j. h. krul jr
igazijn. j
!ycer1nê
vetzeep
litz School
no's Orgeli
erf lest Melkbrood
Veerstraat 32.
elefoon 1070.
fAN ÏESSEM.
k H. VAN DIJK,
VAN DIJK,
EPOSITOBANKJ
$1
LEGenONDERHOU
AN TUINEN enz.
Jijvoegsel van „}(et Jloemendaalsch Weekblad"
OTTO HERZ
maakt de huid
t en blank,
en verkrijgbaar
i cent per stuk
HOUTSTRAAT 28.
r het aanleeren van
talen vervangt de
School een verblijf in
:enland.
!R. - HOOFDDORP.
irgeteekende heeft, wegens vel
van den moestuin van Hotd
en Baal", eeuige dagen beschik
oor bovenstaande. Uitstekend
chriften worden gaarne ttj
gegeven.
nu uwe gazons bewerken voorh,
der mossen en onkruid.
htingen verstrekt
A. RIETVINK, Tuinman.
in- en Daalscheweg 9. Bloemendaal
ROET HECK,
HAARLEM.
idegracht 118. - Telefoon 1333]
peciale reparatie inrichting,
sporten door het geheele rijk.
.leverparkweg 10.
OVERVEEN.
Telef. 1617.
van Zaterdag 15 October 1910. No. 41.
Volksgezondheid.
9*
ITPHEil.
OARLE M
BIJ
(OVER DE ANEGANG).
RLEM. TEL. 168.
772^0
geeuwt.
ondissements Rechtbank.
A. X
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
tn Waveren, te Haarlem.
Levenkamp.
id. Belast zich met de
lUitenland. Belast zich
ien provisie van: 1/16%
/o' 1/8 over nominaal
reëel bedrag voor fondsen
den nagezien met het
■sie Opent rekening-
idelscredieten. Opent
prolongatiën. Neemt
rt safe-loketten tegen X
raarinrichting is voor v
912V2 en van 24 uur. fl
Hygiënische verwijdering van
afvalwater.
II.
(Slot).
Het afvalwater brengt men voortdurend goed verdeeld door
niildel van sproeiers, kipbakken en andere apparaten in kleine
hoeveelheden op het oppervlak. Het zakt dan droppelsgewijze
door het filter. Hierbij hebben de twee bewerkingen, die in
de bedden elkaar opvolgen dus, 1ste het vastleggen van het
vuil en 2de het biologische vernietigingsproces, tegelijkertijd
plaats. Indien het afvalwater door middel van een goede
reinigiugsinstallatie, bestaande uit een septic tank en filters of
bedden gezuiverd is, zal het niet meer in rotting overgaan, en
kan men het dus in elk openbaar water laten wegstroomen.
Voor het aanleggen van filters heeft men echter vrij aanzien
lijk verval noodig tusschen den inloop in de septic tank en
den uitloop van het filter of bedden, die natuurlijk hooger
moet liggen dan het niveau van het grondwater of van het
openbaar water, waarop geloosd wordt. In ons laag en vlak-
gilegen land bedraagt echter dit verval meestal slechts enkele
decimeters, een bedrag dat voor een doelmatig bed of filter
ontoereikend is. In die gevallen is men dus verplicht het water
op te pompen. Dit is voor kleine normale particuliere inrich
tingen een groot bezwaar. Practisch mogelijk is het alleen
daar, waar het geldt het afvalwater van fabrieken, steden of
dorpen, gestichten en ziekenhuizen te reinigen waar men te
maken heeft met groote hoeveelheden afvalwater en waar
steeds voldoende personeel aanwezig is. Toch zijn er zeer tal-
iijke voorbeelden waaruit blijkt, dat juist bij particulieren een
betere hygiënische verzorging van het afvalwater te wenschen
are. Meestal zijn landhuizen en villa's niet in de gelegenheid
hun afvalwater in rioolen te loozen. Men maakt dan gebruik
van beerputten of gestapelde putten, welke voor de bewoners
llerlei last medebrengen. Beerputten toch moeten herhaalde-
ijk geledigd worden, terwijl gestapelde putten soms zeer
sp lig verstopt raken, waardoor het noodzakelijk wordt nieuwe
tt ouwen wat met veel hinder en stank voor de bewoners
«eD rd gaat. Dikwijls is dan ook een dergelijke gebrekkige
fvoer van het afvalwater de oorzaak, dat geen waterclosets
ui .en toegepast worden.
I' al zulke gevallen en zoo zijn er zeer vele, biedt de septic
ik een groote uitkomst. Waterclosets zijn geen bezwaar,
ndeelvan verstopt raken der afvoerleiding is geen
pr. f>; en als de tanks al eens geledigd moeten worden, zoo
eerst na zeer langen tijd noodig, terwijl er van versprei-
i i! stank in het geheel geen sprake kan zijn. Dit is
eli sterk dat men zonder eenig gevaar de tanks in de
kt of het sousterrein kan plaatsen.
ii de situatie het dus toelaat, dat de afvoerleiding uit
de zoodanig gelegd kan worden dat b.v. een ev. voor-
iiai h drinkwaterput er niet door verontreinigd kan worden
en verder de grond zelf doorlaatbaar genoeg, dan is de
sepi dus het aangewezen middel om de afvalstoffen op
pr» en tegelijkertijd hygiënische wijze kwijt te raken.
4 Hei.li uen in de nabijheid een niet al te kleine afwatering
dar mat het afvoerwater van de tank eenvoudig hierin afgeleid.
Als vocd eeld van een dergelijke toepassing van een septic
tank de voordeelen daardoor verkregen kan geldende
Klaringbak bij een enkel landhuis in Engeland.
uitV ring door Het Technisch Bureau „Insulinde" G. J. A.
Steen te Amsterdam van eene septic tankinstallatie, ten behoeve
\an een villa te Bloemendaal, welke ik zelf gecontroleerd heb
en die ook tot volkomen tevredenheid van den eigenaar werkt.
Terwij! deze vroeger telkens opnieuw gestapelde putten moest
laten aanleggen, werkt de installatie nu reed» ruim 4 jaren
onafgebroken en zal ze nog jaren blijven doorgaan, zonder dat
ze ontslibd zal behoeven te worden. Mocht dit laatste echter
toch eens noodig worden, zou geschiedt dit heel eenvoudig
diior uitscheppen van het geheel uitgerotte reukelooze slib.
Zooals dus uit het voorgaande blijkt is het bij den tegen-
woordigen stand der wetenschap niet meer noodig het afval
water ongereinigd op hoogst onhygiënische manier te ver
wijderen en het is slechts een quaestie van betrekkelijk weinig
kosten om overal deze wetenschap toe te passen en daardoor
aan dikwijls zeer onhygiënische toestanden een einde te maken.
Voor groote installatiën, zooals vroeger genoemd, blijft het
echter uoodig, dat aan de septic tank ook oxydatiebedden
resc. filters toegevoegd worden, omdat met het oog op de
groote hoeveelheden afvalwater de eischen van hygiene zooveel
hooger gesteld moeten worden en de grond bovendien op den
.Schets van den vuilafvoer van een landhuis.
het graven van nieuwe zinkputten noodig was.
In de eerste jaren scheen het, dat het voor eene goede
werking noodig was eenig water uit de waterleiding aan
de afvalstoffen toe te voegen; doch deze watertoevoeging
is sinds langen tijd gestopt en blijkt nu, dat de vloeistof,
die uit de bakken afloopt bijna helder en bijna reukeloos is.
Na 4 jaren gebruik bleef de zinkput, waarop de biolo
gische reiniging afloopt nog goed haar dienst doen voor
het afvoeren der vloeistof in den zandbodem en bleek in
deze put zieh nauwelijks een handbreed aan vaste stoffen
te hebben opgehoopt.
Hoogachtend,
(w. g.) ADR. STOOP.
De roomsch-katholieke kerk.
Ingezonden
IV.
Daarin, dat wij dit inzien, bestaat onze vooruitgang, de vooruit
gang dien wij voor een niet onaanzienlijk deel juist aan de
teleurstellingen danken, die zij zich zeiven en hunnen opvolgers
bereid hebben. Immers, zien wij op den weg van Augustinus
tot op Willem van Occam afgelegd terug, een weg die sedert
nog eens, maar in veel korter tijdsverloop, afgelegd is, zoo leert
de geschiedenis van de Katholieke filosofie in het Westende
menschelijke rede is geene zelfstandige grootheid, geen schat
kamer van onveranderlijke, eeuwige waarheden, slechts eene
voorraadschuur van aan de ervaring ontleende, en die ervaring
in het kort samenvattende formules, die wij voor dat praktisch
gebruik steeds nauwkeuriger hebben te maken, en die voor
dat praktisch gebruik vrij toereikend zijn. Onze kennis bepaalt
zich tot de wijze, waarop de meerderheid der menschen zich
nu eens de volgorde der verschijnselen denken moet. Al ons
weten draagt een zuiver en uitsluitend historisch karakter, en
elk vraagstuk dat geene historische behandeling, in den aan
gegeven ruimen zin des woords, toelaat, blijft ontoegankelijk
voor onzen geest, die, als hij gezond is, ook geen toegang daartoe
beproeft te vinden.
De les, die uit den ontwikkelingsgang der Katholieke filosofie
voor de Katholieke Kerk zelve voorvloeit, is niet minder
duidelijk. In haren jongen tijd heeft zij den droom van ver
zoening tusschen gelooven en weten mede gedroomd. De
ondervinding heeft haar geleerd, dat zij niet beter kan doen
dan zich meer en meer terugtrekken in haar volstrekt positief
karakter. Zij begrijpt dan ook hare roeping voor de toekomst
uitstekend. De tijd der Augustinussen, der Anselmussen is
voor goed voorbij. Zoo lang de denkende wereld aan eene
menschelijke rede als aan een zelfstandige macht geloofde
in het bezit van algemeene, noodzakelijke, eeuwige waarheden,
kon de Kerk nog hopen met deze rede een geloofsstelsel te
verzoenen, dat grootendeels op die zelfde waarheden gebouwd
was. Ontneem Plato zijne grieksche nationaliteit, dat is zijn
goeden smaak, zoo kan men zich Plato even goed in de eerste
helft der middeneeuwen als kerkelijk geloovig wijsgeer denken.
Nu de kritiek die redewaarheden zelve heeft aangetast, en de
eigenlijke natuur van alle weten heeft omschreven, zou de
Room8che Kerk, hoe zij zich ook aftobde en tot welke in
schikkelijkheden zij ook besluiten wilde, het den weten
schappelijk gevormde van onzen tijd toch nooit naar den zin
kunnen maken. Zij mag op de fluit spelen, deze kinderen der
markt zullen toch niet dansen; zij mag klaagliederen aan
heffen, deze kinderen zullen toch niet weenen. Waartoe zal
zij dan pogen voor diegenen een metafysika smakelijk te maken,
die aan alle metafysiek, in den ouden zin des woords, den
dienst voor goed hebben opgezegd? De Kerk heeft, evenals op
staatkundig gebied, den stroom des tijds gevolgd. De geesten
Klaringbak der stad Exeter (47000 inwoners).
duur dergelijke quantiteiten water niet geregeld zou kunnen
verzwelgen.
Dr. N. H. Cohen.
Omtrent de bovenbedoelde installatie te Bloemendaal, aan
gebracht bij de villa van den heer A. Stoop, nemen wij gaarne
het volgende attest op:
Bloemendaal, 21 Januari 1910.
Technisch Bureau „INSULINDE",
Amsterdam.
Gaarne deel ik U ingevolge uw verzoek mede, dat de
biologische reiniging, die door U op mijne villa in Bloe
mendaal werd ingericht en die is berekend voor den afval
van 20 personen, dus voor alles wat privaten, keukeD en
baden leveren, nu ca. 4 jaren in gebruik is en daardoor op
afdoende wijze een einde is gemaakt aan de vervuiling
van den bodem, die tot nu plaats had; doordat telkens
zijn vreemd geworden aan alle theosofische bespiegeling. Ook
het Katholicisme is van een spekulatieve theologie, eenvoudig
een positieve godsdienst geworden, voor welks propaganda een
katechi8mus toereikend is. Op staatkundig gebied zijn alle
middentermen aan het verdwijnen, en zal ten slotte dedemo-
kratie de zaken van het monarchaal despotisme doen. Ook
het Katholisme is van een aristokratische republiek eene
monarchale inrichting geworden, die onmiddellijk bij de groote
massaas haren steun zoekt. De Kerk kan het dus rustig aan-
hooren, wanneer men hare leerstukken van onredelijkheid
beschuldigt. Deze beschuldiging komt slechts van hen, die nog
aan eene redelijke theosofie gelooven. Maar zij die hieraan
gelooven, stnan juist niet aan de spits van de wetenschappelijke
beweging van onzen tijd. De Kerk bevestigt nu eenvoudig en
spreekt plechtig uit het godsdienstig geloof der groote menigte,
zonder om de goedkeuring van hen te bedelen, die de Kerk
eigenlijk tot een zelfmoord zouden willen bewegen. Zoolang
de groote menigte gelooft wal zij gelooft, zal de Roomsche
Kerk hare kracht behouden. Maar daarmede is tevens gezegd,
dat de rol van de Kerk in de tegenwoordige maatschappij van
de rol die zij voorheen vervulde in alle opzichten verschilt.
Eens leerde de Kerk aan het onbeschaafde volk op
populairen trant wat denkers hadden uitgedacht, thans
kondigt zij op pleehtigen trant het geloof van het
onbeschaafde volk af, ten spijt van hetgeen de denkers
leeren.
Zal nu hetgeen de denkers leeren eindelijk in de menigte
afdalen, en daarmede een einde komen aan de heerschappij
van hetgeen eens de Katholieke filosofie mocht heeten? Wij
kunnen ons hier niet verdiepen in een vraag, die inderdaad
de geheele toekomst van het Katholicisme raakt. Maar kan
men zich ontveinzen, dat, nu de wetenschap uitsluitend tot
kritiek herleid wordt, een Kritiek welker noodzakelijkheid en
welker uitspraken alleen door hen kunnen worden aangenomen,
die ten volle tot de ingewijden in de Geschiedenis behooren,
de groote menigte te diepe behoefte aan iets positiefs zal
blijven gevoeleu om geduldig bij de groote vraagteekens der
kritiek stil te blijven staan? Kon men bevestiging tegenover
bevestiging plaatsen, stelling tegenover stelling, ook de paradox
van heden, de ondervinding leert het, zou morgen tot een
axioma voor de menigte kunnen worden. Dit heeft de acht
tiende eeuw kunnen doen met haar onvoorwaardelijk geloof
in hare denkbeelden. Daar evenwel Rome's bevestiging in
onzen tijd bij de meest wetenschappelijke ontwikkelden geene
ontkenning, slechts een bescheiden "ik en weet niet" ontmoet,
schijnt zij nog een lang leven voor zich te hebben, ja een
leven waarvan men het einde niet bespeurt. Vroeger bestond
de verlichting in het aannemen van andere stellingen dan die
van Rome; thans bestaat de verlichting in het zich wijselijk
onthouden van elke stelling of ontkenning ten aanzien van
de vraagstukken die Rome heslist. Moet evenwel het tegen
woordig karakter onzer wetenschap ten aanzien van het boven
zinnelijke, hoe wettig het ook op zichzelf zijn moge, niet ten
slotte, ondanks zichzelf, Rome ten goede komen? Wat had
niet de vorige eeuw en het begin van deze tegenover het
Katholicisme te stellen: een onfeilbare reden tegenover den
onfeilbaren Paus, de humaniteitsidee tegenover het denkbeeld
van de Kerk; vrijheid, gelijkheid en broederschap tegenover
de kerkelijke gemeenschap; de rationalistische trilogie: God,
vrijheid en onsterfelijkheid tegenover de Katholieke leerstukken
een bloeddorstige Revolutie tegenover een bloeddorstige Inqui
sitie; de ijzeren logika en heerzucht van zekere algemeene
revolutionaire beginselen tegenover de ultramontaansche aan
matiging De achttiende eeuw was geheel portuur voor Rome
met haar absoluut geloof waren zij en Rome ëenes geestes
kinderen. Voltaire deed Loyola vallen, het eene dogma het
andere. Rousseau was dweepende zendeling; vijf eeuwen
vroeger had hij eene geestelijke orde gesticht. In Robespierre
herleefde de geest van een Hildebrand, die de wereld wilde
kneden naar zijn beeld en gelijkenis. Diezelfde eenzijdigheid,
diezelfde dweepzucht, die voor ons de achttiende eeuw schier
tot een grijs verleden doet behooren, maakte haar tegenover
Rome krachtig. Haar ongeloof was ook een geloof.
Maar thans? Slechts in zoover het liberalisme van de
achttiende eeuw nog bij ons voortduurt, en dit is zeker nog
in ruime mate het geval, heeft onze negentiende eeuw lust
en kracht om den strijd met Rome aan te binden. Waar echter
een nieuwe geest ontwaakt, is de geest der wetenschappelijke,
zuiver historische kritiek, laten Rome's stoutste beweringen
het gemoed even onaandoenlijk als de ongehoordste ver
zekeringen die van den mond van een krankzinnige uitgaan.
En hij die van dien geest doordrongen is, kan zich nauwelijks
over iets zoo verwonderen, als over den toorn dien het Rome
nog gegeven is bij sommige zoogenaamde verlichten op te
wekken.
Nu blijft het evenwel de vraag of deze wijze van het Katho
licisme eenvoudig als een positieven godsdienst te beschouwen,
met Islamisme en Buddhisme op éene lijn staande, niet ten
slotte blijken zal aan de uitbreiding der Kerk bevordelijk te
zijn geweest. In dit geval zou de toekomst van het Katholicisme
niet slechts afhangen van de onkunde der menigte, maar in
denzelfden zin van de verhevene kalmte der denkers, en de
Kerk dus haar voordoel doen met. den geestelijken toestand
der maatschappij aan hare beide polen".
Dit citaat geeft gereede aanleiding tot tal van opmerkingen.
Slechts aan een tweetal wil ik heden uiting geven en wel
le wil ik den heer Hoffman c. s. vragen of zij de
woorden, die ik vet heb laten drukken onjnist dur
ven noemen. Indien dit het geval is vei zoek ik hun hier
aan uiting te geven. Doen zij dit niet, zoo mogen wij
daaruit concludeeren, dat deze voor geen tegenspraak vat
baar zijn.
2e. Wensch ik naar aanleiding van dezelfde woorden
»Eens leerde de kerk aan het onbeschaafde volk op popu
lairen trant wat denkers hadden uitgedacht", te vragen, of
de protestantsche kerk dit stadium ooit gekend heeft? Ik
meen van niet. De geheele hervorming was een reusachtige
vergissing. Hus was eerder voor heilige in den wieg gelegd
dan Luther, doch de laatste was veel krachtiger persoon
lijkheid.
Hij heeft propaganda gemaakt maar niet door zijn prin
cipe. De souvereiniteit van het geweten is geen principe
waarvan het volk, de massa, iets kan begrijpen laat staan
kan maken als motief voor daden, en daar komt
slotte toch op aan. Luther heeft aanhangers en
gevonden wijl zij anti-Rome waren en nergens
anders om. Naast het positieve principe voor de hervorming
vinden wij dus het negatieve »Weg met Rome," maar van
een negatief principe kan geen partij op den duur leven
en daarbij hebben de protestanten het zelf nooit kunnen of
willen inzien.
gebruik
het ten
volgers
