tlkast man. ONAFHANKELIJK ORGAAN VOOR NEDERLAND. n - ORGELS, itz School 32. fRA. m. WONINGGIDS es. P. H CRAANDIJK ;h- en zeelucht. LABOU. nisch Bureau lepositobank jj ,A- 0 Uyt fle Vroetschap van Haerlem. xxv. BIJVOEGSEL VAN inden. A. 0VERAKKER, Makelaar 5e jaargang. ZATERDAG, 1 JULI 1911. No.r 26 1. f 1.500.000. f 8812.35. f 14.298.750. f 14.236.750. brieven, nu tegen 500, f 100 en f50 rs in effecten, en icht 65, Haarlem. '■•lei ELECTKISCHE W. HECK, Groet A Heek, Gracht 118. - HAARLEM Telefoon 1338. LUNCHROOM. AARLEM, TRAM). ette bediening. al 2779. :aat en procureur, •esident van de -eur 1 der firma H H. telling.) (Prijs fl.1035). IN DE KAST. i Hoofdagenten: HAARLEM TEL. 555. Bloemendanlsch (deekblad. Prijs per halfjaar f 1.25 vooruitbe taling. Prijs per nummer fO.10 Advertentiëu 10 cents per regel bjj herhaalde plaatsing korting. Mededeelingen van aller'ai aard aan de hoofdredactie schriftelijk: Vijverweg 7 te Bloemendaal B Alle mededeelingen de administratie, advertentiön enz. betreffende: Ged Oude Gracht 63, Haarlem. Telefoon 141. Het auteursrecht van den inhoud van dit blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad 124) tot regeling van het auteursrecht."*' het aanleeren van Ie talen vervangt rlitz School een in het buitenland 9000000H ïr. - Hoofddorp. q 0 0 0 0 I.FVIIMiAlIl'. Q - Belast zich met tenland. Belast zich met van: 1/16 00 over JL over nominaal bedrag bedrag voor fondsen 2L oi*«l<*ii nagezien mot rsie. Opent rekening- A Opent y prolongation. Noemt A t safe-loketten tegen a:i r i n ri ell ting' is voor A m 9—12V2 en van 2—4 uur. y r>ooooooii Dit nummer bestaat uit 4 bladzijden. Mede-Forensen en -spoor- kiezer s. A. s. Donderdag 6 Juli is de dag der stemming voor leden van den Raad onzer gemeente. oor alle partijen zal de uit slag dier stemming van groot belang zijndaarom is het niet alleen wensche- 1 ijk, maar ook noodig, dat de kiezers zoo voel mogelijk opkomen om hun stem op dj) de cancïidaten hunner partij uit te 11 >rengen. Hier gaat het niet aan, onverschillig o; lauw te zijn, maar het geldt nu een lang, hooger dan eigenbelang, en waar zij het met opoffering van eenig mak of het afwijken van de gewone deur mede kan werken voor het uemeè® belang, is men niet verant- ord dat algemeen, belang te doen lijden nor onverschilligheid of lauwheid. Het zal wel hoogst zelden voorkomen, bit de zaken, waarvan men aan liet .ofel staat of waaraan men verbonden schade zouden ondervinden, wanneer n een enkelen dag iets later op zijn kantoor komt; de trein- en tramverbin dingen zijn toch van dien aard, dat dit later komen hoogstens een half uur of l-o "Ko/1 1' Hier sukkelenwe in veel gevaren Op 's werrelta ongestuime baren: Nu sleept de vloet, nu d'ebbe onsmeê, J. A. van der goes. Het is dei ning, grote deining desen keere geweest. Bij de praatery overleveringh van water aen d'omringhen- de gemeenten wast de Heere Van Styrum die syne stem, sy 't oock als die eens roepende in de Woestijn, waer- schouwent verhief en die het besproocken raedtsstuck ontydig en voorbarigh noemde. Hy liet 't koele verstant syns loops en wilde geen verbrokklen van wat des logica's is. Solang, sprack hy, de conclu sion niet genoomen synde van wat des diepboringen syn, solang ist voorbaerigh. Oock achtte hy 't niet bequaem om onvoorwaardenlvck aan te nemen wat de Staetscommissie sou beslissen. Dit sou een te kooye kruypen syn als hy niet en wilde. De raedt dient self onbekropen te oordeelen. De Heere De Breuk was gelyck immer slagvaerdigh, maer gooyde alles door elkaer en in één not. sodat het slecht liuis- en levering van alle al ingericht voor Het zuiver in gsm as Na prijzen. ph. Inferc. 1274. van Zaterdag 24 Juni 1911. No. 25. B ij geloof. VARIA. Betje Wolff en hare vriendin Aagje Deken, niet wie zij Sara Burgerhart schreef, wordt in dezen tijd meer besproken en bewonderd dan ooit. Men leest en bestudeert opnieuw hare werken en leert er het leven van haar tijd uit kennen, dat, zoo als professor Brugman de vorige week nog op de jaarvergadering der Maatschappij van Neder- landsehe Letterkunde te Leiden zèide, er een trouw spiegelbeeld van is. In een van hare: Brieven uit de Provincie, stelt Betje Wolff het voor alsof ze bij een oude tante in de provincie gelogeerd is, waar alles even ouderwetsch is, en de bewoners der kleine stad, nog aan het einde der 18de eeuw, jaren terug zijn en zelfs niet vollen ernst aan spoken en wat dies meer zij, gelooven. In een brief aan een nicht doet zij dan de volgende kostelijke verhalen. „Ik" schreef Betje Wolft' vind dat het geloof aan heksen, aan spoken en voorbeduidsels hier nog in volle kracht is. Hier is men nog zoo bij en overgeloovig als in de dagen, dat de schrandere keizer Ivarel Y de Waag te Oudewater autori seerde, om elk, die van tooverij verdacht was, te mogen wegen. Daags na mijn aankomst viel mijn oog op een paardenhoef, die op den drempel van de huisdeur stevig vastgenageld was. Tante ziende, dat ik de oorzaak daar niet van begreep, zeide mij met veel ernst, dat zij dit deed om het kwade voornemen te verijdelen, 't welk zeker oud wijf, dat een tooverkol was, had, om het huisgezin te benadeelen, omdat de kol gezien had, dat de kleine Frans, een kleinzoon van Tante, twee strootjes kruiswijs over elkander lei; omdat hij had willen zien, of zij daar wel over zoude komen.1) Nicht Betje voegde er bij, dat zij dik wijls met haar eigen ooren gehoord bad, dat liet oud wijf, 't welk zij kromme Bregt noemde, in haar zelf mompelde, en zeker liet Onze Vader van achter af opzeide. Ook had het oud schep sel haar dikwijls om een speld gevraagd; doch dat zij daar wel oppaste, om haar ooit iets scherps te geven, opdat het haar niet betooverde. Tante vertelde mij vervolgens, dat hare dochter, freule Lotje, nog zeer jong zijnde, zware stuipen had gehad en dat het kind die aangedaan waren door eene andere oude tooveres, die ook door den Duivel, in een schriklijk onweder, was weggehaald. Toen ik den eersten avond naar bed zou gaan maakte tante honderd duizend excuses, omdat zij mij niet in het beste vertrek bracht, doch daarin, zei ze,-is niet geslapen sedert den dood van eene oude waschvroüw, die er nog droevig .in spookte. Zij geloofde, dat de oude sukkel ergens geld had weggestopt, en daarom niet zou rusten, vóór zij het aan den eenen of den ande ren gewezen luidmijne nicht Betje voegde er hij, dat zij eens van oogmerk was om het haar te' 'vragen, doch dat, toen zij aan haar bod kwam, haar de moed ontzonk. Thans is de goede familie door zeker voorval in "groote benauwdheid. Hoor liet geval zelf: Snap, de groote ho fhond, had al twee nachten allerafgrijslijkst gehuild, en dat was een zeker voorteeken, dat iemand daar in huis sterven zou. Docli de kamenier had dienzelfden ochtend eene hen zeer duidelijk, en tot tweemaal toe, hooreu kraaien, en dat voorspelde nog ruim zoo veel kwaad! Zij verhaalden mij, dat Snap, kort voor ooms dood, zulk een ijslijk geweld maakte, dat het niet was om uit te staanen tante had het tikkertje, of het doodklokje zoo duidelijk gehoord, alsof er een horloge had op tafel ge legen en de meid, die bij oom waakte, hoorde een klok luiden boven op den zolder, zoo als oom stierf. Onder deze droevige verhalen, die ik echter, om voor geen atheïst door te gaan, zeer oplettend aanhoorde, hoorde ik nicht Lotje tegen haar zuster Mietje stilletjes zeggen: „ik vrees dat onze moeder sterven zalik ruik zoo een nare lucht, net als van een lijk". Datzelfde Mietje had, nog geen dertien jaar oud, haar oudsten broeders geest in den tuin zien wandelenen negen maanden daarna, kwam er tijding, dat hij op dien zelfden dag, op datzelfde uur, aan de Kaap overleden was, dat de freule zijn geest gezien had „Men heeft hier geen denkbeeld van Hollandsche zindelijkheid: zoo ras een van ons, in deze herfstdagen, over koude klaagt, legt de knecht een schoon luchtig houtvuur aan; en dat geeft mij gelegenheid tot meer ontdekkingen. Zoo ras er een vonk uit liet vuur springt, zien zij schielijk, of het een beurs dan wel een doodkist is. Lang vóór mijne komst, wist men wel, dat er iemand komen zoude, want zij hadden een vreemdeling op liet voorland gezien. Freule Lotje zou niet gaarne het bewind over den tang aan iemand afstaanomdat als zij liet vuur opport, het altijd beter brandten dat is een teeken dat zij een vroolijk man zal krijgen; hierover is zij ook best te vrede, dat zij altijd bij het kaartspel verliest, want dat verzekert haar, dat zij een goedaardig man zal krijgen. De kaars is geen minder orakel dan liet vuur; zij zien er dood- ceelen, blijde en droevige brieven inals de kaars blauw brandt, dan is het zeker, dat er een geest in de kamer wandelt.3) Wij hebben noch almanakken noch weerglazen van noode, om te zien of het regenen zal of mooi weer zijn. Als tante's likdoorns steken, dan zal 't onweerenals er een spin langs den schoorsteen kruipt, als de zwarte vogel schreeuwt, dan zal liet oude wijven regenen. Maar daar zij het meest op afgaan is de Cypersche kat, die altijd op de warme plaat ligt te slapen. Als de kat haar staart naar het vuur draait, beteekent liet„harde vorstals zij haar voeten likt, „regen of sneeuw". „Wel, wel, wie of hier toch komen zou", zei freule Mietje, „dat poesje haar poot zoo over baar rechteroor strijkt. Zout laten vallen, messen kruislings te leggen, voorspelt ongelukken 5). Een speld met de kop naar u toe, is een voorteeken van geluk, ook als u een vreemde hond naloopt. Ik hoorde van ochtend, dat freule Betje tegen de keukenmeid zei: irielGriet, je kookt al je vrijers weg, als jij liet water zoo laat overkoken". Geen lid van ons lichaam, of 't kan pus iets aan luiden, freule Mietje zal een mati meer hebben dan freule Lotje, omdat ze een rimpel meer op haar voorhoofd heeft; dan, Lotje zal meer kinderen hebben omdat hare vingers meer knakken. Als uw rechter oog jeukt, zult ge lachen doch jeukt uw linker, dan zult ge schreien. Jeukt uw wenkbrauw, zoo zult ge een vreemd Voor de naer laefenis roepende ge meenten wast maer goedt dat de Raedt niet naer de voorsightigheid des Heeren Van Styrum de ooren liet staen en anders besliste. Sodat de onderaartsche stroomen van uit Haerlem's veste door de yzeren beddinghen naer Bloemendael ei) Schoten sullen stroomen, tot grote vreughde en verquickingh der duizenden, die hiernaer reedts so yselyck lanc heb ben verlangt. Toen quatn de grote saeck der schilde rijen de gemoederen packen en stond een trotsch bevechter op om de eere der waerheyt op te houden. Twas den Heere Middelkoop die sigh gereedt hadt ge- maeckt om al wat in deze duysterheden also was geschied en niet was geschied, in de schale van een kalm eu bezadight oordeel te weeghen en syn vingher kraghtig te drucken daer waer de wonde 't erregst is. De Heere Middelkoop spraek langh en legde zijn gemoet open kennelyck was hem aen te sien dat hij, tevens geheel van de saecke vervuld synde, wars was van arglistigheyt en boose kuypery. Oock de Raedt verquickte sich hieraen en toen de Heere Modoo sonder opgeblaasen kreupelheyt doch met sehalxheyt van geest zijn korreltjens zout in dese spyse gevoeght hadt, konden de Heere Krelage en de Praeses als stryers praeten soveel 't hun luste, de Raedt vergaerde deugt en geest, deedt Heraklyt een sluyer voor 't betraende gelaet, ge lastte Demokryt de snode waerelt binnen meisje zienen als u een huivering door 't lijf gaat, dan loopt er iemand over uw grafs). Ik zou u, waarde nicht! nog veel meer kunnen opnoemen, maar gij kunt uit dit genoeg opmaken, in hoe groot een crediet het bijgeloof hier nog is, en d;ït bij mensehen, die in andere zaken zeer wel haar verstand hebben". Meer dan een en een kwart eeuw later bestaat veel van dit bijgeloof nog, niet alleen in afge legen plaatsen in de provincie maar ook in de steden, niet alleen bij onwetenden, maar ook bij ontwikkelden. Q. Dat geloof bestaat nog. In Moskou ligt het voor vele deuren. Het echtst is het, als men het hoefijzer gevonden heeft. Een zelfde geval komt, meer dan 100 jaar later, voor in Ibsen's „Vrouw der Zee". Dit verschrikt Richard III in Shakespeare's treurspel van dien naam ook. Als hij 's nachts in zijn tent is, verschrikt de kleur van het licht hem en zegt liij angstig: „Het licht brandt blauw", enz. ■D Nog zegt men allerlei voorspellend's van een kat. Als ze haar snoetje waseht, b.v. dan wordt het mooi weer. 5) Ook dit geloof bestaat nog. Als iemand met zout morst, krijgt hij ruzie, 6< Ook thans nog voegt men dit iemand toe die zeg,t dat hij rilt Nog eens de Nederlanders op Formosa. Een belangstellend lezer schrijft aan Neerlandici: „Wanneer men verre reizen doet, dan kan men veel verhalen." Deze woorden van Tollens uit de reis van den heer Jurriaan, hadden als motto mogen gesteld zijn boven wat door den heer O. G. Heldring op gezag van den Engelschen heer Goodfellow is medegedeeld in het vorige nummer van Neerlandia (blz. 118, De Neder landers op Formosa.) Op dat eiland zou de heer Goodfellow een onafhankelijk bergvolk hebben ontdekt, waarbij van het jaar 1661 af de herinnering is bewaard gebleven aan het „gulle" en „vriendschappelijk" verkeer met onze voorouders. Maar dat brave, jegens ons zoo dankbare bergvolk wordt vanalle aanraking met de buitenwereld afgesloten gehouden door een „om het bergachtige binnenland getrokken cordon van een geheel leger Japanners, dat alle toegangen bewaakt houdt." „De Japanners" heet het verder, „voerden een strijd op leven en dood met het onafhankelijke bergvolk. Ge nade werd door geen van beide partijen gegeven of gevraagd." Men denkt hierbij aan het Honden gevecht van Staring; Zulk vechten, Menschen! Zij verslonden Malkander letterlijk! Met iedren hap, ging oor Of poot er af en glad als vet er dóór! Ons scheiden kwam te laat! wij vonden Het restjen: op mijn eer, De staarten, en niets meer". Maar wat gelukt niet een Engelschman! „De heer Goodfellow slaagde erin door het cordon te breken en werd allervriendelijkst door het bergvolk ontyangen". Vertel nu maar verder, heer Jurriaan! Goodfellow is dezelfde reiziger tegen wiens fantastische berichten reeds meermalen is ge waarschuwd, bijv. door onzen Nieuw-Guinea- reiziger, van Nouhuys, ten aanzien van het voorkomen van Pygmeeën op Nieuw-Guinea. (Zie Koloniaal Weekblad 9 en 10 Februari 1911, Nos. 6 en 7.) Kennis is de macht, maar liet aemocd is de wil. Kennis is het paardmaar het gemoed 'is de menner. v. Euden. Wat uyt svnen mond quarn, was met kalmte gedaen, de woorden vloeyden oliezacht als over blancke marmerplae- ten, syn tael, maet, 't was alles ge- wreeven en gesleepen, niets ontbrack er aen en sogoed als 't lighaam der overtuigingh was oock deszelfs siel er in. Er waeren oock spreeckers die, ver- drietigh lanc van stoffe en der saecke half kundigh, de tydt duur deeden syn. So de Heere Levert, een dier Raedts- lieeren bequaem in 't swyghen. Hy haelde er van alles by waervan niets te pas quaem en luchtte wysheyt sonder sin. De Heere Modoo was van raecker kracht toen hv in syn maniere van spreecken B. en W. een verdiende veegh uyt de pan gaf met te segghen dat sy meer tydtsduur dan een jaer besteedt hadden aen het hierby aenbelanghende adres. Wat de Heere Hulswit sprack, diende, mits ge wend en gekeerd, allicht beeter op eene andere plaets dan de Raedtszael en hoe hy syne saeck oock schickte, dan laeg, dan middel baer, dan hooger, uyt onver- moghen moest hy togli vallen en 't was weeder den Heere Thiel die den Gordiaensen knoop met korte flinckheyt door liet hacken. Dat oock de Heere Bregonje syn wackere tongh liet meedoen en niet gelyk de Heere De Brael in een bravaade, magh ick als vanzelf doen dencken. De Heere Kleynenberg verkreegh den luyster en de zeden van syn werek naer behooren van de Vroetschap met volle van Bloemendaal. Overveen, Aerdenhout, Vogelenzang en Santpoort, in de gemeenten Bloemendaal en Velsen. Woningbureau. Kantoor van Vasie Goederen, Assuran tiën, Hypotheken Bloemendaal's Woning bureau Ingang Kantoor Qloemendaalscheweg 113a. Telef. 1765. BELEEFD VERZOEK. Reflectanten, voor tijdelijk of voor vaste woonplaats alhier, worden beleefd uitgenoodigd, ten einde teleurstelling of vergeefsehe overkomst te „voorkomen, hunne komst vooraf te melden. Te koop of te Huur zijnde perceelen. BLOEMENDAAL. 3. Villa, bevattende10 kamers, balkon, clocets, electrisch licht. Een en ander zeer modern en van alle gemakken voorzien. Voor- en achtertuin koopsom f12.500. 4. Villa te koop. Koopsom f 10.000. 5. Villa te koop. Koopsom f 6600. 6. Winkelhuis, midden in het dorp, drukste gedeelte, zeer goeden winkelstand, geschikt voor alle bedrijven. Beneden: winkel en tuin, onder 't geheele huis groote kelder; boven: 3 kamers, keuken, zolder. Solied pand. Koopsom f10500. 7. Een dubbele villa: 13 Kamers, badkamers, serres, hal enz., electr. licht, waterleiding, clocets en verder voorzien van alle ge makken. Koopsom, f25000. 8. Villa, in het hooge gedeelte; beneden: 3 kamers, ruime hal en vestibule, boven3 kamers, balkon, badkamer, zolder met 2 kamers. Electr. licht en waterleiding. Het geheel is groot 1800 Q M. Koopsom f23000. Huurprijs f 1500.'s jaars. 9. 1 illa, 10 kamers enz., modern en veel ge riefelijkheden. Huurprijs, f 900.'s jaars. 11. Villa, hoog gelegen aan Duin en Bosch van alle gemakken voorzien. Huurprijs f700.—. 12. Villa, zeer modern en cofortable, ruime vestibule, gang, 9 kamers enz. serre, electr. licht, waterleiding w.c. Huurprijs f700. 13. Bovenhuis, 2 kamers en suite, zijkamer, keuken, groot balcon, 2 slaapkamers en zolder, aanvaarding na overleg. Huurprijs f228:'s jaars. 14. Benedenhuis, 2 kamers en suite en 1 slaap kamer, keuken en flinke tuin, aanvaarding na overleg. Huurprijs f204.'sjaars. 19. Eenige beneden en bovenhuizen uit de hand te koop. Zeer geschikt voor geldbelegging, gunstig gelegen en goed gebouwde perceelen. Koopsom nader te vernemen. 20. Villa nabij 't Station, vrij staand, rondom fraai aangelegden tuin, bevattendebeneden vestibule en gang met marmer, suite, serre, zijkamer, ruime keuken en bergplaats, droge kelder, le etage, portaal, 3 kaniers en bad kamer en plat, zolder met twee logeerka mers, boven en beneden closet en dienst boden-privaat; 't geheel is groot 1000 M\ Koopsom f15000.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Het Bloemendaalsch Weekblad | 1911 | | pagina 1