VOOR ZANDVOORT EN AERDENHOUT
No. 27
ZONDAG 3 NOVEMBER 1912
lste Jaargang
Herdenking der Kerkhervorming.
Mededeelingen.
DE ZONDAGSBODE
VERSCHIJNT ELKEN ZATERDAG
Abonnemhnts.pr ijs
Per Jaargang 1.50
3 Maanden0.50
Afzonderlijke nummers0.05
REDACTIE:
G. POSTHUMUS MEYJES - Zandvoort-
Jhr. Dr. M F. van LENNEP - Aerdenhout
Adres voor de Adm.inistratie
P SAAF, Burgemeester Engelbertsstr. 9-13
Zandvoort - Telefoon No. 27
Advertentiën 1-5 regels0.55
Elke regel meer0 10
Dienstaanbiedingen 1 -5 regels 0.35
Elke regel meer,.0 06
Bij abonnement extra korting
Zondag 3 November 1912, Ned. Herv. Gemeente, 10 uur
Ds G POSTHUMUS MEYJES.
Wanneer de volheid des tijds
gekomen is.
Gal. 4. vs. 4.
Het optreden van Maarten Luther heeft plaats gehad in
de volheid des tijds.
De kerkhervorming is geen gebeurtenis, die evengoed
een paar eeuwen vroeger of later had kunnen plaats grijpen.
God heeft alles langen, langen tijd te voren zorgvuldig
voorbereid. Toen Zijne ure gekomen was, bleken allerlei
omstandigheden en verhoudingen te hebben samengewerkt
om het werk der Reformatie te bevorderen en te doen slagen.
Ik begin met er op te wijzen hoe opmerkelijk het is dat
de Reformatie juist in het keizerlijk Duitschland is aange
vangen. Was Duitschland destijds een koninkrijk geweest,
dan had de Hervorming gemakkelijk onderdrukt kunnen
worden. De regeerende vorst had maar behoeven te ge
bieden, en de Reformatorische bewegingen waren in zijn
land gestuit. Denkt b.v. hoe het gegaan is met de Her
vorming in Frankrijk. Tot aan den dood van Frans I in
1 547 konden de Evangelischen het nergens zoover brengen,
dat ze welgeordende gemeenten vormden. Duitschland
vormde echter een bondgenootschap van vrije staten onder
een keizer, zoodat de waarheid, tegenstand en vervolging
ontmoetende in den éénen staat, een gunstige ontvangst
vinden kon in den andere.
Een tweede omstandigheid voor de Hervorming van de
grootste beteekenis, was de binnenlandsche rust in den tijd
van Luther's optreden. Geen twisten hielden de harten
gesloten voor hoogere belangen geen strijd tusschen Paus
en Keizer werd gevoerd. Overal werd gesproken over den
Augustijner monnik en kennis genomen van zijn geschriften.
Denkt voorts aan de uitvinding der Boekdrukkunstwaar
door Luthers stellingen in zoo korten tijd. n 1, in ééne week,
in heel Duitschland bekend zijn geworden.
Ook de verovering van Constantinopel door de Turken
in het jaar 1453 was gunstig voor de kerkhervorming.
Geleerde Grieksche vluchtelingen kwamen daardoor naar
Italië en brachten de schatten van Grieksche beschaving
naar het Westen mede. Een algemeene geestdrift voor de
liefde der oude talen ontwaakte. De Heilige Schrift werd in
den grondtekst gelezen en bestudeerd.
Dat de tijd voor de Reformatie was rijpgeworden, blijkt
ook als we denken aan die mannen, die wegbereiders der
Hervorming geweest zijn.
Daar zijn allereerst de Waldenzen. De kerk heeft hen
als ketters uitgeworpen en getracht hen te vuur en te zwaard
te verdelgen.
Maar het bloed der martelaren was ook nu het zaad van
het Evangelie. De overal heen verstrooide Waldenzen ver
breidden alom hun geloof, dat door hun godvruchtigen levens
wandel werd bekrachtigd. En toen nu straks de Hervorming
doorbrak, bleken reeds duizenden ontvankelijk te zijn voor
haar beginselen.
Daar is voorts Johannes Wickleff. Hij stierf wel zijn
natuurlijken dood, maar de kerk gelastte de beenderen van
dezen ketter op te graven en in den wind te verstrooien,
maar zijn aanhangers verspreidden zich in grooten getale
in verschillende landen, voort arbeidende in den geest van
Wickleff en zoo baan brekend voor de Hervorming.
Door het lezen van Wickleffs geschriften zijn ook van
Johannes Huss, die genoemd is de Johannes de Dooper van
de Reformatie, de oogen opengegaan voor de misbruiken
in de Roomsche kerk
Helaas, hij moest zijn getuigenis met den brandstapel
boeten, evenals de profeet van Florence, Savonarola maar
vergeefs hebben ook zij niet geleefd. Elk op zijn wijze
heeft krachtig meegewerkt tot het welslagen van Luther's
optreden.
De meest invloedrijke voorlooper der Hervorming in ons
land was Johannes Wessel Gansfoort, een tijdgenoot van
den vromen Thomas a Kempis. Gansfoort is bekend als
de „Reformator voor de Reformatie". Uit zijn geschriften,
die vooral in beschaafde en geletterde kringen ingang
vonden, blijkt dat deze groote denker was gekomen tot het
aanvaarden dezer beginselen dat de Bijbel de eenige bron
is der waarheid boven priesters, pausen en doctoren en dat
de rechtvaardiging van den zondaar alleen is „uit genade
door het geloof in Christus".
Zoo openbaarden zich in vele landen de voorteekenen
van een groote en grondige omwenteling der geloofsvoor
stellingen.
De worstelstrijd was nog niet aangevangen, maar de
schermutselingen aan de voorposten kondigden toch reeds
de op handen zijnde ontknooping aan.
P. M.
{Slot volgt)
Mededeelingen, vragen, berichten enz. moeten, om in het eerstvolgend
nummer te worden opgenomen, aan het adres der Redactie worden
toegezonden des Dinsdags, vóór 1 uur namiddags.
De Zondagsschool-c«rs«s wordt gehouden Donderdags
avonds om 7'/2 uur in „Ons Huis."
Na afloop daarvan Zondagsschool-^rro/is.
De Mar.tha-krans vergadert Dinsdagsavonds 7s/4 uur in
„Ons Huis."
Van den lieer A. Koper pension „Paula" ontving ik f50.—
als opbrengst der bij hem gedeponeerde Diaconie-lijst.
En uit „Adriana Clasina" f6.— Vriendelijk dank!
