z\ gootjes
ior
T
ONAFHANKELIJK ORGAAN
VOOR NEDERLAND.
3
5 ZOON,
Depositobank
neer. - Hoofddorp.
HAARLEM.
ïtrijkinrichting
iEID. TEÏ3E8F7°C
aHEID
TIE - mV
DER ONTVET-
en Zij geven
Onschadelijk
tal
en kunsthandel,,
1881 Haarlem.
OTO ARTIKELEN.
fAARNS
ereeniging
r DE CLERCQ.
i^assautaan 7.
TTO HERZ
Gemeentebeleid.
Extra-nummer.
5e jaargang.
DINSDAG, 24 JANUARI 1911.
No. 3a.
rma H. H. van Waveren,
oooooa
SN0
ii procureur. Q
van de Arrondissements
0
N. LEVENKAMP.
itenland. - Belaft zich met Y
buitenland. Belast zich met Q
provisie van1/16 o 0 over Y
1/8 o 0 over nominaal bedrag Q
reëel bedrag voor fondsen Y
worden nagezien met y
iversie. Opent rekening. X
landelscredieten. Opent m
uit prolongation. Neemt Y
safe-I» li el ten tegen
is voor a
van 9— la'/gen van 2—4 uur. Q
>OOÓOOOO'
i concurreerende prijzen bij
an Brandstoffen.
goed succes verkocht
Jo. 230.
IHANDEN en -VOETF
len, kloven en springen
21/» cent. Veel beter, at
ien goedkooper in gebruik d
bij alle goede drogist
J. W1NDH0RS"
en des tijds. Geheel nieuw
\AGT PRIJSCOURANT
'n Amsterdamschevaart i
-I1- HAARLEM.
■enten enz.
Schoolboeken,
alogiseeren en res-
ek verzamelingen.
erlr Boeliverkoopiiigeü»
Telef.-lnterc. 735
voor lichtbeelden),
arnplaten.
LEMMERMEER (Hoofddorp;.
ITIE, BUITENLAND
DISCONTEERING,
tIEVEN, REKENING
te Haarlem.
OET HECK,
HAARLEM.
egracht 118. - Telefoon 1338.
iale reparatie inrichting,
"ten door het geheele rijk.
i r
ISSAULAAN I.
'HEN.
I
RLE NI. Jf
Het Bock
(MM
Prijs per
halfjaar f 1.25
bij vooruitbe
taling.
Prijs per
nummer fO.10
Advertentiëu
10 cents per
regel
bij herhaalde
plaatsing
korting.
Mededeelingen van allerlei aard aan de hoofdredactie schriftelijk:
Vijverweg 7 te Bloemendaal ->
Alle mededeelingen de administratie, advertentiën enz. betreffende:
Ged Oude Gracht 63, Haarlem. Telefoon 141. -:-
iet antenrsrecht vaii den inhoud van dit blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Jnni 1881 (Staatsblad 124) tot regeling van bet, auteursrecht.
li.
:enc gemeenschappelijke waterleiding voor de ge-
meentï 3ennebroek. Bloemendaal, Schoten en Velsen.
Di; inderwerp sluit zich aan bij dat van
ons v ig artikelde uiachtsverdeeling in het
emw1 'ebestuur welke wij betoogden aldus
te in ten zijn: bij den raad het inzicht en
je ling, bij B. en W. het beleid en de
Bfwt"g.
li, ngenoemd ontwerp beoogt de belan
den drink- en werkwatervoorziening der
-er, en Bennebroek, Bloemendaal, Schoten
»n en gemeenschappelijk te regelen door
opi mg en doen werken eener gemeenschap-
prlii inrichting tot wateronttrekking op het
ret van Bloemendaal met een watertoren
in ".n en Daal en transportleidingen naar alle
gei -riten eveneens op Bloemendaal's gebied.
gemeenschappelijke zaken beoogt men
te elen in den burgerrechtelijken vorm
eei na de oprichting, van ieder honger be-
stu- of toezicht onafhankelijke naamlooze
ver lotscbap en eene tusschen die vennoot-
sch en de gemeenten te sluiten, niet voor
oni ding vatbareovereenkomst.
de wijze, waarop (aan de 4 gemeente
rad j wordt voorgesteld naar dit doel te
stv m, de mogelijkheid daarvan en de daar-
aa: oor de verschillende gemeenten verbon-
de voordeelen en gevaren wenschen wij
ht en en ander te zeggen om los daarvan
in et bizonder te onderzoeken het belang
da: de gemeente onzer inwoning bij de be-
oogdé regeling heeft, waarbij een overzicht
vai de geschiedenis der bloemendaalsehe water-
Ie:- igplannen van de laatste jaren niet kan
w- en gemist, om ten slotte te vragen of
de beoogde regeling, ongeacht de bezwaren,
no-' akelijk is.
j keeren daarbij tweemaal tot ons uit-
pnnt terug ter beantwoording van de
vi n, of deze regeling ten aanzien van de
gen.rente in het algemeen en ten aanzien van
B1 en daal in het bijzonder ontworpen is
in lie richting der juiste machtsverdeeling
in 1 gemeentebestuur dan wel in de richting
der .njniste.
/at het voorstel, in hoofdtrekken, bevat.
jreerst iets over de statuten der naam-
vennootschap. De cursieveeringen zijr,
van ons.
inaam zou zijn Intercommunale Water-
lev mg Maatschappij, de vestigingsplaats
BI emendaal. Het doelaanleggen en exploi
ts -ren van inrichtingen voor watervoorziening
en het geheel of gedeeltelijk exploiteeren van
wa eiieidingen benevens het everen van water
voor de gemeenten Bloemendaal, Bennebroek,
Sol :en en Velsen en voor andere gemeenten,
indien de vergadering van aandeelhouders met
s/3 der stemmen vertegenwoordigend minstens
de helft van het maatschappelijk kapitaal daar
toe besluit, (art. 2 jo. 25,) in welk laatste
artikel nog gesproken wordt van het leveren
van water aa-i andere corporatie of personen",
hetgeen dus bedoeld schijnt als in de om
schrijving van het doel volgens art. 2. be
grepen te zijn.
Waarschijnlijk houdt deze gebrekkige re
dactie dier artikelen verband met hunne
wordingsgeschiedenis, maar waarom niet het
doel eenvoudiger omschreven alshet aan
leggen en exploiteeren van inrichtingen voor
watervoorziening en al wat daarmede verband
houdt? Nu in de doelomschrijving het aan
leggen en exploiteeren gescheiden is van het
leveren van water, en het leveren van water
beperkt is door het gebruik der woorden
voor de genoemde gemeenten en voor andere
gemeenten, zou welbeschouwd het leveren
van water aan andere corporatiën en personen
juist uitgesloten zijn. Waarop men met het
bezigen der woorden het gedeeltelijk exploiteeren
der waterleidingen het oog heeft gehad is ons
niet duidelijk.
Doch laten wij ons vooralsnog onthouden
van kritiek op de redactie.
Het maatschappelijk kapitaal is gedacht als
te bestaan uit 250 aandeelen van 1000 gul
den, 13 voor Bennebroek, 55 voor Bloemen
daal, 65 voor Schoten, 117 voor Velsen.
De statuten decreteeren dat de gemeenten
verplicht zijn bij uitbreiding van het kapitaal
het meerdere te fourneeren naar verhouding
van hun zielen-tal volgens de laatste volkstel
ling. Bloemendaal brengt voor storting op de
eerste f20.000 in zekere eigendommen aan
Doodweg en in Duin en Daal.
De aandeelen kunnen alleen worden overge
dragen aan de 4 gemeenten (bedoeld is aan een
der 4 gemeenten) waarop vooraf toestemming
noodig is van de 2/s der geldige stemmen,
vertegenwoordigende minstens de helft van het
kapitaal.
Het bestuur bestaat uit een directeur, die
eigenmachtig alle uitgaven mag doen beneden
f lOOo.en zelf ƒ3000.verdient, een
raad van beheer en gedelegeerd lid van dien
raad, terwijl voor enkele handelingen de mede
werking in den zin van machtiging der alge-
meene vergadering van aandeelhouders noo
dig is.
De aandeelhouders zijn de gemeenten, die
voor zooverre hier sprake is van het uit
voeren van voorschriften en beschikkingen van
de gemeenteraden, in de vennootschap krachtens
de gemeentewet worden vertegenwoordigd dooi
de college's van burgemeester en wethouders
de raad van beheer bestaat uit de leden van
die college's. Overal waar in de statuten
sprake is van de vergadering van aandeel
houders" moeten derhalve de college's van B.
en W komen met, besluiten der gemeenteraden,
die zij uitvoeren. De raad van beheer vergadert
minstens 2 X 's jaars. Elk lid van den raad
van beheer heeft toegang tot kantoor en
boeken, de raad van beheer controleert
2 X 's jaars de boekhouding en de kas met
de bescheiden.
Da uitoefening van het stemrecht in de
algemeene vergaderingen wordt zoo geregeld,
dat Bennebroek 1 stem, Bloemendaal en
Schoten elk 2 en Velsen 3 stemmen uitbrengt.
Over elk voorstel tot wijziging der statuten
brengt de raad van beheer een schriftelijk
advies uit.
Men stelt zich voor zoodra de naam
looze vennootschap als bestaande kan worden
aangemerkt haar eene overeenkomst tot water
levering te laten sluiten met de. gemeenten
in hoofdzaak van dezen inhoud
Alle water door de vennootschap gewonnen
wordt gemeten bij den watertoren, het water
door de andere gemeenten ontvangen, wordt
gemeten in meters te plaatsen bij de grenzen
dier gemeenten, voor rekening van Bloemendaal
komt het verschil van die twee boeveelheden.
De waterprijs wordt voor ieder jaar in
December daaraan volgende vastgesteld door
den raad van beheer in overleg met de ge-
zamentlijke gemeentebesturen, in et-ne ge
combineerde vergadering van den raad met
de dagelij ksche besturen (zooals wij reeds
zagen vormen de leden van de dagelijksche
besturen tezamen dien raad!). Voor 1911 wordt
de prijs die de gemeenten aan de vennoot
schap betaLn bepaald op f O 06.
Bij verschil omtrent die prijsbepaling (het
welk o. i. niet kan voorkomen) geschiedt ze
door een deskundige.
De overeenkomst wordt aangegaan, behou
dens verlenging tot 31 December I960, tot
dan mag geen der gemeenten zelf in water
leiding voorzien noch daartoe concessie ver-
leenen aan een ander, de overeenkomst is niet
te ontbinden zelfs niet krachtens rechterlijk
vonnis. Partijen kunnen hoogstens van elkander
nakoming der overeenkomst met schade
vergoeding vorderen.
De gemeente Bloemendaal legt op eigen
gebied ten spoedigste voor hare rekening 3,2
K.M. buis, wijd 0.35 M 2.4 K.M. wijd
0.3 M. als transportleiding van pompstation
naar watertoren, verder ongeveer 10 K. M.
transportleiding van verscnillende wijdten ten
behoeve van de andere gemeenten. Het toe
zicht op den aanleg, op onderhoud, herstellen
en vernieuwen van al die buizen komt voor
rekening van Bloemendaal. In de kosten van
aanleg, ontvangt ze vergoed 23870.in
die van onderhoud, herstelling en vernieuwing
5^5 terwijl haar aandeel in de vennootschap
bedraagt
Bij de stukken die de verschillende ge
meenteraadsleden reeds in December ontvingen,
zijn bereids gevoegd de notulen der eerste te
houden algemeene vergaderingen van raad van
1 eheer en van aandeelhouders, waaruit blijkt,
dat de bedoeling is den raad van beheer te
machtigen een naar de eischen van eene goede
exploitatie in te richten waterleiding te stich
ten met waterwinning aan den Doodweg en
een watertoren in Duin en Daal alles met 4
Woltmann-watermeters,
Een bepaald plan wordt niet genoemd, doch
bij de stukken was gevoegd een „Plan
van een gemeenschappeljjke waterleiding voor
de gemeenten Bennebroek, Bloemendaal, Scho
ten, Velsen met 3 kaarten van den architect
ingenieur Roe of Kuipers uit 's-Hage"; bljjkbaar
ligt het in de bedoeling dit plan en geen
ander ten uitvoer te leggen. Een bestek wordt
bij het plan niet overgelegd. Spreekt het ont
werp overeenkomst en notulen der algemeene
vergadering van een watermeter bij den toren,
heï plan spreekt van een watermeter bjj het
pompstation. 1) Brandkranen in de transport
leidingen, met name in die naar Aerdenhout
en Bennebroek, zijn niet ontworpen. De water-
prjjs, blijkens de andere stukken ontworpen
op 6 cent de M8., is in de begrooting van
het plan geraamd op ruim 7| cent, bij een
verbruik van 300.000 M8., (in 1912, laat
staan in 1911, nog niet te bereiken).
Het plan geeft 5 bronputten aan, die
20.200 voor aanmaak moeten kosten. De
ééne nu bestaande proefput, (waarvoor des
tijds 4000 gevoteerd werd) heeft f 15000
gekost. De bedrjjfsolie der Dieselmotoren is
voor 1 machine over 1 jaar berekend op
ƒ1100, voor 2 machines die evenlang werken
op ƒ1140 over een jaar. Een reinwaterkelder
is niet noodig geacht.
2. Laat de gemeentewet een ontwerp ais het onder
havige, toe?
Artikel 121 der gemeentewet luidt aldus:
Besturen van twee of meer gemeenten kun
nen gemeenschappelijke zaken, belangen, in
richtingen of werken, na machtiging en
onder goedkeuring van Gedeputeerde Staten,
regelen.
De machtiging en goedkeuring kunnen, in
dien de Gedeputeerde Staten ze weigeren,
door de besturen aan de Koningin worden
gevraagd.
Artikel 122 bepaalt dat de bosten die uit de
in artikel 121 bedoelde regeling voortvloeien,
door de kassen der betrokkene gemeenten,
naar het belang dat elk er bij heeft, gedragen
worden. De daarover gerezen geschillen wor
den door Gedeputeerde Staten zoo mogeljjk
in der minne bijgelegd.
De bedoeling dezer bepalingen is aan een
gemeentebestuur niet dan onder goedkeuring
van hooger gezag over te laten, regeling en
beheer van wat niet valt in den kring der
eigen huishouding.
De bevoegdheid van gemeenten om eene
regeling als de hier bedoelde te maken is
meermalen betwist, de tegenstanders betoogen
op staatsrechteljjk o.i. onbetwistbare gronden
dat eene gemeente, al is zij een tot het ver
richten van burgerrechteljjke handelingen be
voegd persoon, hare persoonlijkheid en inrich
ting zoozeer aan den staat, aan grond- en
gemeentewet ontleent, dat het haar niet ver
oorloofd is, door het aangaan van zekere
burgerrechteljjke handelingen de wetten te
ontduiken en hare persoonlijkheid te vervor
men of waar het hier op aankomt: hare per
soonlijkheid en rechtsbevoegdheid op eigen gebied
prijs te geven. De ontwerper schijnt in zoover
hieraan te hebben gedacht, dat hjj de tusschen
de naamlooze vennootschap en de gemeenten
te sluiten overeenkomst van watorlevering
door Gedeputeerde Staten wilde laten goed
keuren. Hieruit zou dan quasi eene goed
keuring op het aangaan der reeds vooraf
aangegane naamlooze vennootschap moeten
worden afgeleid. Doch de enkele goedkeuring
van de overeenkomst geeft daarvan geen zuiver
beeld en wij betwijfelen dan ook of Gedepu
teerde Staten op deze wjjze hunne medewer
king zullen willen verleenen.
Trouwens nemen de gemeenteraden de ont
werpen aan zooals ze daar liggen, dan raisseD
ze verbindende kracht, omdat de adviezen der
gezondheidscommissiën niet zjjn ingewonnen
en dit geval niet behoort tot die spoedeiscbende
waarin zulk een advies kan worden gemist.
In de bijbehoorende begrooting wordt
weer melding gemaakt van 3 watermeters, en
wel van 3 enkele, geene dubbele meters met
kromhuizen.
3. Welke voordeelen zijn aan een regeling als deze
verbonden?
Het denkbeeld een complex van gemeenten
op deze wjjze te voorzien van water is naar
onze meening afkomstig van mr. dr. Jenny
Weyerman, den secretaris van den Centralen
Gezondheidsraad. Het eiland Beijerland, waar
iedere andere regeling uitgesloten scheen, wordt
op soortgelijke wjjze aan waterleiding gehol
pen. Voor de streek bjj Hoorn beoogt men
iets dergelijks. Het is een nieuw soort ver
band. dat waarschijnljjk bestemd is in ons
staatswezen een rol te spelen in den geest
van die welke het waterschap vervult.
Intercommunaal is die rol en onafhankelijk.
Deze losheid van andere inmenging is naast
verhooging van kapitaalkracht het voornaam
ste voordeel, de intercommunale naamlooze
vennootschap nadert tot de gewone particuliere.
4. Welke gevaren zijn aan zulk eene regeling ver
bonden?
De intercommunale naamlooze vennootschap
is niet eene paiticuliere, in het bizonder
mist zjj de eigenschap die het deelnemen in
eene gewone naamlooze vennootschap zoo
veilig maakt: de beperkte aansprakelijkheid
der vennooten. Men mag zich verbeelden,
dat de gekozen vorm ook hier den inhoud zoo
meesleepen, inderdaad is dit niet het geval.
Wanneer de gemeenten-aandeelhouders, inge
volge verkeerd optreden van den directeur i
van het gedelegeerd lid van den raad van
beheer, ingevolge slofheid van of oneenighei 1
in dien raad zeiven, of ingevolge eigen onver-
standige besluiten den ondergang der naamlooze
vennootschap zien aankomen kunnen zij niet
gelijk gewone aandeelhouders die volgesto;
hebben, zich van de zaak afwenden en huns
weegs gaanalle verbintenissen die onafge
daan bleven, alle onbevredigde aanspraken de
ingezetenen moeten vervuld worden en eern,
dan zal voor ieder duideljjk aan het liet
treden hoe ten deze de vorm van naamloo:
vennootschap niet, maar wel eene ond(
het toezicht van gedeputeerde staten staande
regeling van zaken, ligt in het stelsel onz
wet. Dan is het te laat, maar nu i 1
nog vroeg genoeg om te vermijden, dat ee
nieuwigheid op staatsrechtelijk gebied ils
deze en dat in een geval waarin een andere
uitweg aanwezig schjjnt, roef-roef wordt
toegepast om maar van de moeilijke oplos
sing eener zaak af te zijn. Elke nieuwigheid
geeft aanleiding tot gevaarlijk dilettantisme,
niet alleen bij het ontwerpen, maar ook bjj de
toepassing, zoo ook hier, en dilettantisme is
behalve gevaarlijk ook duur.
Het gemis van hooger toezicht, is ook ge
mis aan hoogere controle, en uit dit plan is
zeer duidelijk, dat wanneer eenmaal ged. staten
hunne medewerking op de beoogde wjjze ge
geven mocht hebben, elke latere gelegenheid
tot toezicht en controle van boven af door
den civiel-rechtelijken vorm dien men koos,
absoluut is afgesneden.
Is er dan controle of toezicht van onderop
De leden van de college's van B. en W.
der 4 gemeenten van heterogene en telkens
wisselende samenstelling vormen den band
tusschen de directeur en het gedelegeerd lid
van den raad van beheer eenerzjjds en de ge
meenteraden anderzijds. Die raad van beheer,
hoe heterogeen ook samengesteld, zal in ieder
geval slechts nu en dan een enkel persoon be
vatten in staat om het waterleidingbedrijf te
overzien en te beoordeelenwie waarborgt,
dat. wanneer zulk een zeldzaam lid in meening
of richting verschilt van den directeur en het
gedelegeerd lid van den raad van beheer, hjj
toch eenig nut kan stichten, of eene behoorlijke
controle kan uitoefenen wanneer die twee het
niet willen. Een ander nadeel is nog, dat de direc
teur slechts in naam. de chef is van het bedrjjf,
in werkelijkheid is het de man, die dagelijks
met hem verkeert en bovendien alle aan
leiding heeft om zich te gedragen als gedele
geerde van alle gemeentenhet gedelegeerd
lid van den raad van beheer.
In die omstandigheden is een dubbel ge
vaar gelegen in het gemis aan openbaarheid
der handelingen van vennootschap, directeur,
gedelegeerd lid en raad van beheer. De enkele
malen dat na de oprichting der naamlooze
vennootschap een waterleiding-belang in de
gemeenteraden ter sprake zal worden gebracht,
kan men nog gebruik maken van het stel-