26-28.
Firma J. H, KIL
Brandstoffe
m, Jloemenöaa!
Groote Houtstraat 147.
er ter stede,
srzekerd.
ten auto's te haar.
aanvraag verkrijgbaar.
d - Corpulentie l
WIEGANT'
BRONSTEÊ's MELI
K£
BIJVOEGSEL VAN
an
Zaterdag 13 Mei 1911. No. 19.
RECHT EN
WET.
DEVENTER
een bevoorrechting
niet beter is dan een buiten-
binnenlandsch, dan hebt U
i het onze te nemen. Maar....
eeling zal
K. rijwiel
■ld dan een
overtuigen, dut
heter kwaliteit
ander merk.
DOR HAARLEM:
IAN, Koningstraat 23.
OVERV EEN.
Telef. ISI7.
IËNBADER ONTVETTINOS.
Zij geven spoedig een slank
or de gezondheid. - Prijs f I.
ARLEM
<8
BLOEMENDAAL.
Telefoon 911.
Zalen voor familie
feesten - Doorloo
pende schilderijen-
I - tentoonstelling.
r'"^r Bestel nu voor
Pinksteren.
-è
<8
De Haarlemsche dienstboden-
quaestie.
Sedert den heuglijken dag, dat
burgerlijk wetboek is aangedikt niet de zoo-
uaanide wet tot regeling van bet arbeidscon-
ct, waarvan men eens, o saneta simplicitas,
lende dat zij de sluitsteen onzer veelbelovende
iule wetgeving zou worden, is bet aantal dienst-
denquaesties vooral, waarvan men voorheen
I -Jits bij uitzondering hoorde, op onrustbarende
jze toegenomen. De rechtskundige adviseurs,
II verschillende bladen verbonden, welke bladen
t het openstellen der gelegenheid tot bet doen
[11 vragen liet publiek een zeer grooten dienst
wijzen, beijveren zich 0111 dat publiek zooveel
tigelijk voor te lichten; maar zij kunnen be-
igliebbenden niet altijd bevredigen en dan ligt
t geheel in den aard der zaak, niet alleen dat
rtijen zich tot den aangewezen rechter wenden,
.tar ook dat 1111 en dan werkelijk geprocedeerd
een vonnis gewezen wordt.
De meeste dier zaken zijn niet van algemeen
ilang, bevatten geen eigenlijk gezegd rechtspunt
geven daarom ook geene aanleiding tot be
bouwingen.
Ynders is liet o. a. met het onlangs gewezen
lis van den baarleniscben kantonrechter.
<e dienstbode van een der haarlemsche inge-
lenen had op 2 Januari haar dienst opgezegd
zes weken en was dan ook werkelijk half
'bruari vertrokken.
Haar meester had toen geweigerd haar loon
t te betalen en nu had zij hem daartoe voor
i: kantonrechter gedagvaard. Gedaagde stelde,
,t de dienstbode gehandeld had tegen de plaat-
lijke gebruiken, waarbij o.a. is aangenomen,
1 de dienstopzeggingen zullen plaats hebben
1 1 Febr., 1 Mei, 1 Augustus en 1 November.
De kantonrechter stelde hem in het ongelijk
veroordeelde hem tot betaling.
Met die uitspraak zelve, wat de eigenlijke be-
-sing betreft, kunnen wij ons volkomen ver
ingen maar niet met de overwegingen van
it vonnis in het algemeen.
laarom veroorloven wij ons enkele kant-
ckeningen; want de zaak is van gewicht en
1 volstrekt niet alleen voor Haarlem, doch,
r wij meenen, voor alle eenigszins belangrijke
tsen in ons land.
>e kantonrechter gaf toe, dat het plaatselijk
•uik, door den werkgever te zijner verdedi-
aangevoerd, inderdaad bestaat.
Die uitspraak verwondert ons. Zeker komt
t zeer vaak voor, dat op een der genoemde
turns eene dienstbode haar dienst opzegt, om
te verlaten na verloop van zes weken of
qgermaar nog vaker komt het voor, dat een
nstbode op eenen anderen tijd haar dienst
zegt, soms op den eersten van andere maanden,
ins op de helft eener maand. Geldt dit voor
•nstboden die per drie maanden worden be-
ttld, in nog sterkere mate geldt het voor hen,
op kortoren termijn haar loon ontvangen.
kan dan ook zonder bezwaar zeggen, dat,
-tcld dat liet opzeggen op 1 Febr. enz. een
mrt van regel is, de uitzonderingen veel tal
S',,1 jker zijn dan de toepassingen van den regel zelf.
III dien staat van zaken kan van plaatselijk
i'iiiik of gewoonte geen sprake wezen, en zoo
sprake mocht kunnen zijn van een plaatselijk
ruik in den volksmonddan in ieder geval
niet naar rechtskundig begrip.
'ar het rechtskundig begrip ontstaat er gewoonte
neer gedurende zeer langen tijdin dezelfde of
'gelijke omstandigheden, op dezelfde wijze is ge
leld en dal langdurig op dezelfde wijze handelen,
t op de overtuiging eener rechtsnoodzakelijkheid.
Van zoodanige rechtsnoodzakelijkheid is hier
■llig geen spoor te ontdekken. Dat kan trou-
118 nimmer het geval zijn, wanneer de ge-
lonte niet gelijkmatig wordt uitgeoefend, en
sk daarvan is geen sprake waar zoovele uit-
Inderingen voorkomen, die men met volmaakt
Itzelfde recht onder het gebruik of de gewoonte
iu kunnen rangschikken.
Naar onze meening had daarom liet bestaan
m een gebruik of een gewoonte niet mogen
arden aangenomen.
Laat ons echter een oogenblik aannemen dat
t geval anders is en men dus den heer kan-
mreehter mag toegeven dat het gebruik, waarop
gedaagde zich beriep, wel bestond. Dan wordt
zaak vrij wat bedenkelijker. Volgens art 1639
Burg-Wetboek mag de opzegging alleen ge
bieden tegen den dag of tegen een der dagen
overeenkomst of reglement bepaald of, bij
jfebreke van dien, tegen een van die dagen,
lke door het gebruik daarvoor zijn aangewezen.
Eenmaal aangenomen dat het gebruik bestaat
op te zeggen op 1 Feb., 1 Mei, 1 Aug. of 1
ov., had dus, naar onze meening, de gedaagde
het gelijk moeten worden gesteld en was de
rdering der dienstbode onrechtmatig. Van over-
nkomst of reglement was hier geen sprake en
dat geval verwijst de wet uitdrukkelijk naar
t gebruik. De gewoonte gaf dus recht.
Als liet plaatselijk gebruik werkelijk zoo was,
kon gedaagde zich daarop wel degelijk be-
jepen, want eerst bij gebreke van dergelijke
.nwijzing mag de opzegging tegen eiken dag
ischieden.
Naar onze meening is het dan ook zoo en mag
|n dienstbode, die b.v. 1 Feb. in dienst treedt,
lOden Febr. haar dienst opzeggen, om zes
ken daarna te vertrekken, indien zij per kwar-
1 betaald wordt.
Maar het kan in geen geval opgaan, om te
ggen: er is wel een plaatselijk gebruik, maar
len mag er zich niet op beroepen; in het bij-
jnder niet, waar de wet naar dat gebruik uit-
•ukkelijk verwijst.
Bestaat er een plaatselijk gebruik of gewoonte,
in verwijst de wet er naar, dan heeft het rechts
kracht en doet het niets tot de zaak wat er liet
févolg van is, in dit geval b.v. dat de opzegging
153üaar viermaal op een jaar zou kunnen plaats
hebben. Of dit door den wetgever bedoeld is of
HAARLEM. Tel. 92 j|eze iets anders bedoeld heeft, is dan niet meer
PIANO-HANDEL.
OPGERICHT 1854.
Groote Houtstraat
te vraag. Tot een onderzoek naar de bedoelingen
Beste en soliedste adres vi"pai1 den wetgever bestaat dan geen aanleiding
PIANO-STEMMEN.
meer.
Opmerker.
PIANO'S IN HUUi*
PI AN O-REPARATION, en
K
Gebruikt
HANDEL EN
NIJVERHEID.
Boomrooi m achine
Stendal".
Overgenomen uit het Tijdschrift
der Nederlandsche Ilelde-
maa tsch app ij
Voor eenige jaren werd door Forst wart Stendal
Weickartshain in Hessen een machine uit
dacht om het rooien van boomen te verge
makkelijken. Aanvankelijk werden deze machines
in een kleine werkplaats gefabriceerdin 1908
nam de firma Albert Doering te Sinn (Prow
Ifessen-Nassau) de fabricage over en deze wist
door verbetering van constructie en materiaal
(de belangrijkste deelen worden thans alle van
smeedijzer en staal vervaardigd) de machine in
Duitschland in ruimen kring ingang te doen
vinden.
Bij het gebruik der machine wordt deze schuin
tegen den te vellen boom geplaatst, hetgeen ge
makkelijk geschiedt door eerst het werktuig op
Af. afstand van den boom te leggen (fig. 1
Fig. i.
daarna de drukstang er in geplaatst (fig. 2)
en dan de machine door haar aan één einde op
te beuren en de ijzeren pen over de drukstang
te steken (fig. 3), gesteld, waarna met het werk
kan worden begonnen.
Door het heen en weer bewegen van een hef
boom, werkt men de drukstang telkens een tand
hooger en daardoor den boom naar achteren,
tot deze ten slotte valt. liet verdient aanbeveling,
op het oogenblik, dat de boom begint te vallen,
de ijzeren pen uit te trekken, daar hierdoor de
val der machine minder groot wordt.
Fig. 2.
Alvorens de machine in werking te stellen,
worden de wortels, vooral die aan den van de
machine afgewenden kant, afgehakt.
Voor zware boomen worden gewoonlijk 2
machines gebezigd, waardoor men de valrichting
nog nauwkeuriger kan bepalen dan bij gebruik
van één machine het geval is, terwijl men boven
dien, ingeval de lengte van den tandbalk niet
toereikend is, hetgeen bij zware boomen meer
malen voorkomt, één machine tijdelijk buiten
werking kan zetten en opnieuw opstellen.
Tiet werktuig wordt vervaardigd in twee
groottentype I weegt zonder drukstang ongeveer
90 K.Cf. en kost loco Sinn 70; type II, voor
zwaardere boomen, heeft een gewicht van onge
veer 120 K.G. en kost 96. Elke machine kan
door 2 man goed bediend worden.
Door bovengenoemde firma is ook een hydrau
lische machine in den handel gebracht, die zeer
zware boomen met gemak omverwerpt, ook
zonder afhakken van wortels.
Deze machine bestaat uit een stalen koker met
daarin passende drukstang, benevens een pers
pomp met slang.
Zij wordt op dezelfde wijze opgesteld als de
vorige, waarna de 1015 M. lange slang wordt
aangesloten. Tot opstelling der machine zijn 3
Fig. 3.
man noodig terwijl de bediening der pomp kan
geschieden door één man, die in staat is in
korten tijd de zwaarste boomen te doen vallen.
Al naar de zwaarte der boomen kunnen ook
2 of nog meer machines door middel van een
daarvoor aangebrachte inrichting buiten werking-
gesteld worden, zoodat het mogelijk is, onder
den arbeid de valrichting naar believen te
wijzigen. Twee machines kunnen tegelijk met
één perspomp worden gebezigd; bij gebruik in
den winter kan bevriezen van het water door
het toevoegen van zout voorkomen worden. Voor
't grootbedrijf levert de firma ook voor benzine-
of electro-motor ingerichte perspompen, waar
mede in korten tijd zéér veel arbeid wordt
verricht.
De hydraulische machine weegt zonder de druk
stang ongeveer 100 K.Cf., de perspomp ongeveer
Schoonheid
VAN BOEK EN en Opvoe-
TIJDSCHRIFT. ding van
Mei 1911
geeft het slot van Gerhards
artikel De Kunst in het
leesboek voor het eerste
schooljaar met tal van aar
dige illustraties, reproduc
ties van af beeldingen uit
duitsche en nederlandsche
leesboeken, waarbij de
laatste het, zooals de schrij
ver ook opmerkt, tegen
de eerste moeten afleggen,
wat aangaat geest en hu
mor. In het volgende arti
kel Teekenonder wijs op de
Gymnasia wijst de heer
Ros op het feit, dat er
tegenwoordig op onze gym
nasia in het geheel geen,
of zeer weinig waarde ge
hecht wordt aan het onder
wijs in de kunstmet name
het teekenonderwijs, wat
te betreuren is. Hij haalt
de woorden aan van Jhr.
Victor de Stuers in een
Gidte-artikel van 1874 „Dit
onderwijs, dat een der
krachtigste hefboomen
levert voor opvoeding en ontwikkeling, heeft
in onze scholen niet de plaats ingenomen,
waarop zijn invloed aanspraak heeft", welke
woorden ook nog heden van kracht zijn, terwijl
daarentegen in België b.v. het onderwijs in tee-
kenen, hetwelk op het programma van alle klas
sen voorkomt, algemeen gewaardeerd wordt.
J. Cornelissen geeft het vervolg van zijn Mede-
deelingen uit het Observatiehuis. Voorts geeft
het nummer Verzorging van den mond, waarin
de wenschelijkheid wordt aangetoond van scliool-
tandheelkunde, De Opvoeding van begaafde leer
lingen, naar aanleiding van een vlugschrift van
Dr. II. Cannegieter, getiteld „Afzonderlike scho
len voor meerbegaafde leerlingen", Boekbespre
king, Van verre en nabij, waarin o.a. mededeeling
wordt gedaan van bet onlangs te Haarlem ge
opende tehuis voor schoolgaande kinderen'f
120 K.G., en kost compleet 300de pérspomp
met 2 machines totaal ƒ408.
De machines zijn vooral geschikt voor het
vellen van hout, waarvan de stompen om een
of andere reden uit den grond verwijderd moeten
worden, daar deze laatste hierbij op gemakkelijker
wijze uit den grond komen dan bij gewone
rooiing, waarbij de bestaande stam boven den
wortelhals wordt afgezaagd en daarna de stompen
gerooid worden.
Hoewel men voor denzeifden arbeid, die de
niachineg verrichten, ook van touwen en katrollen
gebruik kan maken, beeft de machine
het voordeel, dat de arbeiders steeds
achter den vallenden boom komen te
staan, waardoor het werk minder ge
vaarlijk wordt.
Ook moet men voor het gebruiken
van katrollen steeds een voldoend
sterk steunpunt hebben 0111 liet eene
einde der touwen daaraan te kunnen
bevestigen, en dit is niet altijd aan
wezig. Verder kan men, vooral bij ge
bruik yan 2 machines, de valrichting
nauwkeuriger regelen dan bij aanwen
ding van katrollen mogelijk is, en dit
is, vooral bij het vellen van boomen
bij gebouwen, tuinen, telegraafdraden
enz., dikwijls van veel belang.
Bij liet gebruikmaken van de machine
moet opgemerkt worden,] dat het hier
te lande de gewoonte is, van goede
houtsoorten als eik. iep, populier enz. het stob-
bënliout zooveel mogelijk aan den stam te laten,
waarom bij veiling de stammen eerst zooveel
mogelijk uitgegraven, en daarna conisch bijgehakt
worden, zoodat nog heel wat hout behouden
blijft. Wordt nu een boom zonder deze vooraf
gaande werkzaamheden omgeworpen, dan zit een
groot deel der wortels er nog aan, en deze zijn
bij een liggenden stam veel moeilijker op de
gewensclite wijze te verwijderen dan bij een
staanden.
Voor gebruik hier te lande moeten dus de
oude werkzaamheden, uit
graven en zooveel mogelijk
conisch bijliakken, behouden
blijven, en eerst daarna, als
de stam nog op den penwortel
of enkele onderaan zittende
zijwortels staat, kan yan de
machine gebruik gemaakt
worden.
I)e Nederlandsche Heide
maatschappij vond liet wen-
schelijk met de machine een
proef te nemen, en de firma
Doering bood aan, teneinde
ook hier te lande de aandacht
op haar machines te vestigen,
deze gratis „Vorzuführen".
Onder leiding van haar
ingenieur, den heer Brenner,
en een paar barer arbeiders,
vond de proef Maandag, 5
Februari j.l. te Heemstede bij
Haarlem plaats, en wel met
eeliige iepeboomen aan de
Camplaan.
Een boom van 50 c.M. dia
meter op borsthoogte, waar
van aan een zijde de hoofd wortels afgehakt
waren, werd met de handkrachtmachine in
ongeveer 20 minuten omgeworpen, terwijl een
stam, geheel uitgegraven, van de zijwortels ont
daan en conisch bijgehakt, in ongeveer 5 minuten
voor den grond lag.
Een stam van 45 c.M. doorsnee werd, zoo
als hij in de aarde stond, door middel van de
hydraulische machine in 15 minuten met wortel
en tak ter aarde geworpen, een goed uitgegraven
en behakte boom van 60 c.M. doorsnee in
eenige minuten.
De proeven, die ten overstaan van een vrij
groot aantal belangstellenden werden uitgevoerd,
slaagden zeer goed en bewezen, dat deze werk
tuigen ook in ons land goede diensten kunnen
bewijzen bij het rooien van boomen. Mochten
er leden zijn, die er voor dit doel gebruik van
maken, dan kan dit, door bemiddeling der
Nederlandsche Heidemaatschappij, tegen ver
goeding van vervoerkosten en een matige huur,
geschieden.
De hydraulische machine kan niet beschikbaar
worden gesteld, doch bij eventueel voorkomende
rooiingen op groote schaal, zal in overweging
worden genomen, deze aan te schaffen.
o. V.
Warmoeziertje in de Morinnesteeg, waar kinderen
van weduwen en weduwnaars, die genoodzaakt
zijn buitenshuis hun kost te verdienen en hen
dan aan hun lot over moeten laten, met open
armen ontvangen worden, evenals kinderen uit
gezinnen waar de moeder door ziekte of zwakte
buiten staat is, voor hen te zorgen. Het tehuis
staat voor de kinderen open tusschen de school
tijden. Voorz.-penn. van liet bestuur is Ds. P. E.
Barbas te Haarlem.
A. vax der MeerBrondgeest.
Chopin en de vrouwen.
BEROEMDE (Vervolg.)
MANNEN. Door zijn omgeving van schoon
heid en weelde ontstond er bij
Chopin een groote zorg voor zijn uiterlijk en voor
zijn woning. Zoo schrijft hij eens aan Fontana:
„Kies voor de nieuwe Parijsche woning be
hangsels zooals ik die vroeger gehad heb, „tour-
terelle", vooral licht en glansrijk voor de twee
kamers, ook kan donker groen met niet te breede
streepen. In elk geval iets moois. Ik geef de voorkeur
aan eenvoudige, bescheiden, en zuivere kleuren
boven de schreeuwende der burgerlui." I11 andere
brieven geeft bij nauwkeurige opdrachten over
kleur, stof en model zijner kleeren. Onwillekeu
rig moet men zich hierbij Chopin als een „dandy"
voorstellen, Mendelssohn, die in 1834 Chopin
bij een muziekfeest te Aken ontmoette, moet
een dergelijken indruk gehad hebben, want toen
schreef hij aan zijn moeder dat Chopin en
Ililler hem een beetje als Mirliflores (fatjes) en
Incroyables voorkwamen, welke uitspraak van
Mendelssohn als vriendelijke scherts bedoeld is,
want deze componist heeft zijn leven lang niet
zijn waardeering voor Chopin verloren; terwijl
Chopin zelf, die opmerkelijk onrechtvaardig
tegenover zijn tijdgenooten was, ook tegen Men
delssohn zoo koel bleef als tegen Schumann en
andere duitsche musici, uitgezonderd misschien
Scliubert. Bij zijn elegant uiterlijk paste zijn
slanke gestalte en zijn zacht gezicht. Al zijn
tijdgenooten beschrijven hem eenparig als een
gedistingeerde persoonlijkheid met welig blond
haar, bruine, melankolieke oogen, een fijnen mond
en een lijnen neus, welks vleugels trilden bij iedere
aandoening. De portretten uit zijn jeugd, vooral dat
door den schilder Duval vervaardigd, bevestigen
de waarheid dezer gegevens en maken het be
grijpelijk, dat hij vrouwen behaagde. Reeds als
heel jong man werd zijn portret op het landgoed
van vorst Radziwil gemaakt.
De lieftallige dochter van den vorst, de zeven
tien-jarige prinses Elisa, teekende hem meer
malen in haar album. Haar zuster Wanda
bekoorde daarentegen Chopin door haar pianospel,
zoodat hij wenschte haar leermeester te worden,
„alleen maar om het recht te hebben haar lieve
vingers op de toetsen te zetten"! De vorstin
was ook zeer muzikaal, verlangde zijn „f moll
Fantasie" eiken dag te hooren,'t geen den jongen
virtuoos niet weinig streelde en hij componeerde
daarom op dit lan Igoed Antonin een „Alla
Polacca" „zooals die aan de dames behaagt." Cliopin
noemt Antonin een „Paradijs met twee Eva's,"
wel een bewijs, dat de bekoorlijkheden der
prinsessen hem niet geheel onverschillig lieten.
Een pianovirtuose, die hij te Weenen leerde
kennen, maakte ook indruk op hem, evenals de
beroemde llenriette Sonntag, die in i860 naar
Warschau kwam en door haar zang alles be-
tooverde. Terloops zij hier opgemerkt, dat Chopin
er steeds naar trachtte zangers en zangeressen
te liooren en al de fijne nuances in hun voor
drachten nauwkeurig opmerkten, als onvermijdelijk
voor eiken pianovirtuoos. Ook zijn leerlingen
moedigde hij steeds aan, zooveel mogelijk de
manier, waarop groote zangers hun melodie
phraseerenaf te luisteren. Bij II. Sonntag zag
Chopin ook zijn ideaal (Constantia Gladkowska),
die met haar leermeester, Soliva, bij de „van God
begenadigde" kwam, die haar raad gaf betreffende
de techniek van den zang. Want Constantia
wilde zangeres worden, en Cliopin zag haar bij
haar dagelijksche wandelingen naar het Conser
vatorium of naar de kerk en droomde maanden
lang eiken nacht van haar, zonder haar nog
gesproken te hebben. ITij had haar lief met al die
dwaze dweeperij, waartoe slechts een twintig
jarig hart 111 staat is. Een oneindig verlangen
bezielde Chopin en hij klaagt over zijn „bezwaard
hart" en zijn liefdesmart in vele brieven aan
zijn vriend. De aangebedene debuteerde spoedig
in een opera van Paêr en betooverde Chopin
geheel en hij draalde met zijn vertrek uit War
schau, daar hij niet van haar wilde scheiden
(zijn bijnaam in zijn familie was„Friczek").
Eindelijk scheidde de jonge man van de plek
zijner eerste triomfen en zijn liefdesmart, nadat
de geliefde Constantia nog op een concert van
Cliopin had meegewerkt en er in haar witte
japon, met een roos in 't haar, betooverend had
uitgezien. Hij wilde naar Italië, waar het zachte
klimaat voor zijn zwakke gezondheid goed zou
zijn en waarheen hij zich getrokken gevoelde,
sedert hij Paganini gehoord had. Hoe zwak
Chopin was kan men daaruit opmaken, dat hij
in jaren, waarin andere jonge mensclien blaken
van gezondheid en kracht, naar een badplaats in
Silezië gezonden werd, om zicli te versterken
en dat bergtochten hem te veel vermoeiden.
Hij kreeg vele aanbevelingsbrieven mee van
duitsche princessen aan italiaansche vorstinnen.
Ilij besloot 0111 den winter van 3031 te Weenen
door te brengen, „waar vele mooie meisjes zijn"
en waar liij bij een „charmante dame, een
barones", logeerde. Roerend zijn de brieven uit
dezen tijd, maar langzamerhand verdween liet
beeld der geliefde uit zijn liart, toen Chopin te
Parijs kwam. Te midden der zorgen over zijn
kunstenaarsloopbaan, te midden van het leven
in de altijd drukke stad en door de vele nieuwe
betrekkingen, verbleekte natuurlijk de gedaante
van het Ideaal. Tot kunstuitingen werd Chopin
door haar slechts hoogst zelden geïnspireerd
een wals in 't jaar 1829 gecomponeerd en het
Adagio van het f moll concert, die hij met een
duidelijke gedachte aan „haar" vervaardigd heeft.
Cliopins eerste liefde zal wellicht ook den ge
nadeslag ontvangen hebben, toen het „Ideaal"
in 1832 afscheid van het podium nam, om met
een koopman, Grabowski genaamd, te Warschau
te trouwen.
ITet was toen moeilijk om in Parijs vasten
voet te krijgenhij wilde er slechts op zijn
doorreis heen gaan en hij bleef er bijna tot het
einde van zijn leven. De jonge gevoelige virtuoos
was juist van plan te vertrekken, toen vorst
Radziwil hem ontmoette en hem 's avonds mee
nam naar Rotschild, waar Chopin door zijn spel
allen zóó verrukte, dat hij veel leerlingen kreeg.
Hij vroeg 20 francs per les aan de rijke dames,
maar gaf aan arme talentvolle leerlingen voor
niets les. Zijn omgang niet lieve, rijke aristocra
tische dames spiegelt zich duidelijk af in de
opdrachten van zijn werken uit dezen tijdb. v.
gravin Plater, gravin Esterhazy, barones Stock-
hausen, gravin Potocka, enz. Enkele dezer
