen nogal gênant - bepleitte in zijn briefin de Times.
We zullen er nooit achterkomen en dat is misschien maar beter. Het staat wel vast
dat een succesvol man in het Victoriaanse tijdperk zich vanaf een torenhoog
voetstuk in allerlei bochten moest wringen om niet door zijn publiek als verrader of
hypocriet te worden ontmaskerd. En waarschijnlijk gold dat ook voor hemzelf; als
intelligent man moet ook hijzelf de gapende kloof tussen zijn literaire en privé
persoon hebben opgemerkt, zeker waar het de onverkwikkelijke afhandeling van zijn
huwelijk en de Ternan affaire betreft. En hoe corrupt en hypocriet de tijdgeest ook
is, ieder mens heeft momenten van onverbiddelijke eerlijkheid over zichzelf. Arme
Dickens. En arme Catherine.
The subjection of woman: John Stuart Mill 1869
Sir Charles Petrie: The Victorians 1969
Is Charles Dickens de uitvinder van onze huidige kerstviering?
Dick Kooiman
De Kerstverhalen van Dickens
Dickens en kerst zijn nauw met elkaar verweven. Dat blijkt ook in de Pickwick
Papers (1837), ons "book of study" voor het jaar 2010. In hoofdstuk 28 van deze
Papers lezen we hoe kerst wordt gevierd bij de Wardles in Dingley Dell, een groot
familielandhuis dat het centrum lijkt te zijn van een ouderwetse landelijke
gemeenschap in het graafschap Kent. Daar viert een tevreden gezelschap kerstfeest
met hulst, groenversiering en mistletoe, dans en spel, in aanwezigheid van al het
personeel. Mr Wardle zelf als "merry old gentleman" zingt een "Christmas carol",
terwijl buiten de winterkou heerst en een storm in de schoorsteen loeit. Op die
manier, zo schrijft Dickens, viert de familie Wardle kerst, zoals zij dat altijd heeft
gedaan, "from time immemorial".
