MET PENSION- EN WONINGGIDS
Nieuwsblad
voor
AARDENHOUT -
BLOEMENDAAL
OVERVEEN -
VOGELENZANG
en omliggende
b gemeenten
2* jaargang
ZATERDAG, 25 APRIL 1908
No. 17
Hel Bloemendaalseh (üeekblad
Prijs per
halfjaar f 1.25
bij vooruitbe
taling.
Prijs per
nummer f 0.10
'i
Ei
Dit nieuwsblad verschijnt wekelijks onder redactie van Mr. P. TIDEMAN te Bloemendaal
bij den uitgever J. A. BOOM te Haarlem. -:- -:-
Advertentiën
10 ceuts per
regel
bij herhaalde
plaatsing
korting.
Mededeelingen van allerlei aard aan de redactie schriftelijk:
Bloemendaalsche weg 227. -:-
II
S3
Alle medefieelingen de administratie, advertentiën enz. betreffende:
Klein Heiligland 5, Haarlem. Telefoon 457. -:-
Het auteursrecht van don inhoud van dit blad wordt verzekerd overeenkomstig «Ie wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad 124) tot regeling van het auteursrecht.
Dit nummer bestaat uit twee Bladen.
Eerste Blad.
Ziet toch naar uw eigen omgeving, naar ons eigen volk. Wat is
het verdeeld, wat is het verlamd.
Alles staat stil in het bestuur van ons volk.
Politieke en sociale belangen worden verwaarloosd, omdat er
zooveel partyen bestaan, die ieder voor zich willen zegevieren en er
zijn zooveel partijen, omdat er zooveel godsdiensten zyn.
Niet alleen in den geest van ons volk, maar ook in het hart is
verdeeldheid.
Ons land en ons volk is verdeeld door de godsdiensten, en de
groote macht van het kleine volk ligt gedood in verdeeldheid.
Welnu dan, laten wy elkander de hand reiken, en zeggen: „Broe
der, ga met mij, wy willen vooruitgaan, gesterkt door elkaar."
Zoo kunnen wij, wanneer de verdeeldheid der leugen van ons is
weggenomen en het volk zich meer één zal voelen door hernieuwden
broederband, streven naar het schoone levensdoel.
Ban zullen wy geestdriftig nieuwe tyden begroeten.
Ban zullen we voorkomen, dat de naburige volken spotten om
onze verdeeldheid, en ons volk dat eenmaal roemryk was, weer om
geven met denzelfden luister.
Het zal niet zyn de glorie der zegevierende zeegevechten, maar
de aureool van een, met groote zelfverloochening veroverden, Vrede!
Wy willen den nieuwen tyden tegemoet gaan en den nieuwen
zeden een weg ber iden
En met eerbied zal de menschheid zien naar het kleine ver
nieuwde volk, dat nog vol is van energie tot groote daden.
De bezwaren tegen en de rendabiliteit van
den autodienst Haarlem-O verveen Bloemendaal.
III.
Zagen we een vorige maal dat voor 't welslagen van een
Saurer-ommbus-dienst tusschen HaarlemOverveenBloe
mendaal gemiddeld ongeveer 11 personen per bus moeten
vervoerd worden, of per dag:
48 X 11 personen heen,
48X11 fecug,
dus in een jaar 365 X 22 X 48 personen 385.000
personen, en spraken we toen als overtuiging uit, dat dit
vervoer geenszins te verwachten was tusschen een klein cen
trum als Haarlem en een dorp als Bloemendaal, dan blijft
dus over de vraag *welk vervoermiddel zou dan in de gegevene
omstandigheden wèl kans van slagen hebben.
Hiervoor komen in aanmerking:
a. Electrische tram.
b. Electrische tractie systeem-Schieman (metbovengrondsche
electrische geleiding doch zonder rails.
c. Paarden-tractie met of zonder rails.
d. Accumulatoren-wagens met of zonder rails.
e. Tractie door middel van een motorwagen mot benzine
dynamo-agrigaat en 2 motoren.
Stoomtram.
Van deze diverse systemen zijn er al aanstonds eenige,
die moeilijk rendabel zouden zijn.
Alle systemen, welke slijtage aan handen veroorzaken,
of accumulatoren benutten, zijn mijns inziens te verwerpen
om de navolgende redenen
Bewegelijke accumulatoren-batterijen hebben een zeer korten
levensduur en vereischeu zeer veel technisch bekwaam onder
houd. In groote centra wordt 't wèl toegepast in zulke
stadsgedeelten waar om schoonheids of andere redenen geen
bovengrondsche leiding veroorloofd is.
De slijtage aan banden is zeer moeilijk te boven te komen.
Men bedenke slechts dat een Saurer-bus dienst f 20.000 per
jaar aan banden zou kosten, als er dus 5 personen in de
bus zitten, en dat wel bij voortduring, zijn deze nog maar
juist in staat de kosten aan banden te dekken. In meer of
mindere mate is dit voor alle soortgelijke systemen 't geval.
Stoomtractie is niet aanbevelingswaard door den geringen
afstand, de geringheid van het vervoer en de technisclie
reparatie-inrichtingen, die er mee samengaan.
Dan blijft er dus al niet veel over dan paarden-tractie
met of zonder rails, gewone electrische tractie of systeem-
Schieman en tractie door middel van een motorwagen met
benzine-dynamo agregaat en électromotoren.
Paarden-tractie zonder rails is reeds beproefd en dat nog
wel met een vrij hoog tarief, en wilde niet gaan. Om eene
dienstregeling als door mij voorgesteld gaande te houden,
zoudeL niet minder dan 36 paarden noodig zijnbenevens
een vr; uitgebreid personeel.
Een desbetreffende rendabiliteits-rekening komt heel wat
voordeelger uit wat betreft de post «onderhoud en repara
tie" doch wijst 15000 aan voor voer en onderhoud
paarden. Het aanleg-kapitaal wordt minder; namelijk ongeveer
40 duizeri gulden doch 't geheel blijft eveneens zeer moeilijk
rendabel, hoewel mijns inziens eerder dan de öaureromnibus.
Paarden-tractie met rails verhoogt de capaciteit van
vervoer en komt beslist voordeeliger in directe bedrijfs
kosten doch de aanlegkosten en daarmede de indirecte
bedrijfskosten worden hooger.
Dit geval verdient nadere beschouwing, evenals de elec
trische tractie door middel van een motorwagen met benzine-
dynamo-agregaat en électro-motoren.
Vóór we hiertoe echter overgaan, een enkel woord over
de vermoedelijke toekomst. Gewone electrische tractie komt
per wagen-kilometer verreweg t goedkoopst en zal ook in
de toekomst zeker 't systeem zijn waarmede de communi
catie zal worden onderhouden. Voorloopig schijnen daar nog
bezwaren tegen te zijndoch zooals 't meer gaat is de tijd
een groot oplosser van de meest ingewikkelde problemen.
Mijns inziens is 't dan ook zuiver een quaestie van tijd en
Overveen en Bloemendaal krijgen eleclrische verbinding
langs den aangegeven weg. Heeft de H. IJ. S. M. eens
haar hoofd-electrisch spoorwegnet voltooid, dan zal een der
gelijk klein zijlijntje, al was 't slechts uitsluitend tot Over
veen, zeer goede diensten bewijzen als voeder" van de
Loofdlijn. Zoo'n lijntje behoeft dan op zichzelf beschouwd
niet eens rendabel te zijn om toch noodzakelijk te worden.
Houdt men dit in 't oog dan volgt daaruit dat een nieuw
te maken communicatie-middel gebruik moet maken van
rails, welke direct al de zwaarte en afstand hebben, welke
gebruikelijk is voor electrische tractie; dan toch alleen zal
de exploitant, wie dat dan ook wezen mag, de kans heb
ben weg en wagens voor een goeden prijs te kunnen over
doen, indien de tijd daarvoor gekomen is.
Twee oplossingen zijn nu mogelijk:
a. Een bovengrondsch net bouwen en stroom koopen
van de E. S. M. en de communicatie onderhouden door
wagens systeem-Schieman.
b Een railweg bouwen zonder bovengrondsch net en
paarden-tractie of motorwagen-tractie volgens 't hiervoren
aangegeven systeem.
Van deze laatste gevallen lijkt mij 't tweede 't beste
daar 't den eventueelen exploitant vrjj maakt van de E. S.
M., een eoncurreerende Mij.
Vandaar dan ook dat ik mij voorstel uitsluitend wat
dieper integaan op de beide geval en vermeld in sub b.
De grootte van het vervoer zal sterk afwisselen en de
inkomsten zullen voor een niet gering deel uit Zon- en
feestdagen moeten komen. Ook hierom is de Saurer om
nibus mijns inziens minder gewenscht. De capaciteit valt
hierbij niet te vergrootenvoor die Zon- en feestdagen
met de paarden-tractie op rails is dit ook eenigermate 't
geval, doch men zal dan Zondags de noodzakelijke reserve-
paarden voor ziekte als anderzins laten dienst doen. De
motorwagen op rails kan, evenals een électrische tram, bij
dergelijke gelegenheden een aanhangwagen trekken. De snel
heid van den motorwagen kan natuurlijk grooter zijn dan
de snelheid 7an de paardentram en de capaciteit kan des-
gewensebt veel hooger worden opgevoerd. In beide gevallen
kunnen weg en wagens bij overname geschikt verkocht worden.
Bij de paarden-tractie kunnen de wagens evenals te
Amsterdam later dienst doen als «aanhangwagens". Bij de
motorwagen kan deze bij den aanvang reeds zoo gebouwd
worden, dat de électromotoren voor de aandrijving dei-
assen gevoed kunnen worden met den électrischen stroom
afkomstig van de trolley draad, men behoeft daarvoor slechts
een beugel op den wagen te bouwen en 't benzine-dynamo-
agregaat op te ruimen.
Over de paarde-tram behoeven we hier natuurlijk niet
uit te wijden, ze is u allen bekend.
De 4,5 K.M. railweg kost hierbij ongeveer f 70.000,
waarbij dan de wagens, paarden en stallen komen, hetgeen
maakt dat hierbij globaal op ongeveer j 105.000 aanleg-
kapitaal moet gerekend worden.
Berekent men op dien grondslag de bedrijfskosten per
jaar dan worden deze, alles inbegrepen, ongeveer J 42.000
en deze waren bij de Saurer-omnibus f 37.000, zoodat ook
hier met een tarief van 10 cent weinig kans van slagen is.
Kiezen we de motor-benzine-wagens op rails, dan wordt
't aanleg-kapitaal ongeveer f 130.000. En de bedrijfskosten
ongeveer J 38.000 per jaar. De laatste wijze van tractie
heeft voor dat de wagens 40 binuenzitplaatseu hebuen en
dat dus 's zomers met een trein bestaande uit motor en
aanhangwagens gemakkelijk 120 personen tegelijk kunnen
vervoerd wordenwaarbij bij eventueele omzetting in elee-
triseh bedrijf de railweg kan worden overgedaan alsmede
de aanhangwagens, terwijl de motorwagens gemakkelijk te
veranderen zijn in gewone bovengrondsch electrisch aange
dreven motorwagens.
Alle gevallen dus de revue passeerend, zien we dat auto
omnibussen in aanschaffing nog vrijwel 't goedkoopst zijn
doch duur in bedrijfskosten; dat ze 't nadeel hebben op
Zon- en feestdagen 't vervoer geenszins te kunnen bemach
tigen, dat de voornaamste reden voor die dure bedrijfskosten
te zoeken is in de banden-slijtage, dat voorts andere tractie-
middelen een zeer groot aanlegkapitaal noodig maken en
eveneens zeer twijfelachtig rendabel zijn in dit geval. Alles
zit hem per slot van rekening in de dichtheid van 't ver
voer, en die zal gemiddeld genomen klein zijn. De mogelijk
heid is echter niet buitengesloten dat er auto-bussen bestaan
met minder bedrijfskosten en minder band-slijtage, en dal
zou de zaak aanzienlijk veranderen.
Om tot eene goede oplossing, zoo die bestaat, te kunnen
geraken, zou advies van een speciaal traetie-ingenieur mijns
inziens gewenscht zijn vooropgesteld natuurlijk dat er werke
lijk een krachtig »willen" van 't een of ander communicatie
middel bestaat, van de zijde van de Bloemendaalsche burgerij.
E. A. Smit Kleine.
Toen dit nummer feeds voor een gedeelte ter peree lag ont
vingen we van den directeur van het Auto-Palace een aanvul
ling van het voiige artikel van den heer SmitKleine. (Zie
hiervoor pag. 83).
In deze week is er op politiek gebied
Binneillandsch uit den aard der zaak niet veel gebeurd,
overzicht. de verschillende partijen hebben de
vacantiedagen gebruikt om onderling
eikaar eens aan den tand te voelen, en hieraan levert de
socialistische partij een groote bijdrage. De socialisten in
en buiten de Kamer riepen elkaar tot verantwoording te
Amsteidam en evenals in het buitenland herhaalt de ge
schiedenis zich hier, en is een socialist in en buiten de
Kamer een geheel ander schepsel. Tusschen antirevolu
tionairen en christelijk historischen is het ook nog geen pais
en vrede. Fabius, Lohman, Kuiper striemen elkaar om het
hardst, terwijl vele buitenstaanders door deze schermutse
lingen het spoor geheel bijster worden.
l!e finantieele debacles spiegelen zich thans in ons land
af in den geringeren opbrengst van e verschillende middelen.
Wij achten het steeds onzen plicht op Buslands finantiën
te wijzen, en hopen dat onze mededeelingen omtrent de
finantiën velen de oogen zal geopend hebben, en zij niet
maar blindelings dat rijk met zijne vele hulpbronnen zullen
blijven vertrouwenmet de amerikaansche fondsen hebben
de hollanders reeds genoeg tol betaald aan hun zucht om
spoedig en gemakkehik rijk te worden, zoodat wij hun zoo
gaarne grootere verliezen met het koopen van russische
fondsen zouden besparendat de verliezen zullen komen
achten wij zeker. Het heter ten halve gekeerd dan ten
beele gedwaald, zouden wij al onze lezers willen toeroepen.
De geheele finantieele wereldpers wordt in actie gezet om
de bezitters van russische fondsen gerust te stellen.
Amsterdam herbergt weder voor eenige dagen onze
geliefde koningin met prins Hendrik, en de koningin weduwe
Emma. Wij wenschen hunnen majesteiten wat milder weer
toe dan in de verloopen dagen. Veel wordt in die dagen van
de hooge gasten gevergd, want weer en wind zijn voor
hen nooit een beletsel om zich aan het publiek te vertoonen
en zij geven aan velen een goed voorbeeld wat plichts
gevoel vermag uit te werken.
Het gure weer werkt zeer nadeelig op den landbouw en
meer speciaal op den tuinbouw. Van de vruchteucultuur
zal als er niet spoedig verandering komt, niet veel terecht
komen. Prins Hendrik heeft zich zeer verdienstelijk gemaakt
door zijne oproeping van alle landbouwcomités om gezamen
lijk op te treden ten einde het tentoonstellingswezen in ons
land een vasten vorm te geven. Het mag een gelukkig ver
schijnsel geacht worden dat de prins voor een der hoofdbe
drijven in ons land zoo veel voelt, en zich de moeite geeft,
dien tak van nationalen welvaart ter kulpe te zijn met alle
middelen die hem door zijne hooge positie ten dienste staan.
Wij hebben helaas weder treuiige staaltjes te melden
over de baldadigheid onzer jeugd en jongelingschap. Die hoop
van Nederland heeft in Amsterdam weder schandelijk huis
gehouden op de bank ter eere van Justus van Maurik
gesticht. Hoe lang zoude het nog duren dat lijfstraffen weder
worden ingevoerd, want die schijnen, getuige andere landen,,
