De Kerkgangers mogen niet vergen van den prediker dat hij de gramofoon van
hun meeningen en denkbeelden zij
FEUILLETON.
ren de stem van den Zoon van God, en die ze gehoord
hebben er naar geluisterd hebben zullen leven (Joh.
5 25).
Geen stem en geen opmerking. Arme, ongelukkige,
bedroefde Sunamietische 1 Maar straks, rijke, dankbare, over
gelukkige Sunamietische Want de profeet komt en hij bidt
tot zijn God en legt zich over het kind neder, en de levens
geest keert weder en de jongen doet zijn oogen open, en
Elisa geeft hem aan zijn moeder terug. „Ach, dat ook
zulk een profeet in mijn huis van diepen rouw binnen
kwam Ween niet, bedroefde moeder, neergebogen vader,
echtgenoot of kind, die in stomme smart bij het bed staat
waar uw teedergeliefde doode ligt uitgestrekt, ween niet
als degenen die geen hope hebben. Dezelfde stem die een
maal het „Talitha kumi," het „jongeling, sta op," het
„Lazarus, kom uit!" riep, zal ook eens het levenwekkende
machtwoord over de graven uwer geliefden uitspreken. „De
ure komt, in welke allen die in de graven zijn, zijne stem
zullen hooren, en zullen uitgaan." ()oh. 5 28). Zijn zij in
Jezus ontslapen, Zijn stem zal hen wekken.
Geen stem en geen opmerking. Dat is waar van den
Baal (1 Kon. 18:26), maar nimmer van God. Wee hem,
die zijn hulp en kracht en troost van eenigen afgod ver
wacht, „die hem geen troost in 't leven geeft en hooploos
weg doet sterven" (Gezang 193), maar gezegend de mensch
die tot God roept, in allen nood der ziel en des lichaams.
Hij zal ondervinden dat bij God, den Vader, onzen Vader,
is een opmerken en een antwoorden.
M. F. v. L.
ROOMSCH
OF PROTESTANT?
XVI.
DE SACRAMENTEN
In het boekje van Mej. Ida S. Dorper, dat mij aanleiding gaf tot
een uitvoerige bespreking in deze artikelen-reeks, verklaart de schrijf
ster hetgeen hoofdzakelijk bij haar den doorslag heeft gegeven dat
zij niet langer in de protestantsche kerk blijven kon, is geweest de
Hervormde leer der sacramenten van doop- en avondmaal, (blz. 46.)
Eér ik nu, hetgeen Mej. D. als de ware leer voordraagt, aan een
kritisch onderzoek ga onderwerpen, moet ik iets zeggen over de
beteekenis van het woord -sacrament" en over hetgeen in de Roomsche
Kerk daaronder verstaan wordt.
Het woord -sacrament" is een latijnsch woord en beteekent oor
spronkelijk datgene, waardoor men zichzelven of een ander tot iets
verbindt. Zoo duidde men er den eed op het vaandel mede aan,
dien de Romeinsche soldaten aflegden om trouw te zweren aan
Keizer en Rijk. Aangezien deze eed gepaard ging met godsdienstige
plechtigheden, die in den regel alleen door de betrokken personen
werden bijgewoond, kwam men er toe met het woord „sacrament"
die godsdienstige plechtigheden .zelve aan te duiden, terwijl men
het eindelijk ging gebruiken voor al zulke godsdienstige handelingen,
die een min of meer heilig en geheimzinnig karakter droegen. In
het kerkelijk latijn werd „sacramentum" de vertaling van het grieksche
woord „mystèrion" en zoo, in den zin van mysterie, geheimenis,
verborgenheid, toegepast op bepaalde christelijke gebruiken. Eindelijk
heeft het woord „sacrament" de beteekenis gekregen, die het in de
Roomsche Kerk nóg heeft, n. 1. van een zinnelijk-waarneembaar
teeken dat krachtens goddelijke instelling niet alleen de kracht heeft
om heiligheid en gerechtigheid aanschouwelijk voor te stellen, maar
óók om die te bewerken.
Sinds Lombardus (f1164) is het 7-tal sacramenten vastgesteld, naar
Spreuken 9 vs 1 de zeven pilaren van het huis der Wijsheid de
zeven kandelaren, zeven geesten, zeven sterren enz. uit de Apocalyps.
Behalve Doop en Avondmaal heeft Rome nog het Vormsel, de
Boete, het laatste Oliesel, de Priesterwijding en het Huwelijk.
En gelijk Rome ieder vervloekt, die niet erkent dat het 7-tal door
Christus-zelf in ingesteld („Indien iemand zegt dat de Sacramenten
des N.V. niet alle door Jezus Christus zijn ingesteld, of dat ze meer
in getal of minder dan zeven zijn, hij zij vervloekt"), zoo is op het
Trentsche Concilie, in de 7de zitting, bepaald dat het „anathema"
ook ieder treft die zegt dat de genade, door het sacrament afgebeeld,
afhankelijk is van het geloof. Volgens Rome werken de sacramenten
„ex opere operato"de uitwendige handeling op zichzelf deelt dus
uit eigen kracht de genade mede, onafhankelijk van het geloof. Het
Sacrament heeft een magischen invloed. Het is feitelijk een toover-
middel.
Door de Hervorming is het 7-tal Sacramenten teruggebracht tot
het bekende 2-talDoop en Avondmaal. Het 7-tal is trouwens geheel
willekeurig. Is, volgens Rome, dit het allereerste vereischte om een
Sacrament te zijn, dat Christus-zélf het ingesteld heeft, dan is het
zeker vreemd dat er geen sacrament der voetwassching is (Johannes
13 vs. 14, 15; 1 Tim 5 vs. 10), zooals trouwens reeds Bernhard van
Clairveaux (f 1153) heeft gewild. Aan den anderen kant kan Rome
zich zeker niet beroepen op de Schrift om aan te toonen dat een
harer genoemde 5 Sacramenten van Christus afkomstig is. Zij komt
dan ook hier weer aandragen met de overlevering, die, volgens haar,
de H. Schrift aanvult. Bovendien: waarom is b. v. de Biecht wél
een Sacrament en het Gebed niét?
Maar niet alleen is door de Reformatie het 7-tal Sacramenten tot
een 2-tal ingekrompen. De Hervormers hebben óók nadrukkelijk die
werking „ex opere operato" bestreden en de volstrekte noodzakelijkheid
geleerd van persoonlijk geloof als de voorwaarde tot het gezegend
ontvangen der Sacramenten. Doop en Avondmaal zijn, naar Her
vormde opvatting, zinnebeeldige handelingen, die de bedoeling hebben
om te bevestigen hetgeen zij afbeelden: de genade Gods in Jezus
Christus, terwijl zij van die genade tevens de onderpanden zijn voor
allen die deze „teekenen en zegelen" (Heidelb. Cat. Zondag 25
antw. 66) geloovig ontvangen.
Mej. Dorper zegt: „In het Protestantisme zijn ze (doop en avond-
maai) niet veel meer geworden dan liefelijke symbolen, de genade-
Het Evangelie in Spanje.
XVI.
Als derde lichtpunt noem ik het feit dat er
tegenwoordig in geheel Spanje centra zijn waar
het Evangelie wordt verkondigd en van waar
uit het in den omtrek verbreid wordt. De ge
meenten zijn vaak klein, maar zij bestaan dan
tocher is een kamer, een lokaal, een kapel,
een kerk, waar de geloovigen des Zondags en
in de week tezamen komeneen evangelist of
predikant verkondigt de blijde boodschap der
zaligheid aan ouden en jongenevangelische
liederen worden gezongen, een Zondagschool
vereenigt de kinderen die, vaak uit onverschil
lige of roomsche gezinnen gekomen, in die
gezinnen de bijbelsche verhalen die hen troffen,
oververtellen en de gehoorde liederen nazingen
in de week wordt school gehouden door den
evangelist, die tevens onderwijzer is of door
den predikant met zijn helpers of helpsters, en
die scholen zijn vaak uitnemend, al moeten
vele noodige verbeteringen maar al te dikwijls
door geldgebrek achterwege blijven.
Zou dat alles niets, zou het alles tevergeefs
zijn Zou er in Spanje op geestelijk gebied
niets veranderd zijn in de laatste veertig jaren,
zooals soms wordt beweerd? Wij weten wel
beter. Een betrouwbare statistiek van het Spaan-
sche protestantisme van dezen tijd staat mij,
helaas, niet ten dienste, maar wij weten dan
toch dat er in 1868 nog niets was, en nu zijn
er circa twintig duizend protestanten, terwijl
duizenden kinderen de evangelische scholen
bezoeken. Zeven christelijke bladen worden uit
gegeven, die over het algemeen goed geredigeerd
worden. Daarbij moeten de bloeiende jonge-
lingsvereenigingen genoemd worden, die met
name in Madrid, de laatste jaren een krach-
tigen en zegenrijken arbeid naar buiten ont
wikkelen, door het organiseeren van groote
openbare meetings, waartoe de menschen in
de voornaamste straten der stad door vliegende
blaadjes worden uitgenoodigd, en waarop aller
lei belangrijke onderwerpen op christelijk en
sociaal gebied door begaafde sprekers worden
behandeld. Ook de talrijke vereenigingen van
„Esfuerzo Cristiano," een geïmporteerde plant
van Amerikaanschen bodem, de „Christian
Endeavour," werken met grooten zegen onder
de jeugd en doen haar op frissche, blijmoedige
en praktische wijze het voorrecht verstaan van
zelf Christus toe te behooren, maar ook om
voor Hem te mogen arbeiden.
Een lichtpunt is verder nog de offervaardig
heid van vele gemeenteleden, die het toonen
op prijs te stellen, dat zij geregeld het Woord
Gods mogen hooren en hun kinderen naar de
evangelische school zenden. Hoewel het school
geld vrij hoog is, betalen zij het gaarne en
ontzeggen zich daarvoor veel, terwijl zij vlak
in de buurt een roomsche of neutrale school
vinden, die kosteloos is en waar de kinderen
vaak nog een maal eten ontvangen. Dit is te
treffender, daar de kinderen gewoonlijk uit arme
of zelfs uit zeer arme gezinnen komen.
Een heerlijk lichtpunt is voorwaar ook de
buitengewone trouw, ijver, volharding en ge
loofsmoed van de evangeliedienaren zelve, of
zij dan geordende predikanten zijn, evangelis
ten of schoolonderwijzers. Hooren wij wat de
heer E. L. Smit hiervan zegt in zijn artikel „De
toestand van het protestantisme in Spanje," in
het Januari-nummer van Het Evangelie in
Spanje" opgenomen, hij die het vorige jaar
een reis in Spanje deed en de evangelische ge
meenten bezocht:
„Er is wat toe noodig om predikant te zijn
in een stad van ongeveer de grootte van Haar
lem bijvoorbeeld, een „gemeente" te hebben van
zegge elf zielen, het huisgezin van den predi
kant inbegrepente preeken in een kerkje,
waar met enkele belangstellende roomschen
mede nog geen twintig menschen komen. En
dan toch, Zondag aan Zondag een behoorlijke
preek te geven, toch in een miniatuur consis
toriekamertje zich voor te bereiden, de toga
aan te trekken en op te treden, een goeddoor-
werkte preek te houden met complete liturgie
en alles Zonder bij dat werk moedeloos te
worden of maar een oogenblik te denken: voor
die kleine schare komt het er zoo nauwkeurig
niet op aan. Stemt zoo iets niet tot blijdschap?"
(Wordt vervolgd.) M. F. v. L.
