4r
I>
J
Vee
rEN
rdei
mp(
ULEN.
ir
iten
ten.
ndsto
A R L E IV
«dels
laan 7.
Bijvoegsel van „Het Sloemendaalsch Weekblad"
FEUILL ETON.
lurt
>on i
istallatiër
■NDAAf
217 h.
I No. 937.
Honing's.
"1.50 per H.I
r zijn.
♦sV
i.
ulaan 1
a
van Zaterdag 2 Januari 1909.
Gaarne vestigen wij de aandacht op de
Plaatselijk veiling van een gedeelte der meubelen
Nieuws. behoorende aan den heer J. M. Polman
(Vervolg.) Mooij, die wegens vertrek naar het bui
tenland tot den verkoop hiervan zal overgaan.
De veiling, uitgeschreven op 7 Januari a.s. ten overstaan van
den notaris J. H. Wildervanck de Blécourt, alhier, gehouden
door de makelaars A. C. L. en J. J. C. Sarlet, te Haarlem, met
medewerking van den makelaar A. Overakker, belooft zeer
belangwekkend te worden.
De catalogus bevat 172 nummers, waaronder fraaie zoo goed
als nieuwe meubelen, ornamenten, electrische kronen, spiegels,
kachels enz., en volledige inlichtingen omtrent volgorde van
verkoop en de voorwaarden waaronder de veiling zal plaats
hebben.
De „Nederlandsche Natuurhistorische Vereeniging," afdeeling
Bloemendaal e.o., zal eene bijeenkomst houden op Vrijdag 8
Januari 's avonds te 8 uur in de school der Bloemendaalsche
Schoolvereeniging met de volgende agenda:
1. Verslag van den Penningmeester. 2. Verkiezing van een
bestuurslid wegens periodieke aftreding. 3. Verslag van de
afgevaardigde ter vertegenwoordigende vergadering. 4. Voor
dracht van Jac. P. Thijsse: Het Vogelleven aan de Bass-rock,
geïllustreerd door belangrijke foto's naar de natuur van de
heeren Steenhuizen en Burdet. 5. Pauze met gelegenheid tot
het stellen van vragen en het vertoonen van voorwerpen. 6.
Nieuwe illustraties van het Nederlandsche Vogelleven, foto's
van den heer Burdet.
Diefstal door middel van braak.
In den avond van den 27sten December hebben ongenoode
gasten een bezoek gebracht in de tijdelijk onbewoonde villa
van den heer dr. van Valkenburg, welke villa gelegen is op
het terrein van het gesticht „Meerenberg", aan de grens van
Santpoort, bij de ruïne van Brederode. Door verbreking van
het kelderraam heeft men zich toegang verschaft tot bedoelde
woning en hier, voorzooverre geen sleutels daarop aanwezig
waren, een paar kastladen opengebroken, zoomede een paar
laden van een tafel, staande in de huiskamer.
Eerst nadat dr. Valkenburg, die te Groningen vertoefde, per
telegraaf met het gebeurde in kennis was gesteld en Dinsdag
29 December jl. alhier arriveerde, kon worden vastgesteld wat
f ontvreemd was geworden en werd geconstateerd dat vermist
erden de navolgende voorwerpen:
gedreven zilveren koffiekan, 1 id. theepot, 1 id. melkkan en
1 idem suikerpot, allen anthiek; 12 anthieke zilveren lepels en
12 id. vorken, 6 moderne zilveren vorken, 6 idem lepels, 6 idem
dessertlepels en 2 idem dessertvorken, 1 zilveren lepel en
vork met wapen en 1 zilveren vork, gemerkt H. J. v. R. 1863,
1 stalen zwitsersch horloge (dames), 1 juweelen broche ter
- waarde van 70 a 80 en eenige kinderbyouterieën. Van
de dader(s) geen spoor. De politie doet onderzoek, doch tast
vrijwel in het duister. Een te Amsterdam aangehouden persoon,
die zilver te koop had gepresenteerd, leverde ook geen aan
wijzing op, aangezien de herkomst van het zilver bleek en het
zilver ook niet overeenstemde met het boven vermeld ontvreemde.
Ook te Schoten is ingebroken en wel van 30—31 December
1908 bij den tuinbaas van den heer Bredius, die wegens een
bruiloftsfeest dien nacht afwezig was. De dieven zijn door ver
breking van een raampje binnen gekomen en hebben eenig
geld en verschillende gouden en zilveren voorwerpen ont
vreemd. Er schijnt dus weer een bende aan het werk te zijn,
die vooral op onbewoonde huizen het oog heeft.
In verband met die omstandigheid, wordt door de politie ver
zocht aan ieder, wien bekend is, dat een woning onbewoond
is en wien iets verdachts ziet, b.v. licht of iets anders, pertele-
phoon de politie daarmede in kennis te willen stellen. Had
zulks bij de inbraak bij dr. van Valkenburg plaats gevonden,
daar de dienstbode van den heer B. licht zag, dan waren de
dieven zeer zeker ingerekend geworden.
De agent van politie 2e klasse R. Stoffer, is op zijn verzoek
overgeplaatst naar Aerdenhout, in plaatst van den nieuw be
noemden agent van politie K. de Wit, die nu alhier ingedeeld
is geworden.
Tegen den koopman A. Ritmeester, van Amsterdam, is proces
verbaal opgemaakt wegens het verkeeren in kennelijken staat
van dronkenschap.
Tegen A. Traanberg, van Haarlem, die met een buks geladen
met een scherpen patroon, in jagende houding in de duinen
van mevrouw Van der Vliet Borski liep en niet in bezit was van
een jachtakte of buitengewone machtiging, is procesverbaal
opgemaakt.
De bekende wildstroopers Van der Aar, afkomstig uit Hillegom,
zagen zich een paar malen bekeurd wegens overtreding van
art. 461 W. v. S.
Gevonden voorwerpen: Een paar bruine glacé hand
schoenen, een mandje met boodschappen, een ballonnetje van
electrische verlichting, een ring waaraan 2 sleutels, een boe
zelaar, een zwart harig hondje en een kinder handschoen.
Verloren en bij de politie te bevrageneen huissleutel, een
stok met zilveren knop, bloedkoralen ketting, een corset en een
dop van een auto.
Ook in genietingen moet men niet tot het uiterste gaan.
Het is mijn gewoonte, 's avonds de dorps-
Sport. straat („Boulevard" noemen de B.V.V.ers
haar) door te wandelen. Zoo ook Don
derdagavond. Uit de verte zag ik, dat in een der sigarenwinkels
van den boulevard iets bijzonders te zien was. Een groepje
menschen stond druk gesticuleerend naar het winkelraam te
wijzen. Ik er heen. Daar werd mijn oog getroffen door een
prachtig tafereeleen moment uit een engelschen voetbalwed
strijd. Brr, wat een standen op die plaat. En daaronder hing
eere den maker het „fijn" geschreven Kerstprogramma
der B.V.V.
25 Dec. V.V.V. I—B.V.V. 1.
26 Klein Haarlem IIB.V.V. II.
27 R.A.P. I—B.V.V. 1
Jonge, jonge, wat was dat een mooie wedstrijd, die van 25
Dec. Toen ik om twee uur op het veld kwam, zag ik een ge
combineerd V.V.V.—Bloemendaal elftal zich opstellen tegenover
een eveneens gecombineerd Bloemendaal I Bloemendaal 11
elftal. De volledige opstelling kan ik niet geven lezer, van geen
der partijen. Ik kon er geen touw aan vastknoopen. Toen de
midden-voor van Bloemendaal 1 drie goaltjes gemaakt had,
ging hij voor afwisseling met V.V.V. meespelen. Resultaat
geen goaltjes meer voor Bloemendaal, maar aan belegering
van ons doel. De B.V.V. keeper is niet te verschalken en met
de rust is de stand onveranderd.
Na de rust is 't voor het publiek vermoeiend het spel te
volgen. Jan trapt naar Klaas, deze naar Piet. Piet geeft den bal
aan Kees, die hem met een reuzeukei „out" trapt. Zoo ging
het door. De linksbinnen der B.V.V. krijgt een kans om te
doelpunten en neemt dit kansje waar. Niets bijzonders gebeurt
er meer. De stand is 4—0 en blijft 4—0. Het publiek verlaat het
veld, zich troostend met de gedachte dat zij van den wedstrijd
Klein Haarlem II—B.V.V. 11
op den tweeden Kerstdag meer genieten zal. Deze match
werd gespeeld om een medaille („blikkie" zeggen de grooten
uit 't Eerste) uitgeloofd door den heer Spanjaard.
B.V.V. 11 komt met het sterkst mogelijke elftal. KI. Haarlem
II met een gecombineerd I en III KI. Haarlem. Het eerste kwar
tier is voor de gasten. De voorback van B.V.V. II mist telkens
akelig; de achterback, anders zoo gewéldig wegpeerend, kan
ook niet op dreef komen, terwijl de half-backlinie de voor
waarts stormende voorhoede der tegenpartij na staat te kijken.
Eindelijk herstelt de verdediging zich. Onze eerste goal ont
staat, als de rechtsbuiten den bal krijgt, voorzet en de rechts
binnen het rollende ding in 't doel deponeert. De voorsprong
duurt achter niet lang, want weldra krijgt de linksbinnen van
Klein Haarlem gelegenheid gelijk te maken. Nog vóór de rust
echter zorgt de rechtsuiterst van B.V.V. voor de leiding.
Na de rust heeft KI. Haarlem niet vee! meer in te brengen.
Onze verdediging heeft de vijandelijke voorhoede geheel in
bedwang, ook al komen een paar zwaardere spelers deze ver
sterken. Het derde punt wordt weder door den rechtsuiterst
gemaakt. Dit ventje beschikt over een schot, dat meenige
eerste klasser hem benijden zou. Het vierde punt, dat de links
binnen maakte, ontlokte Klein Haarlemsch grensrechter den
uitroep„Hm, die scheidsrechter is een goeie om aan stukken
gesnejen op je boterham gesmeerd te worden." Het kereltje
was n.l. van meening, dat het punt off-side was. Niet lang
hierna wordt tijd gefloten en Bloemendaal II heeft hare eerste
medaille verdiend.
27 December. Ik ga naar het veld met de gedachte: „Rap I,
versta wel, Rap één, speelt tegen B.V.V. Op het veld zag ik
echter geen rood-zwart geblokte shirts, doch blauw-witte kous
omslagen, roode broekjes, blauwe jersey's en een geel-zwart
gestreept shirt. Da's Rap niet. Neen, de „Garnalen was de
club, die op bezoek kwam. Mogelijk hebt gij nog nooit van
deze club gehoord lezer? Ik ook niet. Het is een gelegenheids-
^UUJVXUU xmxuuwugcu UXj UtJUUUlCU UlJ
J. Meyer, Kruisstraat 34, Haarlem.
»Neuf" (bovenzaal), Groote Houtstraat 176.
.dei-dagavond van 812 uur, Clubavond met
ie der Damclub Haarlem". Inlichtingen te be-
ij den heer H. C. van Oort, Nassaustraat 14b, Haarlem.
Veilingen in en om Bloemendaal.
erstaan van den notaris J.H. Wildervanck de Blécourt.
dag 13 Januari, veiling van grond en huizen
wiik.
~~tO
boete van f 50.000.te betalen aan Jhr. W.
te Amsterdam, nimmer een school mag worden
daarop op
van Loon
gebouwd
op mijn, BI. E. M.'s advies heeft Jhr. van Loon op 9
December 190 1 goedgevonden van zijn recht afstand te doen en
mitsdien geen bezwaar gemaakt, dat daarop een schoolgebouw
zou worden gesticht;
zoo komt dan ook (cursiveering van ons, red.) in uvre
koopakte, o gemeente, de navolgende bepaling voor: Voor
uou üuucivvija lo uiuemeuuaai vemetert. Jtted.)
De aandachtige lezer zal in dit exploit, hetwelk wij getrouw
hebben weergegeven, gemist hebben de logica welke in zulk
een stuk pasthet moet dan ook pijnlijk zijn geweest voor
de rechtsgeleerde raadslieden der BI. E. M. hun naam aan
dit exploit verbonden te zien, doordat de BI. E. M. goed
vond bij hen domicilie te kiezen. Wij begrijpen waarom het
dagelijksch bestuur het exploit heeft ter zijde gelegd, misschien
met een glimlach over de naieviteit der BI. E. M., want
behalve dat het onlogisch is, bevat het exploit ook een on-
Iets over aardtrillingen.
fi smalnn,
X
ERANCIl
elefoon
u i tr u s t i
aarlem. Tel.»
Tel. 1434.
nn Jr.,Bloem
laan, Bloem?)
weg, Bloeniï
.al, Tel. 917,
24.
i c h t i n g v.
v. d. WeideiV
700, Haarlf
en, Kach
itraat 22, M,
rlem's sport
c h e r ij: C. I
npen, Bloem;
straat 47, Hi
arlem. Tel. r
m, Tel. 125'
it Jr., Bloemq
rdestraat 12.
i Interc. 1511'
neridaal. Tel,
loon, Bloeme
1 g y m n a s t
.order Stationsw»
lien is het volgende wel geschikt om de lezers van
bmendaalsch Weekblad eenigszins in te lichten om-
s oorzaken der aardtrillingen in verband met de
|e ramp die nu Italië getroffen heeft. Wat we
r de aarde is zoo betrekkelijk weinig en daarom
sschien wenschelijk dat we eens nagaan wat prof.
n te Göttingen er over zegt. Hij wijkt, ons inziens
zijn theorie van prof. Arrhenius, die dr. Blink
dzipg alhier voor de, helaas gestorven Bloemen
monden, aangehaald heeft.
i alles na te gaan is niet doenlijk vanwege de
ruimte, en daarom is het hier noodzakelijk om
ogelijk te blijven bij dorre cijfers,
erken gaan tot ongeveer 1 K.M. Het diepste boorgat
-.nen
te
18-
ide
laar
-de
„t di
•ouc
zeke
i aar
erscl
uts
met
.uer
,fl i'
at
Idelpunt der aarde is 6370 K.M. onder ons.
ide bij eene bol die 13 meter middellijn heeft, het
iorgat van 2 K.M. gelijk zijn aan een speldeprik van
blijven dus voor het onderzoek van het binnenste
behalve voor een dunne oppervlakkige laag, alleen
wegen open. Onder ons is steen, maar wat verder
tekracht houdt de aarde bijeen, bepaalt wat boven,
eden" is. Hoe kleiner de massa's en hoe grooter
1, des te kleiner de kracht. Door deze wet van
men de dichtheid van de aarde berekenen.
At men zeer nauwkeurig gevonden dat de geheele
j, maal zoo groot is, als ze zou zijn als de geheele
oor water ingenomen werd. M. a. w. de dichtheid
is 5V„. Gesteenten, aan de oppervlakte der aarde
-eer 2y2—31/2 zoo zwaar als water.
■r de aarde 51 3 zoo zwaar is volgt dus dat op
diepten de dichtheid grooter moet zijn dan 5x/2.
Wiechen is die grootere dichtheid alleen te ver-
ordat zwaardere stoffen i. c. metalen de overhand
1 bij bewijst dat op de volgende wjjze
e is aan de polen afgeplat door de middelpunt-
kracht. En dat is ons van het grootste gewicht,
S alle landmetingen in alle landen in aanmerking
vorden, en ook door de metingen zelf kan men
ig bepalen.
•tting heeft invloed op de verdeeling van de zwaarte-
bet oppervlak. De zwaartekracht bepaalt den vorm
van de oppervlakte der zee, en is grooter hoe verder men
zich van den equator verwijdertdus1 kub. decimeter
zuiver water weegt aan de polen evenveel als 1.005 kub.
decimeter aan den equator. Een goed op den equator loopend
slingeruurwerk zoude door de grootere zwaartekracht aan
de polen dagelijks 3'/2 minuut vóór loopen.
De afplatting aan de polen is bijna zeker x/298 van de
straal. En dit is nu van een groote beteekenis voor de
kennis van het binnenste der aarde.
De wiskundige theorie der zwaartekracht leert dat de
afplatting der aarde x/23o zoude moeten zijn als de massa
gelijkmatig verdeeld was, en 1/578 wanneer het grootste deel
der massa heel diep in het binnenste lag. Hieruit volgt
dat de massaverdeeling in het binnenste der aarde tusschen
de beide uitersten ligt, dat dus de dichtheid naar binnen
toe grooter wordt, maar zoo dat reeds een aanmerkelijk
deel om de massa in de buitenste lagen zich bevindt. Als
nu de aarde werkelijk een metaalkern zoude bebben, als we
moeten veronderstellen, en dus omgeven door een steenlaag,
dan kan men door direkte waarnemingen, onder aannemen
van het getal x/298, de groote van den metaalkern en de
dichtheid er van berekenen, en dan blijkt het, dat de steen
laag waarop we leven 13001600 K.M. dik is, en dat
dus de middellijn van de metaalkern i/5 of s/4 is van die
der totale aarde, en dat de dichtheid van die kern iets
grooter is dan 8.
De dichtheid van ijzer aan de aardoppervlakte is iets onder
8. Zoo zoude de metaalkern zijn van de dichte van ijzer
dat met een of meerdere zware metalen vermengd is (b.v.
nikkel) of saamgedrukt is. En het vermoeden dat de aarde-
kern ijzer is wordt bevestigd door de door vulkanen opge
worpen ijzerhoudende gesteenten, en door de samenstellingen
van de meteorieten. Het spekirum toont ons de onzettende
massa ijzerdampen in de atmosfeer van de zon.
Onze aarde is even als een meteoor een ijzeren bol door
steen omgeven. Ten minste is dit zeer waarschijnlijk.
Het verschijnsel van eb en vloed leert ons ook iets over het
wezen van de aardkern. Daar de maan zooveel dichter bij
de aarde is dan de zon, veroorzaakt zij meer dan twee maal
zoo groote vloeden als de zon, hoewel ze veel kleiner is.
Zonsvloeden vertoonen zich slechts als wijzigende invloeden
der maanvloeden. Zon en maan te zamen maken springvloeden,
bij volle en doode getijen bij nieuwe maan. Maar nu komt
er nog bij 1ste dat de zon en maan nu eens meer zuidelijk
dan eens meer noordelijk aan den hemel staan2de dat
door de onregelmatige verdeeling van water en land de
vloedgolven zich niet vrij kunnen vormen of voortplanten.
En gesteld dat de aarde geheel vloeibaar was of gas
vormig, zoo zoude ze zich onder bovengenoemde invloeden
kunnen vervormen even goed als de bovenste waterlaag.
Immers ieder deel zoude sterker worden aangetrokken en
zich daardoor meer naar de zon of maan verplaatsen als
deze dichter of verder af waren.
Er zoude dus van eb of vloed geen sprake zijn. Eb en
vloed zijn bijgevolg het teeken dat de aarde zich als een vast
lichaam gedraagt. Door eb en vloed kan men berekenen den
weerstand dien de aarde biedt aan vervormingen, en is ge
vonden dat de aarde minstens even weinig vervormbaar is
als staal. Dit wordt bevestigd door de «poolbeweging."
De pool ligt niet altijd op dezelfde plaats op het aard
oppervlak, zij beweegt zich in 425 dagen om een zekeren stand
waarvan ze soms 10 meter verwijderd is. De wiskunde
leert ons dus dit verschijnsel omdat de aarde niet precies
draait om haar as; zij leert dat de beweging aan de pool
in 305 dagen moest plaats hebben als de aarde onvervorm
baar was, als men nu de vloeibare laag der zeeën in rekening
brengt en den verderen aardbol als vast beschouwt, zoude de
omloopstijd zijn 325 dagen. Daaruit zoude blijken dat het
vaste deel van de aarde niet volkomen onvervormbaar is,
en omtreeks tweemaal zoo weinig vervormbaar als staal.
Op den vorigen weg vond men dat de aarde minstens zoo
vast was als staal. En door het onderzoek van aardbevingen
wat nu systematisch plaats vindt, komen we tot de navol
gende conclusies, dat de aardbevingsgolven zich in den
aardbodem voortplanten als in een elastisch medium. Mien
heeft gevonden dat de trillingen van een groote aardbeving
urenlang waarneembaar blijven, en tevens dat er verschillende
soorten trillingen zijn. liet snelst bewegen zich die golven
voort waarbij trillingen plaats hebben in de voortplantings-
richting (longitudinale golven). De helft dezer snelheid
wordt berekend door trillingen die loodrecht op de voort-
plantingsrichting staan (transversale golven), en veel lang
zamer dan deze planten de oppervlaktegolven zich voort. Deze
echter zijn het juist die ver van het uitganspunt de grootste
trillingen in den bodem veroorzaken,-en worden »hoofdgolven"
genoemd. De longitudinale golven heeten eerste voorloopers".
De daaropvolgende transversale «tweede voorloopers". De
hoofdgolven die slechts aan de oppervlakte blijven zeggen niets
van het binnenste der aarde. De voorloopers verplaatsen zich
door den aardbol heen. Als de voorloopers aan de opper
vlakte bleven zou de snelheid naar alle richtingen van het
uitgangspunt over het oppervlak dezelfde zijn. Dit is echter
