ONAFHANKELIJK ORGAAN
VOOR NEDERLAND
6e jaargang.
ZATERDAG, 10 FEBRUARI 1912.
No. 6
Bureau van Redactie en Administratie
t><
Bloemendaalscheweg 49. Tel. 1837. Bloemendaal.
alsch Ueekbl
Prijs per
lialtjaar fl.25
bij vooruitbe
taling.
Prijs per
nummer fO.10
Advertentie»
10 cents per
rogel
bjj herbaalde
plaatsing
korting.
Het auteursrecht van den inhoud van dit blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad 124) tot regeling van hot auteursrecht.
it nummer bestaat uit 4 bladzijden.
De heeren Las,sing en Putz
'LAATSELIJK hebben van B. en W. alhier
NIEUWS vergunning verkregen voor het
bonwen van zes burgerwoningen
Jen Kinlieimweg (voormalige Achterweg)
Bloemendaal.
lil Memoriaal W. F. van Ilooff.
Maandag den öilen Februari is op ruim (II-
gen leeftijd een algemeen bekend en niet
ider geaelit ingezetene, de heer W. F. van
iff, overleden. De heer Van Hooll' was v et -
■nder en genoot zoowel in de raadzaal als in
1 particulier leven aller achting. Mij was een
lijk roomsch-katlioliëk, die zonderonderscheid
persoons, met een soort van zeemansrond-
i' rstigheid, voor zijn meening uitkwam; hij
es immer ied gehumeurd, goedhartig en niet
ïg om voor personen in de bres te springen
hij hoogachtte gelijk hij meermalen deed
>r den oud-burgemeester den heer Immink;
.1 heengaan is voor de zijnen een gevoelig
vlies. Ook voor den raad en het college van
1. en W. waarin hij van wege zijn eerlijk
rakter een eigen plaats innam.
Donderdagmorgen te 1(1 uur had onder vele
lijken van belangstelling de begrafenis met alle
echtigheid op de r. k. begraafplaats St Ba'vo
Schoten plaats. Onder de aanwezigen bevonden
•li de Imrgemeerster en de wethouders van
■oemendaal, de heer d. Vliet, een deputatie
.111 de leden van „St. Willebrordus," waarvan
overledene voorzitter was en een afvaardiging
t de werklieden.
Dinsdag (I dezer is alhier opgericht „De Bloeinen-
'kialsche Sledeclub" ten doel hebbende bet. lie-
orderen van het sleden in Bloemendaal en
instreken en liet. beteugelen daarbij van wildheid
n woestheid ter voorkoming van ongelukken.
Met. bestuur is samengesteld uit de heeren:
■Ihr. A. Bas Backer, eere-voorzitter, Van der
Valk van Brigdamme, president-penningmeester,
A lid ré de la Porte, A. J. Buys, Jac. A. Laan,
P. 1. K. Levebvre en A Koolhoven. Men Kan
rich voor liet lidmaatschap, waarvan de contri
butie in ieders bereik is gesteld, hij een van
leze heeren in Bloemendaal aanmelden, liefst
■'ij _<len president-penningmeester villa „Beek en
puin", Bloemendaal. Dat deze uit Zwitserland
overgekomen en in de laatste jaren ook bij ons
oeoefende sport veel aanhangers vindt, bewijst
iet ledenaantal dat nu reeds tot op circa 150
gestegen is.
In de bunrt Bloemendaal heeft het droevig
(verlijden van het aanminnig oudste dochtertje
-an den lieer en mejuffrouw Teitsma algemeene
deelneming verwekt,
V ij vestigen de aandacht op de belangrijke
inboedel-veiling van de villa Op 't Heuveltje in
iet Bloeinendaalschepark op a.s. Donderdag 15
ebruari door den makelaar A, Overakker.
Beziehtigingsdagen zijn Dinsdag en Woensdag
13 en 14 Februari.
De illa Knysdatjhofin het Kweekduin,
Overveen, is door tusschenhandeïing van den
aakelaar A. Overakker door aankoop in andere
anden overgegaan.
Uit liet politie-rapport.
Processen verbaal zijn opgemaakt wegens
et venten zonder voorzien te zijn van een arm-
hand; het plegen van baldadigheid; overtreding
ijkwet.
Gevonden voorwerpen en terug te be
komen bij P. v. Nobelen, Korte Kleverlaan no.
en koperen liyissleuteibij Houtgraaf, Klever-
lan 6, een rozenkrans; aan den politiepost Bloe-
ïendaal, een koperen beleen schoenhoorn
en lorgnet; een ceintuur; een kaart ijsclub
Haarlem en Omstreken; terug te bekomen bij
Kol, TToutvaart Overveen, een zilveren schakel
armband; politiebureau Overveen, een onderstuk
van een rijwiellantaarn; bij Gebr. van Velzen,
Zijlweg Overveen een hondentuig.
Verloren een portemonaie met inhoudeen
koperen hel; een handschoentje; drie pluimen;
een granaten armbandjeeen friessche schaats
een zwarte handmof.
Weggeloopen een hondje, (leverkleurig);
een keeshondje, kleur wit met rood komen aan-
loopen liij Hasselmeijer Korte Kleverlaan.
Van Zaterdag 3 tot en
BURGERLIJKE met Vrijdag Februari.
STAND. Geboren: (1. van G. Maks
en .1. M. Verschuur, z. van W.
A. G. Tweeliuijsen en M. A. Peters, z. van A.
Ruiter en H. Wilde boer.
Getrouwd: P. M. Bersee en II. M. B Bruinink
Overleden: W. F. van Hooll' (II j. 15. J. ten
Pierik 44 j. II. Teitsma 12 j
Overleden in liet Gesticht „Meeren-
berg": II. Meijer (I!) j.
II ee m s tee d s c li e Brieven.
XIX.
Aan u kiezers van den gemeenteraad, die bij
de jongstgehouden verkiezing voor een lid van
den raad alhier zijt thuisgebleven een ernstig
woord.
15r zijn er onder u die zeggen, ik doe niet
aan politiek, omdat politiek en hartstocht meestal
samen gaan. Ik antwoord daarop dat behoeft
toch niet zoo te zijn. O ik weet wel dat er zijn
die in dagen van politieken strijd te veel han
delen onder den indruk van 't; oogenblik en
dingen doen of zeggen die ze in kalmer oogen-
blikken niet gedaan of gezegd zouden hebben,
maar menschen met zulke karakters betrappen
zich zelf dikwijls, ook buiten de politiek om,
of dergelijke fouten.
Neen ik geloof (lat. de sterke aandrang om
niet aan politiek te doen megr gelegen ligt in
de meening, ik kan toch mijn zin niet krijgen.
Dan zijn er die zeggen, ik heb geen lieeni-
steedselie belangen, maar dezen hebben het mis,
laat ik maar één ding noemen: hebt gij niets
uit te staan met de lieemsteedsche gemeente-
reiniging? Ik meen toch van wel. Let nu op
wat er gebeurt. Tot voor 1 Januari j 1. was als
gemeentereiniger aangesteld, of aangewezen een
r.-k. man. Ken man die gewetensbezwaren had
0111 op de r.-k. feestdagen dienst te doen. Na 1
Januari is <1 e tak van dienst opgedragen aan
een protestantsch mail, niet omdat B. en W. liever
een protestant daarmede wilden belasten, maar
om <le doodeenvoudige reden dat hij de laagste
inschrijver voor dat werk was. Maar.... en
hier zit 'm nu de kneep, de beide wethouders
zijn r.-k Hem werd opgedragen, of verzocht,
dat weet ik op het oogenblik niet'juist, op de
r.-k feestdagen geen dienst te doen.
De man heeft hierin bewilligd en nu staan
wij weer voor 't geval, dat wanneer het b.v.
Maria Boodschap is, de vuilnisbakken die 's mor
gens huiten 't hek worden gebracht, weer in
den zelfden staat binnen gehaald kunnen worden,
wat extra's om en voor 't huis achterlatend.
Kn wat heeft dit alles nu te maken met de
thuisblijvers bij de jongste verkiezing?
Wel dit., als deze opgekomen waren dan was
inplaats van een r.-k een protestant als raadslid
gekozen, want gij thuisblijvers zijt protestant en
ik verwacht van u dat gij in dien geest gestemd
zoudt hebben.
Dat had alweer tot gevolg gehad dat de meer
derheid in den raad protestant was en een uit
vloeisel hiervan was weer geweest dat de r.-k.
tijdelijke wethouder mogelijk wel vervangen zou
zijn geworden door een protestant. Kn ik geloof
dat in dat geval er met de r.-k. feestdagen
weinig rekening zou zijn gehouden.
Mijne heeren thuisblijversMag ik u beleefd
uitnoodigen bij eene volgende verkiezing wel te
stemmen? En als gij nu zegt 't laat me koud
wie er in den raad komt, stem dan toch, want
ge doet er zooveel anderen een genoegen mêe.
Een Heemsteder.
PHONETISCHE
KRONIEK.
Spraakleer.
Door J. L. Kinoma.
Vorming der mede-
klink ers, o f hoe ze worden
voortgebracht.
De M. (zie No. 5 BI. Wbl.)
Deze letter ontstaat als volgt
a. Staande de articulatie van de letter a, brengt
men het zachte gehemelte in rust, of trekt bet
niet op, waardoor de neusholten open blijven
en de adem gelegenheid heeft door neus en
mond te kunnen gaan, daarna doet men de lippen
op elkander zonder meer en er ontstaat een
zoogenaamd bromgeluid, dat de m vormt.
b. Bij het vastleggen van de b, opent men
de neusholten, als boven en articuleert dan door.
Het brommend geluid, dat dan ontstaat; is de m.
Bij de a, e,' ien ee) en ie, mag de iipsluiting
niet gepaard gaan met plooiing, zij moet dan
zoo natuurlijk mogelijk worden uitgevoerd, wijl
men anders eene verwrongen articulatie krijgt.
Daar het nasaal geluid hier de m vormt bij
sluiting der lippen, is hare phonetische benaming:
Nasaal-lipsluitklank.
Voor of achter, of voor en achter een klank
geplaatst, komt deze dikwijls onder haar invloed
en wordt dan ook nasaal, dat vooral vermeden
moet worden ter wille der klankzuiverheid.
Haar articulatie-grondslag is een breeden
mondstand, die zich wijzigt bij de o,' o, oe, u
('11 uu.
Recapitulatie.
Neusholten open.
Zachte sluiting der lippen bij trilling der
stembanden.
Nasaal geluid zoolang de articulatie duurt.
Wijziging van lipstand bij de o' o, oe, u' en uu.
Articulatie-grondslag: een breeden mondstand.
Tong blijft liggen.
De land- en tuinbouw-ongevallen-
LAND EN verzekering.
TUINBOUW. Het ontstaan en de groei van de
Land en Tuinbouw-Onderlinge.
In 11)01 werd de Ongevallenwet in de Tweede
Kamer aangenomen en in 1903 trad zij in wer
king. De landbouw- en tuinarbeiders vielen bui
ten deze wet, doch liun was in 1901 door de
Tweede Kamer toegezegd, dat ook voor hen
een ongevallenwet zou worden in het leven
geroepen, zoodra de wet. van 1901 een paar
jaar in werking was.
Kn werkelijk, 13 April 1905, is door den toen-
maligen minister een Ontwerp-Landbouw-onge-
vallenvvet ingediend, dat zeer veel overeenkomst
had met de wet van 1901.
Het Ontwerp-Landbouw-Ongevallenwet is dooi
de land- en tuinbouwers niet gunstig ontvangen,
omdat bij bestudeering hiervan bleek, dat als
dit ontwerp wet werd men zou krijgen een
omslachtige en dure ongevallenverzekering.
Vooral een dure verzekering.
Schat men het jaarloon in den land- en tuin
bouw op ƒ100 000.000.dan zou, als men de
gemiddelde premie berekent, die in 't ontwerp
wordt gevraagd, de land- en tuinbouw jaarlijks
moeten opbrengen bijna vier millioen gulden.
Dat was den land- en tuinbouwers te bar.
Op initiatief van de Hollandsebe Maatschappij
van Landbouw zijn toen de provinciale landbouw-
- maatschappijen en groote tuinbouw-vereenigingen
te Utrecht bijeengekomen, teneinde te bespreken,
op welke wijze de land- en tuinbouw liet goed
koopst en eenvoudigst zieli van hun verplichtingen
nouden kunnen kwijten, als het ingediende Ont
werp-Landbouw-Ongevallenwet eenmaal wet zal
zijn geworden. Teneinde geregeld te kunnen
werken, werd opgericht het Permanent Comité,
in welk comité de provinciale landbouwniaat-
schappijen en groote tuinbouw-vereenigingen
zitting namen.
Dit comité, had zich eerst tot taak gesteldeen
organisatie voor te bereiden, die in werking zou
treden zoodra cle Landbouw-Ongevallenwet zou
zijn aangenomen.
Maar ouder die voorbereiding werd liet dage
lijks duidelijker dat het geheele ontwerp,
zooals dat in 1905 door den minister is ingediend
voor den land- en tuinbouw onbruikbaar is. Het
gevolg hiervan was, dat men besloot een an-
deren weg in te slaan.
Hel comité zou zelf een regeling ontwerpen, die
gaan invoeren en dan toetsen aan de praktijk
van liet land- en tuinbouwbedrijf, telkens wijzi
ging aanbrengend, waar de ervaring dit zou
eischen.
Zoo zou dan een ongevallen-verzekering groeien,
die geheel past aan het werkelijke leven van
het land- en tuinbouwbedrijf. Behalve practise/),
bruikbaar zou deze regeling ook goedkoop worden,
omdat men van liet beginsel uitging, dat, wat
de landbouwers zelf kunnen doen, moeten zij
niet aan ambtenaren overlaten.
Wat bet, permanent comité nu ging verrichten
bezat groote voordeelen.
1". roor de werklieden, omdat zij nu spoedig'
zouden worden gesteund, nog vóór de regeering
een wet had aangenomen en in werking gesteld
2°. voor de werkgeversomdat zij nu zouden
krijgen een eenvoudige, doelmatige, practisclie
en' niet te dure ongevallenverzekering, waarvan
men mocht verwachten dat zij door de regeering
zou worden erkend, zoodat het dure regeerings-
ontwerp dan wel van de baan zou raken, in
ieder geval niet van toepassing zou zijn op hen,
die bij deze vrijwillige ongevallen-verzekering
zicli aansloten.
Het permanent comité droeg aan zijn be
kwamen heiaas onlangs overleden adviseur,
mr. II. P. L. C. de Kruijff Jr. op, een eigen
landbouw-ongevallenverzekering te ontwerpen,
welk ontwerp daarna in eenige vergaderingen
met practisclie land- en tuinbouwers werd be
sproken en behandeld.
In deze regeling stond voorop, dat de rechten
van de arbeiders hun toegekend in 't regeerings-
ontwerp, geheel zouden worden gehandhaafd,
zoodat de eigen verzekering niet zou worden
eene beknibbeling op de uitkeeringen aan de
knechts, docli alleen zou zijn een practisclie
regeling met een goedkoope administratie.
De toenmalige directeur-generaal van den
landbouw, de heer Lovink, verklaarde zicli een
groot voorstander van deze beginselen en in zijne
kwaliteit van voorzitter van den Nederlandschen
Tuinbouwraad toonde hij zooveel voortvarend
heid ook in deze richting, dat hij den Nederland
schen Tuinbouwraad wist te bewegen, nog voor
de Landbouw gereed was, eene vrijwillige^ onge
vallenverzekering voor de tuinbouwers in het
leven te roepen, gebaseerd op dezelfde beginselen
die het permanent comité had ontwikkeld. Ook
deze regeling had mr. De Kruijff ontworpen,
Kn zoo trad 1 Juli 1909 de Tuinbouw-Onderlinge,
aldus werd de vrijwillige onderlinge tuinbouw-
ongevallenverzekering genoemd, in werking.
Het permanent comité zat intusschen niet stil,
den 12den Juli 1909 werd de Centrale Landbouw-
Onderlinge opgericht en al spoedig volgden pro
vinciale afdeelingen, zoodat 1 Januari 1910 in
werking tradende Noord-Hollandsche-, de Zuid-
Hollandsche-, de Zeeuwsche-, de Groninger-, de
Friesehe-, de Drentsche- en de Utrechtscbe
Landbouw-Onderlinge. 1 Maart 1910 traden in
werking de Overijselscbe- en 1 April 1910 de
Noord-Brabantsche Landbouw-Onderlinge, terwijl
1 Januari 1911 de Geldersehe Landbouw-Onder
linge begon te werken.
Vóór het inwerking-treden was natuurlijk heel
wat propaganda gemaakt, vooral door de voor
mannen op land- en tuinbouwgebied, zoodat
reeds bij den aanvang vele land- en tuinbouwers
toetraden.
Hoe de Land- en Tuinbouw-Onderlinge allengs
gegroeid zijn, kunnen wij uit het onderstaande
zien.
De Tuinbouw-Onderlinge ving op 1 Juli 1909
aan met 1596 leden, uitkeerende een jaarloon
van f'2.485.184; op 1 Januari 1910 was het leden
tal gestegen tot 2190 met een jaarloon van
f 3.533.388
Een jaar later, 1 Januari 1911 waren er 2392
leden met f 3.760.161 jaarloon,terwijl op 1 Juli
1911 waren toegetreden 2576 tuinbouwers uit
keerende aan hun knechts f 4.051.741.
Aangevangen met 1596 leden heeft de Tuin
bouw-Onderlinge zich in twee jaar uitgebreid
met bijna 1000 leden.
De Landbouw Onderlinge doorliep een nog
snelleren groei.
Op 1 Januari 1910, bij het begin van de in
werking-treding, telde de Landbouw-Onderlinge
reeds 3799 leden, uitkeerende een jaarloon van
ƒ5.361.565; 1 Juli 1910 waren er 6054 leden,
uitbetalend f9 250.201.loon en op 1 Januari
1911 reeds 6780 leden met ƒ10.358.309.loon,
terwijl 1 Juli 1911 reeds 8113 leden waren toe
getreden met ƒ11.759.807.jaarloon.
Aangevangen met 3709 leden, heeft de Land
bouw-Onderlinge in anderhalf jaar haar ledental
meer dan verdubbeld.
In den land- en tuinbouw zijn dus thans 8113
2576 is 10689 patroons, die geheel vrijwillig
de lasten diagen van een bedrijfs-onge.vallen-
verzekering voor hun kneehts.
Letten wij op het jaarloon dat deze patroons
uitkeeren en dat gezamenlijk bijna 16,000,000
bedraagt, dan kunnen wij hieruit de conclusie
trekken, dat 45000 a 50000 knechts in den land
en tuinbouw op het oogenblik door de Land
bouw-Onderlinge en de Tuinbouw-Onderlinge
zullen worden gesteund, als hun een ongeval in
het bedrijf treft.
De regeering, die reeds in 1901 den land- en
tuinarbeiders toezegde, dat zij voor hen een
ongevallenwet zou in het leven roepen, heeft
thans, 10 jaar later, nog niets voor de knechts
gedaan, niet omdat de verschillende opvolgende
regeeringën niet wilden, doch omdat regeerings-
werk slechts langzaam komt.
Het is nu toch zeker moeilijk te ontkennen
dat het gelukkig voor de knechts is dat de patroons
zelf de handen aan den ploeg hebben geslagen.
Een gedeelte is reeds nu geholpen. Op welke
wijze de Landbouw-Onderlinge en de Tuinbouw-
Onderlinge helpen en hoeveel goeds beide orga
nisaties thans reeds hebben gesticht, zullen wij
in een volgend artikeltje nader aantoonen.
(Wordt vervolgd
Zieke tanden, een gevaar
VOLKS- voor de volksgezondheid.
GEZONDHEID. I
Wanneer men tegenwoordig de
vraag stelt wat toch wel de meest verbreide
ziekte onder de menschen zou zijn, dan loopt
men groote kans ten antwoord te krijgen: de
tuberculose. En inderdaad ligt dit antwoord
voor de hand, daar juist bij het veelvuldig voor
komen der tuberculose de noodzakelijkheid barer
bestrijding steeds dringender is gebleken, hier
door de aandacht meer op deze aandoening is
gevestigd dan wellicht op eenige andere en dus
de indruk kan worden verkregen, dat zij is de
meest voorkomende ziekte. Er bestaat echter
een ziekte die heel wat algemeener is en die,
al zijn de gevolgen die zij na zich sleept niet
zoo algemeen bekend, toch, zoowel middellijk als
onmiddellijk, groote schade kan berokkenen aan
dengene, die er door wordt getroffen. We be
doelen de cariës, liet hol worden, het wegrotten
der tanden.
Als men ooit van volksziekte kan spreken
dan is dit hier het geval. Waarschijnlijk is er
geen volk ter wereld dat er geheel van verschoond
blijft, al zijn ook enkele natuurvolken b.v. de
Massai in Afrika, bekend om hun goed gebit.
En zeker is het, dat de veelvuldigheid der ca
riës gelijken tred houdt met de verfijning dei-
beschaving de onderzoekingen toch in de meest
uiteengelegen deelen der aarde hebben aange
toond dat 70 tot 99 procent van de tanden der
schoolkinderen reeds aangetast bleken te zijn.
En dit is geen wonderwaardoor toch worden
de tanden slecht, wat is de oorzaak van de
cariës? Deze ontstaan door het achterblijven van
spijzenresten na de maaltijden in de mondholte
deze resten verzuren, de gevormde zuren tasten
de kalkzouten der tanden aan, een verweekte
plek ontstaat, waarin zich bacteriën, die in eiken
mond in groeten getale voorkomen, kunnen nes
telen, het ontkalkte tandbeen wordt opgelost en
een holte ontstaat. Deze holte vormt een nieuwe
broedplaats voor dezelfde reeks van verschijnselen
en zoo gaat de tand na korter of langer tijd te
gronde. Verder is het duidelijk dat het oplossings
proces der tanden des te vlugger zal voortschrij-
