VOOR ZANDVOORT EN AERDENHOUT
No. 27
ZONDAG 2 NOVEMBER 1913
2de Jaargang
31 October.
DE ZONDAGS
VERSCHIJNT ELKEN ZATERDAG
Abonnementsprijs
Per Jaargang1.50
3 Maanden0-50
Afzonderlijke nummers005
REDACTIE:
G. POSTHUMUS MEYJES - Zandvoort-
Jlir. Dr. M F. van LENNEP - Aerdenhout.
Adres voor de Administratie
P SAAF, Burgemeester Engelbertsstr. 9-13
zandvoort - Telefoon No. 27
Advertenfiën 1 5 regels0.55
Elke regel meer0 10
Dienstaanbiedingen 1 5 regels 0.35
Elke regel meer„0 06
[Jij abonnement extra korting
Zondag 2 November 1913, Ned. Herv. Gemeente
v.m. 10 uur: Ds G. Posthumus Meyjes.
Ik ben de Heer uw God die u uit Egypteland, uit
het diensthuis, uitgeleid heb.
Exodus 20 vs. 2.
Wicklef heeft het niet gedaan Huss heeft het niet gedaan
Savonarola heeft het niet gedaan Wessel Gansfort heeft
het niet gedaan Geert Groote heeft het niet gedaan
Thomas a Kempis heeft het niet gedaan niemand van al
de voorloopers der Hervorming heeft het gedaan Luther
heeft het evenmin gedaan. De Reformatie is geen men-
schenwerk. God heeft het gedaan. Hij heeft ons uit het
diensthuis van Rome uitgeleid.
Gelijk Hij eens zijn volk zag, in Egypte zich krommend
onder de zweepslagen der drijvers geiijk Hij toen het
roepen der zijnen hoorde en gedacht heeft aan zijn verbond en
Israël met een sterken arm en groote gerichten heeft uitge
voerd, heeft Hij ook in de dagen der Hervorming geluisterd
naar het gekerm der zielen die door Rome waren ingekerkerd
en Hij heeft gedacht aan zijn genade, verlossers verwekkende
om de gevangenen in vrijheid te stellen.
Uitgeleid! uit Rome's diensthuis uitgeleid! zoo klinkt het
blij referein van het verlossingslied der Protestanten.
De Heer heeft groote dingen aan ons gedaan. Dies zijn
wij verblijd.
Of is de hooggeloofde protestantsche vrijheid, waarin wij
roemen, misschien niet zulk een begeerlijk goed
Men zegt dat het roomsche systeem zijn onmiskenbare
voordeelen heeft. Dat de macht, die de Kerk uitoefent, dat
haar bewarende, de zielen voor hare rekening nemende
zorg, getuigt van tact en menschenkennis. Men vraagt
kan de groote massa wel zelfstandig zijn is zij wel rijp
voor haar mondig-verklaring zijn de menschen er niet
beter aan toe als zij onder geestelijke voogdij blijven
Springen zij anders niet telkens uit den band Is de orde
en het gezag niet veilig, zoolang de Kerk die handhaaft
Is het niet goed gezien van Rome dat zij haar autoriteit
eenvoudig oplegt, gehoorzaamheid eischt en dwangmiddelen
toepast, als zij wordt geweigerd Zijn de menschen in
geestelijke zaken wel bevoegd tot oordeelen Kan niet
een Kerkvergadering, kan niet een onfeilbare Paus beter
uitmaken wat waarheid is, dan een leek? Voorkomt Rome,
opereerend met encycliek en index, niet allerlei strijd en
twijfel en dwaling en scheuring Is het voor een mensch
geen rustig gevoel zich gedekt te weten door het gezag
der alleen-zaligmakende Kerk
Inderdaad, het roomsche stelsel schijnt aanbevelenswaardig.
Maar ook hier is het waar dat schijn bedriegt. Het is een feit
dat oproer en revolutie juist het veelvuldigst en het hevigst
plaatsgrijpen in die landen, waar de roomsche Kerk opper
machtig regeert. Voor anarchisme en nihilisme is er geen
vruchtbaarder bodem, dan waar het absolutisme van Staat
of Kerk alles aan banden legt. De ware opvoeding is op
voeding tot zelfstandigheid. Vrijheid is de onmisbare voor
waarde voor ontwikkeling. Waar de individualiteit wordt
miskend en niets eigens is verkregen, moet het verkeerd
uitloopen. De klimop hecht zich aan den boomstam.
Schijnbaar is de klimop daarom zoo sterk. Maar als de
wind den boom omver waait of als de bijl van den hout
hakker hem velt, is het meteen met de sterkte van den
klimop gedaan. Een volk dat door allerlei banden binnen
den band moet worden gehouden, zal, als die banden
breken, alle zelfbeheersching missen, zich niet weten te
redden en een bandelooze bende blijken. Als een mensch
niet leert op eigen beenen te staan, is hij verloren zoodra
degeen, op wien hij steunde, hem begeeft. Wie altijd kijkt
met de oogen van anderen komt nooit in het bezit van
een persoonlijke overtuiging. Rome duldt geen persoonlijk
geloof. Het wil aller zielen zaakwaarneemster zijn. Wel
heel gemakkelijk. Maarals zij met de zaak, haar toe
vertrouwd, op de loop gaat, dan zijn de zielen meteen alles
kwijt Juist het gelooven-op-gezag slaat 't eerste en 't
hevigste om in het barste bijgeloof en het grofste ongeloof.
Adres aan Frankrijk, weleer Rome's trouwste dochter.
Zeker het Protestantisme is gevaarlijk, zoo gevaarlijk als
de vrijheid is. Maar de vrijheid met al haar gevaren blijft
toch duizendmaal te verkiezen boven de slavernij.
Zeker, het is ook in 't Protestantisme niet enkel licht en
leven. Maar: de duisternis en de dood die er nog heer-
schen, zijn er ondanks het leven en licht brengend protes-
tansche beginsel dat ons persoonlijk verantwoordelijk stelt
dat bedoelt ons op te kweeken tot menschen met een eigen
karakter en een eigen geloof en eigen denken, die niemand
naar de oogen zien, van niemand afhankelijk zijn en aan
niemand rekenschap schuldig dan alléén aan God
Wij zijn uit Rome uitgeleid. Als wij ons nu maar niet
wederom door het juk der dienstbaarheid laten bevangen
Nu denk ik niet alleen aan het roomsche juk. Er is ook nog
een ander. Ook in protestantsche kerken is er een publieke
opinie, die even verlammend werkt als Index en Encycliek
dat doen in roomsche kringen. Er is ook onder Hervormden
een klakkeloos overnemen van belijdenissen, een leven op
crediet van de Vaderen. Er is een protestantsche leer-
heiligheid, niets minder vloekwaardig dan de werk-heiligheid
van Rome. De geréformeerden doen de schrift-critiek in
den ban, dreigen de vrijheidlievende geesten met kerkelijke
tuchtmiddelen en verdoemen al degenen die ook maar iets
toe- of afdoen aan wat de gevestigde orthodoxie als de
waarheid heeft geproclameerd.
Uit Rome's diensthuis uitgeleid, heeft menigeen zich