i eubilaire Goederen. VAN WIJK. AKER, Het Bloemendaalsch Weekblad erkooriiokaal, Nassasil iano's-Orgek AY, Haarlem. HAARL-ftJ. Stemmen, Ruilen, epareeren, Verhuren. IN ïtober en November ussel f irijs rrlijn nden eenen en Budapest vièra ilië lanje inis giers instanti- nopel 650.— jypte 1450.— Amsterdamsch Reisbureau „De Globe", Vs/UTMR'C^ 3T Jr. Co. VAN GIETWERKEN, sn ONGEPOLIJSTE DEN Enz. 1-2 EN VAN 8-9 UUR. N KEER geurige en smakelij] Hofleveranciers, Telefoon 1543. LSSAUSTRAAT 33. ïubelmakerij. jffeeren. fransporten. eiken veertien dagen verkoo- van J. C. SARLET,, Makelaar. antoor en Magazijnen rouwersvaart 106, HARLEM. Telefoon 748. UINSCHELPEN. TUINGRIND. DUINZAND. RIVIERZAND. EGEN BILLIJKE PRIJZEN. RAAG PRIJSCOURANT. GROET HECK. Telefoon 1338. I. Oude Gracht 118, HAARLEM. m onze GEZELSCHAPS- REIZEN naar: K" PROGRAMMA'S gra- i en franco. I. Z. Voorburgwal 345. Amsterdam. BIJVOEGSEL VAN van Zaterdag 26 October 1912. No. 43. Aan de lezers. 1 li een gedeelte van de oplaag van ons. vorig nummer is het portret van den vlaamschen zanger Kmiel Hullebroeck door een vergissing geplaatst uoven de woorden gewijd aan den heer Wattel. >Vij hebben, mits dit Maandag vóór 12 uur ge vraagd wordt, voor enkelen onzer lezers nog een nummer over, waarin het portret goed is geplaatst. VOOR VRIJHEID EN RECHT. Vrijzinnige samenwerking in 1913. Op 21 October 1.1. is onderstaand - tuk door de hoofdbesturen van de drie viijzinnige partijen aan de aangesloten kiesvereenigingen verzonden. In de hoogst gewichtige beteekenis van de aanstaande verkiezingen vinden wij aanleiding dit woord tot u te richten. in breede kringen wekt de gang van zaken op staatkundig gebied steeds ern stiger bezorgdheid. Het ministerie- Heemskerk, dat bij zijn optreden het voornemen te kennen gaf, in gematigden en verzoenenden zin te willen regeeren, zet thans de tradities van het minis- teriê-Kuyper voort, en keert zich al scherper tegen cle vrijzinnige beginselen, wc lke sedert 1818 ons staatsleven be- heerschen. Onder den invloed van met den dag feller optredende elementen uit de room- schc en calvinistische staatspartijen wordt ccne reactie ingeleid tegen de beginselen van vrijheid en reelit, die aan onze staatsinstellingen ten grond slag liggen en nederiimd ten zegen zijn i worden. Geloofsverschillen uuen aangescherpt en doorgetrokken op elk ai'bied van het maatschappelijk leven; liet gevoel van nationale: saamhoorigheid gaal te looi. De gees Mjke vrijheid van het neder- landsche ve'k wordt aangerand. Begun- stigir - ui bepaalde kerkelijke riclxtiu- A onoprechtheid en veinzerij. De ijt«-.rijfsvrijheid wordt door eene l.iaeaucratische wetgeving meer dan noodig aan banden g-elegd, de regeling ui het bedrijf in handen gegeven van di u minister met zijn staf. Hij den opbouw van sociale instellin- ii wordt niet gestreefd naar ontwikke ling van eitrem werkzaamheid van arbei ders en werkgevers, naar aansluiting bij lo t goede dat uit de vrije maatschappij i opgekomen. Heil wordt gezocht in overdreven vermeerdering van ambtena ren en ambtenaarsinvloed, in niet-natio- uale, uiterst kos.tbare organisaties, die evenmin passen in ons staatsrecht als in de ontwikkeling onzer maatschappij. Aldus wordt tegenzin gewekt tegen alle pogingen om clopr doeltreffende maat regelen van wetgeving en bestuur cle maatschappelijk zwakken te sterken. De handelsvrijheid, waaronder land bouw en nijverheid, scheepvaart en han del bloeien als nooit te voren, wordt aan de averechtsche sociale plannen cler regeering ten offer gebrachteen stelsel van bescherming is voorgedragen, dat, reeds afkeurenswaardig uit een oogpunt van belastingpolitiek, buitendien onze welvaart bedreigt en tot politiek bederf zal voeren. Het rechtmatig streven der vrouw naar meer zelfstandigheid wordt belem merd. Zelfs wü men door een algemeen wettelijk voorschrift cle vrouw-ambtena res, die in het huwelijk treedt, straffen met ontzetting uit hare betrekking in rijksdienst of bij het onderwijs. Tot verbetering van het algemeen volksonderwijs, onmisbaar voor zedelijke en stoffelijke verheffing, wordt niets gedaan; de meest dringende maatregelen tot verhooging van het peil, zoowel van het openbaar als van het bijzonder ouderwijs, blijven achterwege. Er is -slechts belangstelling voor de eenzijdige bevoordecling van de bijzondere school ten koste van cle opeilbare. Door opgedrongen kerstening dreigt het moederland de inlandsche bevolking onzer koloniën van zich te vervreem den. Het drijven om gouvernementsscho- len te doen plaats maken voor scholen der christelijke secten brengt den school strijd ook naar Indië over. Ons kolo niaal bezit wordt aan gevaar blootgesteld ten gevolge van eene politiek, die lijn recht ingaat tegen jaren lang beproefde beginselen van koloniaal beleid. Het gevaar aan den bestaanden poli- tieken toestand verbonden, is te grooter, wijl cle door machtsbegeerte bijeenge houden, schoon innerlijk verdeelde coali tie in de Tweede Kamer aan allen, die zich tegen haar beleid verzetten, op tyrannieke wijze haren wil oplegt. Zelfs schroomde zij niet, het reglement van orde der kamer, tot dusver waarborg van de rechten der minderheden, aan "hare stembuspolitiek dienstbaar te maken. De hoofdbesturen van cle drie vrijzin nige partijen zijn met elkander in over leg getreden, om te overwegen, wat in deze ernstige omstandigheden de taak is der vrijzinnigen. Zij oordeelden dat het no.odzakclijk is met behoud van eigen zelfstandigheid de handen ineen te siaan, t< n einde gezamenlijk de geva ren te kunnen afwenden, die liet land bedreigen. Die noodzakelijkheid klemt te meer, daar de vrijzinnigen strijd te voeren hebben niet alleen tegen do rech terzijde. maar evenzeer tegen de sociaal- democratie, die, zich stellende op liet standpunt van den klassenstrijd, tot bereiking van een hersenschimmig eind doel, do grondslagen van de hedendaag- sehe maatschappij ondermijnt. De samenwerking van de drie vrijzin nige partijen zal berusten op clen navol genden grondslag: Algemeen kiesrecht voor mannen moet worden ingevoerd, zonder dat aan die hervorming als voorwaarde wordt ver bonden het nemen van maatregelen tot verzwakking van den volksinvloed, dien men door het algemeen kiesrecht tot volle ontwikkeling wil brengen. De gelegenheid moet worden geopend, aan de vrouw het kiesrecht te verlecneu, zonder dat daarbij eischen van maat- schappelijken welstand mogen worden gesteld. De beletselen tegen verkies baarheid der vrouw moeten worden weg genomen. Evenredige vertegenwoordiging moet worden ingevoerd. De verhouding tusschen kroon en volk, zooals die in onze grondwet is gere geld, moet worden bestendigd. Onverzwakt moet ook als waarborg voor de deugdelijkheid van het geheele volksonderwijs de openbare school worden gehandhaafd, waar iéders gods dienstige gevoelen worden geëerbiedigd. Herziening van het schoolwezen en verbetering van cle opleiding en de positie der onderwijzers, ten einde het volksonderwijs op liooger peil te bren gen, is dringende eisch. Verandering in onze vrijhandelspoli tiek moet worden afgewezen. In cle behoeften ontstaan door ouder dom moet voorzien worden door uitkee- ringen uit de staatskas, onverschillig of cle behoeftigen al clan niet tot cle loonarbeiders behooren. Verzekering van uitkeeringen boven her minimum, clat aan behoeftigen wordt verstrekt, dient van staatswege bevorderd en geldelijk gesteund te worden. Noodzakelijk is eene algemeene voor ziening op het gebied van de genees kundige cii geldelijke hulp bij ziekte en invaliditeit van on- en minvermogenden. Hiervoor zal eene wettelijke regeling van de ziekenfondsen en ziekenkassen en van den daarbij van staatswege te verleenen steun liet uitganspunt moeten zijn. Tot het verkrijgen van de voor sociale hervormingen benoodigde middelen zal, voorzoovcr die niet gevonden worden uit bijdragen van belanghebbenden en uit bestaande inkomsten van den staat, niet mogen worden teruggedeinsd voor ver- hooging van directe heffingen. Wij noodigen u uit, uwe goedkeuring to hechten aan liet voorstel van cle hoofdbesturen der drie vrijzinnige par tijen, op den grondslag van voorgaand stuk, bij de verkiezingen van 1913 samen te werken. Dit manifest, een regeerings-program t(:veils, draagt alle goede kenmerken van een compromisover en weer is raad gegeven en genomen om tot daadwerke lijke overeenstemming te komen. Dat deze uitkomst niet gemakkelijk te berei ken was, viel te voorzien, en wat zoo nu en dan van ide onderhandelingen uitlekte, gaf daarvan blijk. Des te meer indruk maakt de vrucht van dezen arbeid, die wat keuze van onderwerpen betreft aan toont, dat geen onderwerp van nieuw staatsbeleid achteraf is gehouden, en clie wat stijl en taal betreft zoodanig is op gesteld, dat ieder van de twee niet tot het liberale midden belioorende groe pen op belangrijke punten de overwin ning aan een liarer eigen gronddenkbeel den kan toeschrijven. Als zoodanig zijn te noemenhet alge meen kiesrecht zonder correctief cener- zijds, en liet opleven der idee. „Help u zeiven" in liet staatsverzeke- ringswezen (sociale verzekeringswetge ving) anderzijds. Wanneer wij nagaan, welke Nederlan ders tot de opstelling van clit stuk heb ben saamgewerkt, en hoe groot het gebied is, dat zij met liunne tocli zoo uiteenloopende denkbeelden en persoon lijkheden bestrijken, dan kan worden verklaard, dat met dit zoo merkwaardige politieke samentreffen in den loop der laatste 50 jaren niets van dien aard te vergelijken is, ook niet eenige samen komst cler rechts gecoaliseerden, omdat aan die zijde de eigenlijke staatslieden van een der groepen, de róomsche bisschoppen, zich niet anders doen gel den dan door afgezanten, die daarbij ook nog do bevoegdheid missen, hunnen lastgevers te doen kennen. De taal van het stuk steekt in hare eenvoudige eerlijkheid gunstig af bij cle geurmakende perioden in de staatsstuk ken van eon dr. A. Kuyper, en'bij het geen op clit gebied van robmsche zijde gemeenlijk worclt geboden. Door de v< rspreiding van liet stuk met ons blad willen wij op onze wijze er toe medewerken, dat ook alle vrijzinnige, niet tot een der drie vrijzinnige kiezers- bonden b'hoorende kiesvereenigingen, het manifest als manifest, het program als program, maken tot haar manifest, tot haar program. ONTVANGEN BOEKEN. (V ervolg.) Bldz. 239. De godsdienst moet voor 't volk behouden worden, heeft de oude keizer gezegd, en hij had gelijk. Of weet u een ander middel om de orde te bewaren? Zoo spreekt Helmut's tafel genoot Von cler Fechte, Later vaart Helmut uitU hebt mijn antwoord zoo^ even niet afgewacht, mijnheer Yon der Fechte, maar geven kan ik het u wel. Hoe dat middel heet? Eerlijkheid! Even onmogelijk als het is, dat cle eenheid der schepping ergens in contrast met zich zelf zou wezen, even onmogelijk is het, iets werkelijks te behouden clan door de werkelijkheid, door de waarheid. Die het werkelijke dienen wil, tot behoud van de orde, die moet de waarheid dienen. Bldz. 251. Slechts ééne rechtvaardi ging kent onzen tijd nog voor den rijk dom, op één voorwaarde verdraagt hij ze, namelijk clan, wanneer hij, die den rijkdom bezit, méér tot stand brengt voor zijn volk dan een ander. Bldz. 26Burgemeester Timmermann van Hamburg zal straks tal van waar heden tot Helmut zeggen als: „Een eigen wil is geen aanbeveling in deze dagen". „Groote dingen koopt men niet voor geringeu prijs. En ais wij tot rijk- el om en macht en aanzien komen, worclt het betaald met een duren prijs, met onze eigen persoonlijkheid." „Ik heb dikwijls het lioofcl geschud om de conservatieven met liun breeden smal enden lach over alles wat niet gewoon en alledaagsch isom onze vooruitstrevenden, die hun heil zien in groote vergaderingen met wolken van tabakswalm en geklapper van bierglazen en ook om do sociaal-democraten in hun geloof, dat de maatschappij volmaakt zal wezen als liet kapitalisme verdwe nen is." „Hoe vaak heb ik, wanneer ik na een urenlange zitting in den raad, 's nachts huiswaarts keerde, niet ge vraagd? Zal er aan dozen woordenstroom over nietigheden nooit een einde koonen Zal er nooit een einde komen aan den walgelijken strijd om clen voedertrog? Zal clan nooit een dag aanbreken, wajarop de menschen begrijpen, dat heel hun verkiezingsstrijd, huil partij waanzin en persoonlijk getwist, niets anders is dan een bedriegolijke zeepbel, die straks uit eenspat?. Dat men eens zal ophouden te vragen: dient het clen handel? of: bevordert liet onzen landbouw? of: de belangen der conservatieven? of: de democratie, of wie weet welke andere afgoden? Maan dat men bij elke wet cn bij iederen maatregel daarop alléén zal lettenworden de menschen er ge zonder en sterker en schooner door ge maakt Eli daardoor beter cn verstandi ger?" Maar Timmermann is een man op leeftijd, zijn eenig kind heeft hij in den oorlog verloren, zijn vrouw is vijf jaren geleden van hem heengegaan, en liij ge voelt zich, hoewel het nevelig .Novem berweer is, zonderling helder en licht te moede. Het verleden ontplooit zich voor zijn verbeelding en Timmermann, die kort daarop zal sterven, was het, terwijl om hem op straat de nevel dich ter en dichter werd, „alsof daar binnen sluier na sluier werd opgeheven, als hoorde hij liet stille ruischen van den eeuwigen stroom der werkelijkheid ach ter cle schaduwbeelden van ruimte en tijd." Wij willen nog meer aanhalen, want wij willen onze lezers prikkelen om dit bock te koopen: Bldz. 281. Kolonel Ellington, een En- gelscliman, reist met de beste vrien din zijner dochter, Helga Ingwersen, door Oost-friesland. „Sinds drie jaren," zegt hij, terwijl zij in het morgenuur wandelen over het strand van Föhr, „heb ik mij verbeeld, dat ik u kende. Maar eerst sinds ik uwlandh e b g c z i c n, hob i k u w o r k e 1 ij k 1 e e- ren kennen." Bldz. 293. De reuzen-optocht van cle gelioel-onthcfuders. „Wat de kranten duizendmaal bespot hadden als waan en als nevelbeeld, was hier eclite, levende waarheid geworden: dat mannen en vrouwen naast elkander gingen a.ls niets anders dan landgenooteu en menschen, als strijders, die sterke overwinnaars zullen zijn!" Zulk een dag te mogen beleven, zegt Helmut tot een ander, en deze: „Hot beste is toch wel, dat men in Duitscliland een gedachte niet dood spotten kan, zelfs niet in onze dagen." Helmut Harriuga is het boek voor de drankbestrijders. De zonden, die de drank ontketent, stelt, het voor zooals ze worden, zooals ze zijn, zooals ze wer ken, niet valsch, niet opgesmukt, niet gemaakt, neen, verteld naar het leven. Maar die vertelling giet „kracht en strijdlust in duizenden harten". Nieuwe Uitgaven: L. A. B. Ulehake, Piet Pluis, geïllustreerd door O. Geerliiig, uitgegeven door W. ïlilarius Zn., te Almelo, prijs 1.50, geb. 1,90. Josef Colien, Kitty Optenberg, uitgegeven bij Van Holkema Warendorf te Amsterdam. GEMEENTEBESTUUR. Donderdagmiddag ten 2 uur vergaderde de raad. oorzitterde burgemeester. Afwezig* waren de lieeren Van der Vliet, Koolhoven en De Waal Mnlefijt. Op de notulen der vórige vergadering waren geen aanmerkingen gemaakt. Onder de ingekomen stukken bevond zich een verzoek van den heer J. A. II. de Haas, stalhou der, 0111 het door hem bewoonde huis met den daarbij behoorenden stal wederom te mogen huren voor den tijd van één jaar. Het verzoek werd ingewilligd voor den huurprijs van 600, liet bestuur van den Bloemendaalsehen Bond voor Lichamelijke Ontwikkeling, had verzocht of zijne afdeeling „De ijsclub Duin en Daal" voor het winterseizoen 1912—13 vergunning mocht be komen om de vijvers in het park Duin en Daal voor ijsvermaak te gebruiken en om die vijvers van den openbaren weg te mogen afsluiten door een eenvoudig hekwerk. Werd toegestaan. Het bekende adres van den Alg. Ned. Wiel- rijdersbond werd aangehouden tot een volgende vergadering. De voorzitter deelde mede, dat eene wcg'besproeiing met teer in onderzoek is. De raad beschikte gunstig op een adres van de sehietvereeniging „Bloemendaal Commando'', waar in verzocht werd om evenals vorige jaren, gebruik te mogen maken van liet gymnastieklokaal der O. L. S. te Bloemendaal voor het houden van exercitiën en gymnastische oefeningen gedurende het komende winterseizoen. Door den heer G. Th. Uiterwijk, boschbaas op „Elswout", was verzocht in zijn hoedanigheid als voorzitter der Tuin- en Boschbouw-vereeniging voor Bloemendaal en omstreken, om eenige avon den in den a.s. winter een verlicht en verwarmd schoollokaal te Overveen te mogen gebruiken, ten einde daarin een fruitteelt-wintercursus voor volwassenen te houden. De districts-rijkstuinbouwleeraar, onder wiens toezicht bedoelde cursus zal worden gehouden, wil 48 lesavonden geven, verdeeld over de maanden OctoberMaart." Door B. en W. werd voorgesteld dit verzoek af te wijzen, doch aan dezen cursus een steun te verleenen van 50, De heer De Roo van Aiderwerelt, verklaarde met het denkbeeld van het dagelijksch bestuur niet alleen mede te gaan, doch de subsidie zelfs tot een bedrag van 100,te willen verhoogen. De voorzitter keurde dit in beginsel goed, doch vroeg raad aan den heer Bijvoet, ie zich er sterk vóór verklaarde liet verzoek van adressant in te willigen. De voorzitter wees op de bezwaren die deze cursus waarschijnlijk met zich zou brengen. Vooral bet verontreinigen van het schoollokaal was iets, waar niet licht over gedacht moest worden. De heer Bijvoet beaamde zulks en verklaarde zich daarna vóór liet denkbeeld van den heer De Boo van Alderwerelt, die hiervan een voorstel maakte, hetwelk vervolgens met algemeene stem men werd aangenomen. Eveneens w erd met algemeene stemmen een voorstel van B. en W. aangenomen, hetwelk inhield om hun een crediet te verleenen van 2750, ten einde een waterleidingsbuis te kunnen leggen in den Doodweg en den Mr.-Enschedêweg. Hierna werden verschillende verzoeken om ont heffing van het bepaalde bij art. 10bis der bouw verordening behandeld. Afwijzend werd beschikt o]) dat van den heer P. Iloogeveen, te Haarlem, voor het bouwen van een villa aan den Bloemen- da alseheweg. Een verzoek van den lieer N. van Keulen, te Aerdenliout, voor het bouwen van een woonhuis aan de Aerdenhoutslaan, werd ingewil ligd, terwijl de verzoeken van den heer D. IT. Granneman Jr., te Heemstede, voor het bouwen va n zes woonhuizen aan blok, aan de Leidsehevaart te Vogelenzang en van den heer D. H. Benjamins, te Amsterdam, voor het bouwen van een dubbele villa aan den Rijperweg, eveneens door den raad werden toegestaan. Hierna stelden B. en W. voor om met mevrouw Visser van HazerswoudeVan Merlen een ruiling van grond aan te gaan, teneinde het terrein van de waterleiding in Duin en Daal te kunnen ai- ronden, en zulks op de volgende voorwaarden De gemeente Bloemendaal staat af aan mevrouw Visser van HazerswoudeVan Merlen, 18.5 c.A. grond, deel uitmakende van het perceel kadastraal bekend als gemeente Bloemendaal, sectie A, no. 4155 Mevrouw Visser van HazerswoudeVan Merlen staat daarentegen aan de gemeente af 15.5 c.At grond, deel uitmakende van het perceel kadastraal bekend als gemeente Bloemendaal, sectie A. no. 5123. 2° te bepalen, dat de ruiling zal geschieden met gesloten beurzen en dat alle kosten op de ruiling vallende, voor rekening der gemeente zul len zijn. Zonder bespreking goedgekeurd. Tot lid der commissie tot wering van school verzuim werd met algemeene stemmen herbenoemd de heer P. W. Voet. Punt 5 der agende kwam thans aan de orde: het bouwen van een wagenloods op de vuilnisbelt. De lieer Bobbers had hiervoor een begrooting ge maakt, bedragende 4416,69%. De lieer Laan, de wenschelijkheid van deze looes erkennend, gaf B. en W. in overweging, liaar 111 gewapend beton op te trekken en zich te dien einde te verstaan met den heer Stoelemeijer. Mocht de raad hiertoe eventueel, besluiten, dan kon dit werk tevens als proef dienen, indien de gemeente meerdere gebouwen laat oprichten. Een stemBijvoorbeeld een nieuw raadhuis. De heer Laan, vervolgende, zegt dat gewapend beton z. i. niet veel duurder zal kosten dan ge- uoon materiaal, doch door zijn duurzaamheid op den duur veel goedkooper uitkomt. De voorzitter stelt voor, dit punt aan te hou den, om B. en W. gelegenheid te geven een en ander nader te onderzoeken. Wordt aangenomen. Het volgende punt: „verharding van Doodweg en Mr.-Enschedéweg", vroeg thans de aandacht van den raad. De voorzitter deelde mede, dat. var den lieer mr. II. Enschedé, te Haarlem, een schrij ven was ontvangen, waarin adressant te kennen geeft in de Slads-Editie van de Oprechte Haar lem sche Courant te hebben gelezen, dat in den raad zal behandeld worden iets betreffende den Mr.- Enscliedéweg. Met dien naam, zegt adressant, wordt blijkbaar bedoeld een nog woest liggend stuk duingrond, gelegen tusschen den Doodweg en den Zwarteweg, en al ware dit stuk grond een „weg" te noemen, toch komt het adressant minder georui- kelijk voor, den naam van iemand reeds bij diens leven aan straten of wegen te verbinden; derhalve verzoekt hij, aan dien weg een anderen naam te geven. De raad had geen bezwaren dit verzoek toe te staan en -beslopt dienovereenkomstig. Later wordt beraadslaagd welke naam aan. den weg zal worden gegeven. Na afhandeling dezer naamkwestie kon tot het punt zelf worden overgegaan en deelde de voor zitter mede, dat de Schulpweg, Doodweg, Eiken laan en de weg voorheen Mr.-Eiischedëwèg ge naamd, verbreed en behard moeten wórden) waar voor den raad 34.894,25 gevraagd werd. De heer Laan verklaarde zich ten gunste van

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Het Bloemendaalsch Weekblad | 1912 | | pagina 5