Prof. 3olland te Haarlem.
Er is iets gebeurd in Haarlem en Omstreken. Haarlem, is
dat niet de stad van den druk van Rome en van de vrees
voor het socialisme? Van de inzakking van het liberalisme,
dat tusscben die twee in zit als de gebeten hond Ik bedoel
maar te zeggen, is eigenlijk ouderwetsck Haarlem op gees
telijk gebied (dat dus niet heeft te maken met bij elkaar
komen eten en danspartijen) niet een groote zwijgende?
Wordt niet vaak de nabijheid van Amsterdam aangevoerd
als reden daarvoor, alsof de haarlemmers dan wel naar Am
sterdam gaan om daar geestelijk te doen (b.v. bij Van
Laar of bij Riche)Maar is 't ook niet in en om Haarlem
dat sinds jaren neerstreken artiesten, wetenschappelijke men-
schen, knappe, praetische vakmannen, vrouwen met de be
hoefte om hun leven toe te wijden aan een groote zaak,
onderwijzers, leeraren, velen die buiten geestelijken omgang,
d. w. z. buiten woorden met geest of zin niet leven kunnen
Zoo is het, maar een onzelfzuchtig, encyclopaedisch denker,
enthousiast voor de idee der vrijheid, ontbrak, wiens men-
schelijke figuur zich niet als genie of neergedaalde engel,
doch in alle gewoonheid van bet mensch-zijn presenteerde,
als een wiens persoon het Goddelijke licht vrij door-laat. En zoo
zat er altijd nog een klein veertje in hun hersen-mecanisme
vast, ze dachten er wel te komen, maar ze waren er niet
en zonder hulp van buiten konden ze er niet komen.
Die hulp is gekomen, het touwtje is doorgekniptde ge
zichten, door den druk en door de vrees gewend om strak
te staan, hebben zich ontplooid, in de oogen is een schitte
ring te zien. Dat heeft niet Bolland gedaan, maar dat heeft
de zuivere rede gedaan, die hij door zijn lichaam kan laten
heenspelen.
Wij geven zijn portret zooals het staat vóór in zijn Zuivere
Rede, een boek voor vrienden der wijsheid". Hier staat voor
u de boetprediker, die de dierlijkheid en de zieligheid van
uw mensch-zijn niet kan uitstaan en ze wil striemen en
geeselen tot de geest zich in u openbaart. Hier staat voor
u de profeet, die u het eeuwige leven aankondigt, maar
niet om het u te doen beleven hiernamaals of alleen-in-de-
kerk, maar het u aankondigt als het leven van uw leven, als
den steeds stroomenden bron van uw bestaan, dien ge altijd
in u hebt; bij is boven die twee uit de wjjze, die met het
edelste spel van zinvolle woorden ver van al de nietige klein
heden van de dier-ziel af en te dien aanzien ironisch (want
nog niet geheel daarvan af, dat kan niemand) u het spel
der rede voorspeelt als een vader het zijne kleine kinderen
zou doen, hij speelt het u voor en, eerst onbewust, allengs
bewust, speelt ge het na. En zeg nu niet: o nu is Bolland
in eens weer alles, 'en »de anderen" zijn nu zeker niets;
»de anderen," het zijn dan degenen, die zeggen dat Bolland
niets is! »De kracht der dingen is in hun bevestiging."
Wij houden ons bij hem die ons pakt in ons geheele drie
ledig mensch-zijn van dier, ziel en geest, en die aan ons
uiteenrafelend verstand de ondergeschikte rol toebedeelt
waarin het alleen redelijk fungeert, aan hem, die ook in
»de anderen" het betrekkelijke waardeert.
Voor wie meenen dat Bolland niets uitwerkt is het gees
telijk leven in Nederland van dezen tijd gesloten die het
zeggen maar wel voelen dat dit niet waar is, zijn op on
zedelijke wijze aan het begin der bekeering. Een geest van
bevrijding gaat over het land. Rome en de sociaal-democratie
zullen in het hart, in het midden van ons volk een kern
vinden, die zij zoo licht niet kraken.
T.
Een belang rijke zaak voor h'et
Recht Kantongerecht te Haarlem.
611 Wet. Op Woensdag der vorige week stond
terecht de heer R. A. Joekes, arts te
Aerdenbout, wien was ten laste gelegd, geneesmiddelen te hebben
afgeleverd, niettegenstaande te Bloemendaal (Aerdenbout is een
wijk van die gemeente) een apotheker gevestigd is en hem niet
door Ged. Staten verlof was gegeven geneesmiddelen af te
leveren. Kantonrechter: mr. A. A. van der Mersch.
Proces-verbaal was opgemaakt door den inspecteur der
volksgezondheid, den heer J. B. M. Coebergh, die als getuige
en als deskundige wordt heëedigd.
Bekl. wordt bijgestaan door mr. H. R Ribbius, advocaat
te Haarlem.
De heer Coebergh verklaart o.a dat de in beslag genomen
stoffen die geleverd zijn, geneesmiddelen zijn op de daar
voor bestemde ambtelijke lijst vermeld, dat zijn bezwaar
tegen de handeling van bekl. minder groot zou zijn geweest,
indien deze ten westen van Bloemendaal had gewoond, en
niet vlak bij Haarlem, dat het hem bekend is, dat de
apothekers te Haarlem bereid zijn in den Aerdenhout te
leveren. Op de vraag van den rechter of dit ook gold voor
den nacht kon de inspecteur niet antwoorden.
Bekl. verklaart bij de eerste gelegenheid dat hij bij eene
bevalling hielp des avonds vergeefs drie apothekers, 2 te
Heemstede, en 1 te Haarlem om geneesmiddelen te hebben
opgebeld, en dientengevolge verplicht te zijn geweest uit
eigen voorraad te leveren.
De inspecteur van politie A. Lokerse te Bloemendaal ver
klaart: er is een apotheek in de wijk Bloemendaal even
vóór het postkantoor, (waarbij de rechter constateert: dat
is dus ongeveer aan het einde van het dorp), Aerdenhout
beschouwt hij als een eigen plaats, ze heeft eigen gemeente
werklieden, die voor de verlichting en reiniging zorg dragen,
eigen nacht-politie en brandweer. Aerdenhout wordt als afzon
derlijke kom aangemerkt en als plaats gelijk gesteld met
Vogelenzang.
Op de vraag van den ambtenaar van het O. M. mr. van
Lier: hoe voorzien de bewoners zich van geneesmiddelen
antwoordt de inspecteur van politievan dr. Droog (Heem
stede) en dr. Bornwater (Overveen); op de vraag of in
Aerdenhout school of kerk staat antwoordt de heer Lokerse
ontkennend.
De ambtenaar van het O. M. concludeert tot veroordeeling
op de volgende gronden
Art. 9 der wet van 1865 betreffende uitoefening dei-
geneeskunst, verbiedt 'als regel het afleveren van genees
middelen aan allen die geneeskunst uitoefenen, zelfs indien
zij de bevoegdheid tot uitoefening der artsenijbereidkunst
verkregen hebben. Alinea 2 van dit artikel zegt evenwel dat
geneeskundigen, die zich vestigen in plaatsen in welke geen
apotheker gevestigd is, zoolang zij (de geneeskundigen) daar
gevestigd blijven, de bevoegdheid hebben tot het afleveren
van geneesmiddelen. De vraag is dus hier: is de Aerdenhout
een plaats als in dit artikel bedoeld? De bedoeling der wet
is eene strenge scheiding van geneeskundige en artsenij-
bereider door te voeren, de ambtenaar vindt dit terug in
art. 15 der wet, betreffende de uitoefening der artsenij-
bereidkunst waarbij den apotheker verboden wordt recht
streeks of zijdelings met een geneeskundige eenige overeenkomst
aan te gaan betreffende het leveren van geneesmiddelen.
Wanneer er één apotheker in een plaats gevestigd is kunnen
Ged. Staten aan de geneeskundigen verlof geven genees
middelen te leveren. Moet nu onder zoodanige plaats verstaan
worden een straat, een stad, een streek? de ambtenaar acht
eene oplossing der vraag langs taalkundingen weg onmogelijk.
Langs geschiedkundigen weg moet men z. i. een oplossing
zoeken. In het eerste ontwerp der wet was het woord
gemeente gebruikt, de 2e Kamer heeft hier niet aan gewild,
omdat er gemeenten zijn waar, binnen een gemeentegrens, ver
schillende dorpen van beteekenis voorkomen. De Aerdenhout
achtte hij geen plaafs in dien zin, nooit is de Aerdenhout
iets afzonderlijks geweest, het ligt niet eenzelvig, vlak bij
Haarlem, gemakkelijk in het verkeer. De nadruk moet z. i.
vooral hierop vallen, dat de wet als grondregel stelt het
niet bevoegd zijn der geneeskundigen om geneesmiddelen af
te leveren, bij twijfel kan alleen dit beginsel den doorslag geven.
In een uitvoerig, stelselmatig en opgewekt voorgedragen
pleidooi, heeft mr. Ribbius beklaagde's verdediging gevoerd.
Uit de geschiedenis der wet is z.i. meer te halen dan de geachte
ambtenaar deed. Bij de beraadslagingen in de 2e Kamer
over art. 9 heeft de heer Westerhoff op felle wijze over
het woord plaats den staf gebrokenvroeger stond er
gemeente, doch op eene aanmerking in het voorloopig verslag
der Kamer, dat wij b.v. in Friesland zter groote gemeenten
vinden, waaronder twintig en meer kerkdorpen behooren
en dat die bepaling daar dus tot onoverkomelijke bezwaren
zou aanleiding geven, is het woord plaatsen" opgenomen,
daardoor is de moeilijkheid nog grooter, want niemand
weet wat daaronder is te verstaan. De afgevaardigde Idzerda
heeft bet toen voor het woord „plaatsen" opgenomen z. i.
is plaats in de wet hetzelfde wat onder plaats werd verstaan
onder de oude wet welke te dien aanzien nooit aanleiding
tot moeilijkheden had gegeven. Plaatsen in dien zin zijn
afzonderlijke onderdeelen der gemeenten, en wel in het
verband van deze wet zoodanige dat de geneeskunde op
behoorlijke wijze overal aldaar moet kunnen worden uitge
oefend. De minister Thorbecke heeft later verklaard, er geen
bezwaar tegen te hebben dat gesproken werd van „eene
gemeente of, bestaat de gemeente J uit eene samenvoeging
van dorpen, van een dorp waar geen apotheker gevestigd
is", hij geloofde evenwel niet, dat er groote twijfel zou
ontstaan zijn. Pleiter achtte aan 's rechters oordeel ont
trokken de vraag of eene plaats geschikt gelegen is ten
opzichte van een ander deel der gemeente waartoe ze behoort,
maar in ieder geval ten opzichte van plaatsen in andere
gemeenten. De nabijheid van Haarlem is dus van geen
beteekenis.
PI. haalt het vonnis der Haagsche R b. aan van 17 Oct.
1901 W. 7665 om zich aan te sluiten bij haar uitspraak
dat de uitdrukking plaats opzettelijk gekozen is om mogelijk
te maken naar gelang van omstandigheden binnen de gemeente
een nauwere grens te trekken om de ingezetenen zoo goed
mogelijk te doen bedienen, waarbij dus ook datgene wat
buiten de gemeente, zij 't ook in de nabijheid, is, buiten be
schouwing blijft. PI. acht ook aan 's rechters oordeel ont
trokken de vraag of 't wenschelijk is dat in de Aerden
hout door een dokter geneesmiddelen geleverd worden.
Wat is nu onder een plaats of dorp in den gewonen zin
van het woord te verstaan? Het is een complex van huizen
van welken aard ook, desnoods een tuinstad; in casu moet
dit complex zoo afzonderlijk gelegen zijn dat het moeilijk
is aldaar van een andere plaats in de gemeente geneesmiddelen
te betrekken.
Het afzonderlijk karakter van den Aerdenhout blijkt vol
gens pl. uitde afstanden tot de wijken Bloemendaal, Overveen
en Vogelenzang; de opvatting van het gemeentebestuur, de
volksmond, de wijze waarop Het Bloemendaalsch Weekblad
den Aerdenhout in den kop van het blad, onder de adver-
tentiën behandelt, het gebruik door den ambtenaar van het
O. M. van het woord Aerdenhout in de dagvaarding gemaakt,
blijkbaar spreekt de ambtenaar hier als de volksmond en
beeft hij zich bij het stellen der dagvaarding laten gaan.
Na aanhaling van eenige rechtspraak der rechtbank te
Winschoten en van het arrest van den H. R. van 27 Dec.
1881 W. 4732 vestigt pleiter de aandacht op de onmogelijk
heid om 's nachts in den Aerdenhout geneesmiddelen te be
komen, wanneer die niet van de doktoren betrokken mogen
worden. Pl.'s conclusie strekt den bekl. te ontslaan van
rechtsvervolging.
Na re- en dupliek bepaalde de rechter de uitspraak op
Woensdag 9 Nov. a.s.
Wij lezen in de toelichting op de Staatsbegrooting voor
het dienstjaar 1911, hoofdstuk Justitie ter aanbeveling van
het instellen van een post voor een 2en ambtenaar van het
O. M. bij de 4 kantongerechten Maastricht c. a. het volgende
»Het aantal zaken door den eenigen thans te Maastricht
fungeerenden ambtenaar van het O. M. bij de kanton
gerechten te behandelen (lees: behandeld), is gedurende het
laatste tiental jaren ongeveer verdubbeld en gestegen tot
meer dan 6000, welk cijfer nergens elders wordt bereikt
waar slechts één ambtenaar werkzaam is".
Hoewel wij veel gevoelen voor het uittrekken van een
2en post aldaar, meenen wij dat de argumentatie van den
minister faalt. Bij de 4 kantongerechten Haarlem c.a., ook
bediend door één ambtenaar, zijn blijkens de ambtelijke statis
tiek over 1909 6734 zaken behandeld tegen te Maastricht
c. a. 6265, te Haarlem c. a. dus nog 469 meer.
Sport.
„Rapiditas". „Bloemendaal".
Vergezeld door een twaalftal supporters
trok Bloemendaal Zondag naarWeespom
Rapiditas te bestrijden, 't Moet direct gezegd dat het dozijn
enthusiasten geen spijt van hun reisje gehad hebben, want van
Houtens cacao was lekker en de wedstrijd zeer spannend.
Er was veel publiek toen de wedstrijd precies 2 uur een aan
vang nam. Bij Bloemendaal ontbreekt van Maren, voor wien
echter een sinjeur invalt die voetballen in kanonskogels kan
veranderen.
Zie hier 't elftal.
éi
„FRED".
if;
.1. UOSKAMP.
W. v RIETSCHOTEN.
éi éi éi
W. v. D. VOET. W- MOGGENSTORM. D. IIOUTGRAAFF.
sfc ifc sfc
L. VAN KESSEL. K. STALS. C. BLANKE VOO "AT. J. ROSKAM. P. HARTOG.
Rapiditas had de oudste Buwalda de plaats van Dinger doen
innemen wat eene goede verbetering bleek.
Nauwelijks is afgetrapt, of Fred moet reeds blijken van zijne
tegenwoordigheid geven, daar de Rapiditas voorhoede met een
vaartje van nul komma zes Boskamp en van Rietschoten voorbij
stormt en tot besluit een hard schot inzendt, dat onze doel
wachter een paar warme handen zal bezorgd hebben, 't Schot
wordt echter gekeerd en 't gevaar is voor't oogenblik geweken.
Wij, B. V. V. vereerders aan 't lijnte houden intusschen onze
harten met beide handen vast, want Boskamp tiapt toujours
gaten in de lucht en van Rietschoten geeft soms vuurpijlen die
't hoogte-record van Wijnmalen verbeteren. Fred is echter op
zijn post en stopt verscheidene schoten op zijn bekende kalme
wijze. Had Rapiditas niet van zoo'n verren afstand geschoten
dan had 't er voor Bloemendaal wel eens leelijk uit kunnen zien.
Na vijftien minuten spelens heeft Rapiditas eindelijk succes.
Uit een corner kopt Job of Japie den bal in 't net.
Dirk Houtgraaff, die hiervoor nog al eens gepasseerd wordt
zet nu zijn tanden op elkaar, werkt onvermoeid, zit de Graaf!'
als een klit op 't lijf en geeft telkens den bal aan zijn voor
hoede, maar 't is alsof het vijftal 't vandaag eerst eens willen
aanzien; want verder dan de helft van 't veld komen de heeren
vooralsnog niet.
Eindelijk denken we reden tot juichen te krijgen als we van
Ivessel den bal netjes zien opbrengen en Blank reeds zijn rech
tervoet zien oplichten om de te verwachten voorzet verder te
verwerken, maar helaas, door 't ongelijke veld trapt van Kessel
in een molshoop en de kans is verkeken.
Even later zet Blankevoort goed in, maar de lat komt de
Weespenaren te hulp.
't Regent nu verder schoten op het Bloemendaal doel, maar
„Fred" is onverbiddellijk en zendt alles retour.
Er gaat werkelijk een zucht van verlichting uit de twaalf
kelen op, als de „hooge" het sein tot rusten geeft.
Na rust, nu Bloemendaal het voordeel van den wind krijgt,
zijn de rollen omgekeerd. De Bloemendaalsche middenlinie,
waarin Moggenstorm uitblinkt, werkt keurig en ook de voor
hoede gaat een woordje meespreken. Het duurt niet lang of
Blankevoort bemachtigt het leder en geeft met een harden
schuiver den Rapiditas-doelman het nakijken.
Rapiditas doet nu wanhopige pogingen om den voorsprong
weer te hernemen, maar het middentrio houdt braaf stand en
Boskamp weert zich in de achterhoede zoo kranig, dat Weseu
Fred kunnen uitrusten van de vermoeienissen van den eersten
speeltijd.
Na een goeden aanval krijgt Jan Roskam, die den geheelen
middag goed spel te zien gaf, den bal te pakken en schiet
hard in den linkerhoek 1.2.
Van Kessel, hierdoor geprikkeld wil nu ook een puntje maken,
maar wordt door Staartje zoo goed gedekt, dat hiervan voor
loopig niets komen kan.
Gelukkig komt hij tijdig tot de gedachten dat Ko Stals niet
voor niets met hem meetippelt, laat na eenig samenspel met
Ko zijn staartje zien en heeft werkelijk succes door het 3e
punt aan de Bloemendaalsche score toe te voegen.
Bloemendaal blijft den verderen speeltijd sterker, maar kan
haar meerderheid niet meer in punten uitdrukken.
Wel onderneemt Rapiditas ook nu en dan nog wel eens een
aanval en is Haantje vooral gevaarlijk, maar Ko Stals zit dezen
vluggert steeds op de hielen en geeft den bal telkens een zetje
voor de veilige voeten van Voet, die voor de verdere expeditie
zorg draagt.
De scheidsrechter kondigt nu spoedig het einde aan en Bloemen
daal treedt zegevierend uit 't strijdperk.
Zondag komt Hengelo hier Holdert-bekeren. Dat kan een
mooien strijd geven.
2e klas Oostelijk tegen Westelijk 3e klas voetbal.
Als Bloemendaai Zondag een stoel en een tafeltje geeft voor
de pers, zooals Rapiditas in Weesp deed, dan is in z'n sas uw
oude vriend: DoelpijnteR-
De stand van de 3e klasse D. is thans:
gesp.
gew.
gel.
verl.
P-
voor.
tegen, gemid.
4
0
I
8
22
8 1,60
4
0
1
8
14
7 1,60
Zaand. V. V.
3
8
1
1
7
14
7 1,40
Amst. V. V.
6
3
2
1
8
13
10 1,33
D. O. S. B
5
1
1
3
3
4
10 0,60
3
0
1
4
1
8
18 0,20
5
0
1
4
1
6
21 0,20
Eerste rolide „Holdert-beker"BloemendaalHengelo.
De loting voor de eerste ronde om den Holdert-beker is voor
„Bloemendaal" als bijzonder gelukkig geweest Op eigen terrein
ontvangt zij Hengelo, uit Hengelo. Bestond er eerst nog al
eenige ongerustheid over het opkomen der Twentenaars, die
ongerustheid bleek ongegrond, want na eenig heen en weer
geschrijf ontvingen wij verleden week de definitieve toezegging
van onze oostelijke sportbroeders, dat zij zich de lange reis
zouden getroosten, en Zondag 6 November naar Bloemendaal
komen.
Een woord van hulde komt „Hengelo" zeker toe, voor deze
blijkgeving van echte sportopvatting.
Misschien is het niet ondienstig de lezers wat op de hoogte
te stellen met de positie onzer Oostelijke gasten in hun ranglijst.
't Vorige seizoen was „Hengelo" kampioen der oostelijke
tweede klasse B; in de promotie-wedstrijden bleken zij echter
niet opgewassen tegen de andere afdeelings kampioenen, zoodat
zij dit jaar weder in de tweede klas spelen. Zetten zij hun
seizoen niet schitterend in door den eersten wedstrijd met
9—-1 te verliezen, zij schi
want de volgende wedstr
vpor „Hengelo".
„Hengelo" speelt volge
blauw shirt met lichte o
De entrée is voor Zo
hebben donateurs op v(
van donateurs op verto
terrein
Het elftal is voor Zon<
veranderingen voorbehou
v. RIETSCHOT!
kt?
D. HOUTGRAAF.
i. c. HARTOG. J. ROSKAM.
Over den middenvoor
^Kval wordt deze plaats
„Wind en weer dienei
Ardigen wedstrijd op 1
iliHten.
f
Tooneel.
vo
Belangrijke mate geno
Kn de kluchten van
Ji al zijn felheid nogm
Hal gisteravond bij de
Jelijk door de schouw
{kn na was bij vol. Of
llraebt bezit, dat hij i
lp, zijn toch telkens
doet uitstrekken.
Maar de voorstelling
gevallen en als het Rei
tractaties bezorgt, beb
jplen niet meer te reki
■>er Jules Moes als E
fiar oude rol, beneven
eermalen allervoortr
verknoeien van de beei
jjera heeft nagelaten.
Nu is het waar dat
,ak had om Orelio, c
ervangen, maar dit
(fldeed. Alleen in sa
ped, maar voor het
vooral in deze rol
[ris zoo verwend beeft
Had bet orkest ook
ftestaan en waren de 1
overwegend goed j
jen totale mislukking
Het applaus was i
n ook heel dunnetje:
He vingers op dit gel
te bar worden.
I Enfin, laten wij hop
lilgenden keer schadel
Royaards komt i
stellingen. Omtrent zijn
uitvoerig onze meenir
dit bijzondere stuk v
De andere voorstellii
a tot z in de groot
Telegraaf en Nieuws va
Mengelberg en Charle
genoemd blad een inge
daad zeer vleiend voor
Men oordeele maar
Het moge ons vergu
te voegen, ten einde het
bij te wonen. Wij, ten i
noten: zoowel van de
di cor, als ook van de
nog niet .volmaakt: ook
en de critiek beeft al
gebreken, waar verbetei
op de goede hoedanighi
is door Verbagen, Diep
kunstwerk geschapen
opvoering te Parijs pla:
en décors het werk vai
opvoering een gebeurte
thans zulk een praestat
te betreuren. Dubbel
bewezen worde, dat zul
baar erkend wordt.
Hulde en dank aan
werkten.
Door zulke samenwi
buitengewoons tot stan
En wat de heer
schreven, is al van e'
In wonderzoete bek-
schrijfllijke bekoring ei
De muziek van Alph
in stille, hoogere stemi
in volle lente, in boog
De costuums tegen
aan, zij waren als nc
'i ooverachtig, droomeri
van bet laatste bedrijf,
Welk een rustige sc
En dan al die stemn
nimfen in de luwte d
het wonder, dat allen
van décor en costuum,
tooneel riepen om te c
Als ik aan de vertooi
kunst Afarsyas mij tot
Uit alles laat zich
zaal zal trekken. M
ook noodig 1
Uit andere
Gemeenten.
De tentoonstelling
bet museum van ku
werd Woensdag j. 1.
volmachtigden verteg
wegen Baron van V
directeur van het i
belangstelling vooral
weefwerk, waarvan v
Verder werden no
