FRANKEN'S Speculaas en Letterbanket
Reeder's
J. H. KRUL Jr.
Brandstoffen.
Ch. F. WIEGANT,
f\#
P. G. OTTER
J. U* JVIctfiifit) Gr. houtstraat 109.
De Snxe-Brooöbakkerij earKaisverorh'kvert: Smakelijk brooD van uitsluitend prima kwaliteit.
Piano's Orgels
Petroleum-
Kachels JK
LANGE HEERSTRAAT 26.
A. BERTLING. Groote Houtstraat 99a, HAARLEM.
Onroerende Goederen.
Bypotbeken.
Brandy Inbraak-,
Eevensverzekering.
zijn de BESTE,
D. J. REEDERS
PI ANOHANDEL
FOTO- i
J.u.uutlUU I lN
Kleeding naar maat
In de LUNCHROOM wor=
den bestellingen van
gaarne
aangenomen
Reukloos, Veilig,
DE MEESTE WARMTE
Magazijn voor Petroleum-
Gasverlichting.
Groote Houtstr. 153 - Haarlem.
GEBRUIKT „BRONSTEEs'
GEZONDHEIDSMELK.
Selefoon ffo. 1273.
erd naar aanleiding
egekend, omdat de
de speler, die het
protest werd echter
lier met verzwijging
oal wedstrijd A—B
doen doorgaan, daar
in, dat de reflie het
i, gezien te hebben,
Uw. dw.,
M DE BOER.
den Ned. Voetbal
lers, met verzoek te
loveel mogelijk het
te vermijden en te
Red.
g Jansweg.
Hingen. In den mid-
'leine Willem, tooneel-
•d. We kunnen mede-
iefst door de talent-
el wordt. De Nagte-
ed bekend,
r Eva Westenberg,
eine Willem komt
ïgsvoorstelling. Dan
irietal lachnummers
it beter te doen dan
len teneinde U nader
ikend te maken.
„Het vroolijk Tooneel"
'erath voor het eerst de
trouw aan het karakter
gewerkt, bewerkt en
peeld. De klucht vroolijk,
ezie en liefde, van ver
trouw te zijn. Oorzaak
:en dameshandschoeu in
ïg tot allerlei komische
in vrede en vriendschap,
n zoo goed, als men van
lolijke actrices verwach-
en was in haar prnilen
i een oolijk en vroolijk
van een smoorlijk ver-
lour een flauwte krijgt,
vastelands- en koloniale
iefde rol, had over zijn
iholie, die den weg der
en overleg en liet het
was als vriendin goed
;un der huisvrouw. Spel
der tot eer en heerlijk-
ïken leider.
het spel der vroolijke
ke bezoekers en bezoek"
wel een succes noemen,
i vroolijken aangeboden.
J. H. Róssing.
e vermakelijke voorstel-
aangevnld door tooneel-
Het vroolijke Tooneel''
theater te Parijs, schrij-
die met Hector Lalon-
zij van een gemaskerd
den man, dien zij voor
is daar over jaloersch,
3 te zijn geweest. Hier-
ben.
ijn Jr., heeft bij het in
ervoor gezorgd, dat het
en de spelenden, onder
imes KinsbergenReot-
laar krachte ter zij.
k publiek blijkbaar ge-
oode beer de eenige
ien en een vrouw nage-
en de weduwe trouwt
rialiteit te vervullen is,
mevrouw we zijn in
nvervuld en Laloucagnr
vrouw bekent bet onder
aar in een auto gezeten
de eer en het fatsoen
He ding gelachen hebben.
merken aan het vlugge,
die aan Lageman deed
ke beweging, als hij de
en er was een lieve
eerlijk toilet van mistig-
vaarachtig verdriet over
Barbarossa.
de, dat Donderdag
ien Schouwburg te
domheidsmacht.
;dag het gezelschap
sende operette van
dag, Woensdag, een
an De Hagespelers
blijspel van Dutnas.
Carmen.
•s verblijdend goed
e had ook nu weder
te meer klemt als
erette den vorigen
geliefde opera van
iu dat mejuffrouw
mevrouw Engelen
iefste Micaëla, zoo-
oede door de eers-
h ditmaal niet ten
lare actie niet zóó
ve stem steeds meer
asquita toebedeeld,
eeren-solisten hoe
dor-lied gezongen
ellen niet tot merg
verzwakt en onaan-
benga gaat vooruit.
Geroutineerd als ze
ehe 1 sloot als een
bus. De heer Heuckeroth leidde rustig en vast, en had geen
moeite alles in het goede spoor te houden.
Het publiek betoonde zich dankbaar en liet dit luide
blijken. C.
Het Amsterdamsch Vokaal Sextet in het
Brongebouw.
Dinsdagavond geeft het hier te lande zoo gunstig bekende
Amsterdamsche Vokaal Sextet een afscheidsvoorstelling in
bet Brongebouw te Haarlem. Het programma bevat een
ware schat van uitgezochte liederen.
Binnenkort vertrekt het Sextet naar Duitschland om ook
daar lauweren te plukken.
De tentoonstelling van kerkelijke schil -
Uit andere derkunst, die thans in het museum van
Gemeenten. kunstnijverheid geonend is, zal Zondag
21 Nov. nog te bezichtigen zijn.
Door den directeur van het museum worden pogingen in
het werk gesteld, teneinde in het voorjaar van 1910 eene
tentoonstelling van zweedsche volkskunst: weven, borduren,
k mtsnijden, metaalbewerking enz. in het museum te orga-
mseeren.
Zondag is de toegang kosteloos.
Sup ra-historisch, orthodox
Wetenschappen. of modern.
Dit was het onderwerp der tweede rede
van dr. A. H. de Hartog uit Heemstede, deel uitmakende
van de reeks lezingen van dezen winter over de christelijke
wereldbeschouwing.
Over verheldering der orthodoxe en verdieping der moderne
christelijke wereldbeschouwingen zouden wij ook kunnen zeg
gen, verheldering of verfrissching der eene met verdieping
t verzwaring der andere tot zij beide samenkomen of beter
gezegd tot zij beide veranderend van wijze samen worden
-ne wijze, te weten die waarin de gebrekkige maar weder-
boren geest, geloovig, dat is levende «in de werkelijkheid
ods" (de H. Heilsfeiten, Inleiding blz. 21), zich zondig
g voelt als het tegengestelde van den Eeuwige die hem draagt
ca die hoven en rondom hem is, om zich tot Hem op te
ffen in de zondeloosheid, in de gebondenheid aan het
oogste Wezen.
Maar laten wij niet door een langen titel waaraan velen
azer lezers niets zullen hebben, de aandacht afleiden van
■n inhoud van ür. De Hartog's lezing, beter gezegd zijne
getuigenis omslaande rede, waarvan wij eenige korte
nteekeningen aanbieden aan onze lezers, die het heldere
rkgebouw aan de Parklaan meer bezoeken.
Begin en eind en kern der rede was het heilsfeit van
od mensch, dat is eene historische persoonlijkheid, gewor-
-n ter verlossing der wereld. Een filosofische, kerkelijk dog-
latische uitwerking der Pinkster-gedachte.(Dogmatischer,min-
r-esthetisch maar wilskrachtiger uitgewerkt dan Haen-
ens ons deze gedachte geeft, maar tot hetzelfde doel gaande
deze, die van de andere de moderne zijde er naar streeft
aderen de bezinning te geven van de realiteit der eeuwig
heid.)
De dieren hebben geen historie. De mensch wel, heden,
verleden en toekomst kan bij organisch verbinden. De mensch
leeft in de historie, die op beide wijzen heen wijst naar het
blijvendomdat hij zedelijk leeft, omdat hij ideëel leeft
d.w.z. in den drang naar eene standvastige denkmogelijk-
lieid, omdat hij drijft naar een doel. Historie is aldus niet
di nkbaar zonder wereldgeest, absolute geest, het supra-histo-
rische.
Neen, de mensch is ook een persoonlijkheid. In eigen zede
lijk besef, wereldconceptie, en religieus besef, leeft het indi
vidu een eigen leven.
De christelijke wereldbeschouwing, Christus als middel
punt stellende van het al, houdt niet alleen vast aan de per
soonlijkheid van Christus en aan het historisch karakter
zijner persoonlijkheid maar ook en in de hoogste plaats aan Hem
als openbaring der eeuwigheid. De orthodoxe leer doet dit het
kernachtigst. Hoe openbaart zich die eeuwigheid?
Het wereldgebeuren aaneengeregen uit feiten (facta, gedane
tot de waarheid te
tot den schoot des
in den afgrond van
daden, gewerkte werken) onderstelt den dader, den werker,
het subject als substraat of substantie. Men noeme die dan
God of absolute geest of hoe dan ook.
Die is de werkelijkheid achter de volgens naspeurbare wetten
wisselende verschijnselen, het wezen dieper dan de schijn en
uitwerkende den schijn, het onzienlijke boven ruimte en
tijd. Maar zooals de gedachte er is vóór de daad, de 'liefde
vóór de daad der overgave, het onzienlijke vóór het zien
lijke, zoo is terug te gaan, of dieper te gaan van het
historische naar het supra-historisehe, terug te gaan door
het geloof, het «betere weten", om
komen, zooals Jezus Christus ingaat
Vaders; niet in het zienlijke, maar
Gods wezen sta het geloof geworteld.
Spreker gaat nu de beteekenis na der woorden orthodox"
of «modern" zooals het geestelijk plebs dat in het platte
vlak der uiterlijkheid staat, die opvat. De platte orthodoxe
zegt Christus is 2000 jaar geleden ter helle gevaren en ten
hemel, de platte modernehij is 2000 jaar geleden geweest
een mensch als wij, alleen vrij van den drang der zonden.
Armzalige zielen zij beiden, die over Jezus Christus
niet oordeelen in eeuwigheidsbesef. Neen, wie den moed
en het lijden en de verlatenheid ziet van den Eeuwige die
zich laat kruisigen, hem alleen wordt zijn eeuwigheidskracht
openbaar. De gloed der arbeidersbeweging, de warmste be
weging van onzen tijd is bij den brand der Pinkstergedachte
vergeleken een armzalig lampepitje. Het heeft geen zin, zoo
als vele arbeiders doen in de vormen, waarin de kerken
aan de eeuwige waarheden uiterlijken schijn hebben verbon
den bijgeloof te zien, men moet op raad van Hegel (een
der oogen der menschheid) eer achter gesmaad bijgeloof de
eeuwige waarheden, daardoor bedekt, trachten na te speuren.
Wat is nu naasl nietswaardige orthodoxie en nietswaardig
modernisme die gevangen zijn en blijven hangen in den tijd
het principeel verschil van orthodox en modern De ortho
doxie stelt heilsfeit tegenover dood en zonde (volgens Schiller
de langzame zelfmoord), zij stelt het feit dat heelt tegenover
al wat het saamgebondene ontbindt.
Als een flesch die aan een haak gehangen daarvan zou
worden losgemaakt (val) en daarna in gruizelen versplintert
op den grond, zoo is de menschheid die zich zondig van den
Eeuwige loswikkelend in duizendvoudige verbijzondering ver
uiterlijkt. Elkeen is van allen ontbonden en alleen de drager
van allen, God zelf, kon en kan ze weder samenbinden. Dit is
de eeuwigheidsvisie der orthodoxieGod buigt zich zeiven
lichamelijk in dood en hel tot de wereld om zich zeiven
er zich weder aan te geven en daarna te redden, hij daalt
in tot de duisternis en ontworstelt tot redding van allen.
God is geen toeschouwer en geen tronend Caesar, maar alzoo
lief heeft hij de wereld dat hij aan de wereld zelf lijfelijk
verschijnt en in zijne wereldsehe verlatenheid van zichzelven
zich weder overgevend aan zijn eeuwige zelf, allen tot zich
trekt. Dat is de beteekenis van het verlossings-dogma dei-
christelijke kerk; wien dit ontvalt, dood en zonde, het niet
aangetrokken zijn tot God staan voor zijn deur.
God moet lijfelijk komen om ons te halen. Wel is er
goddelijke geest in alle dingen, maar de mensch stelt zich
satanisch tegenover God.
De moderne zegt God is in alle menschen vleesch ge
worden als de menschheid zich maar ontwikkelt door be
wustwording voert zijn innerlijke drang hem in navolging
van den grooten leeraar ten hemel, want de mensch is van
nature goed.
Historisch is dit niet uit te vechten, slechts principieel-,
en alleen door de mannen aan den top niet wat kan worden
gemeten of naar oorzaak en gevolg bepaald heeft hierbi)
waarde maar de geloofskracht van die staan met hun ge
laat voor 't grondelooze licht.
Spreker zegt: de beste wijsgeeren van allen tijd hebben
toegegeven dat de orthodoxie de wereldtragiek begrepen
heeft, het oppervlakkig optimisme der modernen is door
meerdere cultuur niet te verdiepen, wedergeboorte moet
er zijn. Want dit is de leer en de schrift (Joh. 1 13)
wonderlijk geboren zijn wij allen niet uit bloed, niet uit
des vleesches wil, noch uit des mans wil maar uit God.
Spreker geeft nog andere teksten uit het N. T. aan, die ook
de meest geliefde teksten zijn van de diepzinnigste modernen
en haalt ten slotte met instemming Schopenhauer en Hegei's
uitspraken aan: dat het christelijk geloof door het rationalisme
is weggeredeneerd, en dat de moderne verlichting" onchris
telijk is.
De rede werd als gewoonlijk met volle aandacht door de
vergadering gevolgd.
Multatuli-lezingen in «De Nijverheid".
Niet «Multatuli als Chresos-dichter", zooals de vorige
week verkeerd verstaan en vermeld werd, maar «Multatuli
als aanklager" was Donderdagavond 't onderwerp van den
heer Meng.
Meende Multatuli, toen hij, vol van de Havelaar-zaak,
uit Indië terugkeerde, dat hij verplicht was alleen een nala
tige regeering aan te moeten klagen, later kwam hij tot de
innerlijke overtuiging, dat 't zijn plicht als mensch was,
aanklager te zijn van de geheele christelijke menschheid.
En dit was 't hoofdzakelijk, waartoe hij geroepen werd. In
den volsten zin des woords is hij aanklager geweest, op een
geweldige, hem eigenaardige wijze.
Er is hem verweten, dat hij zich zelf daarbij zoo veel op
den voorgrond plaatste. Dat geeft hij volmondig toe. Maar,
vraagt bij, wie mag zich anders op den voorgrond plaat
sen. Wie?
Dat hij zoo bitter van toon is. Dit geeft hij eveneens toe,
„maar er is reden voor", zegt hij.
Dat hij onzedig is. Alweer geeft hij toe en voegt er zelfs
bij, dat hij onzedelijk is.
In zijn «Ideeën" geeft hij dan, in vei haaltjes-vorm, te
kennen, waartegen hij tevelde trekt. Zoo b.v. in de geschie
denis van den jongen Samojeed, die zich, niet als zijn slam-
genooten, met traan, maar met eau-de-cologne bewerkte,
tegen het onzedig- en onzedelijkheidsbegrip in de geschie
denis van Agatha, die haar aanstaanden man maar naar zijn
geloof vraagt, tegen het z g.n. Christelijk huwelijk, met zijn
achteruitstelling van de vrouw en het alles zijn van den man.
Hiertegenover stelt hij «zijn" vertaling, waarin dan man en
vrouw als volkomen gelijkwaardig worden beschreven Samen
een, de een zonder den ander niets.-
Ook de Christelijke zending klaagt hij aan.
Waar komt 't menschelijke in den mensch meer uit, vraagt
hij, in den natuurmensch, die heiden is, of in den Christe
lijk gemaakten natuurmensch.
't Menschelijke in den mensch, het waarachtig mensch
zijn te voorschijn te roepen, is 't doel van zijn aanklachten.
Zooveel mogelijk waar zijn en trouw z'n plicht doen, deze
twee beginselen moet ieder tot de zijne maken. Doordat
dit niet ge laan wordt, is de aarde «een van de grootste
hellen" geworden.
De volgende week overMultatuli als Chresosdiehter.
Rectificatie. De naam Zwart Abrams uit 't vorige
verslag moet zijn Swart Abrahamsz.
Deze week zult ge de lantaarn van uw rij -
Nieuwtjes, vragen wiel ten 4 30 ure aansteken.
eil antwoorden. In de sportwereld houdt men zich
zoowel in het buitenland als hier in den
laatsten tijd onledig met het vraagstuk of op den openbaren weg
door rijtuigen enz. rechts of links moet worden uitgeweken.
Den sterke strooming bestaat ten voordeele van links aan
houden.
De rijksmiddelen hebben in October f16.331.843 opgebracht
of f2.668.515 meer dan het twaalfde van de raming voor het
geheele jaar. Daardoor is tekort beneden de raming voor de
eerste tien maanden van het jaar tot f2.067.000 gedaald.
Kernwoord van Lombroso. „Een volk onderdrukken,
uitmoorden, dat kan men; maar het doen veranderen van taal
kan men nooit, of het moet veranderen van klimaat, van lucht,
van strottenhoofd, van zenuwstel, waaruit noodzakelijk de wijzi
gingen voortspruiten in de spraak vorming; elke wet tot uit
roeiing der taal is een bewijs te meer van de menschelijke kort
zichtigheid."
Volgens Neerlandia is de uitvoer van bloembollen uit Hol
land, die in 1901 ongeveer 10 millioen K.G. bedroeg, in 1908
gestegen tot 14.3 millioen K.G.
In Mei 1910 zal de British Dairy-farmers Association, waar
van de voornaamste veehouders en veefokkers van Engeland
leden zijn, een bezoek brengen aan ons land om kennis te maken
met onze veeteelt.
ADVERTENTIËN.
GROET HECK,
HAARLEM.
Ged. Oude Gracht 118, - Telefoon 1338.
Speciale reparatie inrichting.
Transporten door het geheele rijk.
OVERVEEN.
Telef. 1017.
én geven
Eenig adres
HAARLEM,
voorh. DE NOBEL.
opgericht 1854.
telefoon 921.
Vertegenwoordiger en Agentuur van
Perzina, Thurmer,
Römhildt, Knauss, enz.
Piano's te huur.
artikelen.
11 Qpumimi
Kruisstraat 4I
- Telepli. 744. -
tiroote Houtstraat 2 - Haarlem.
telefoon 1500.
Ontvangen een zeer groote sorteering Luxe Flacons, kistjes
Eau de Cologne, doozen Zeep, doosjes met Odeur, Kapspelden,
Garnituren Kammen in imitatie en echt schildpad. Toilet
garnituren in celluloid, ebbenhout, kristal, imitatie en echt
schildpad. Halve- en kwartflessehen Eau de Cologne in alle
bestaande soorten. Groote sorteering parfumerieën van de
firma L. T. Piver, Paris. Alle nieuwste soorten odeurs, zee
pen, enz. Voorhanden zeepfiguren, surprises, byouterieën, enz.
w m m u m m-m v n
