oekoren. In de voorhoede st-, it,M 1 i>]> buitenspel van Do Yild Joemendaal voldeden undo - F P /j£KE gemeenten. li v a n c o n s u 11 a t i e. dering der orde van advocaten te sloten tot opheffing van den raad ,'ig in zake ongevallen-verzekering, 1 Januari 1913, eu dat het bureau heeft besloten rich van af dien belasten met de .toevoeging in zake ongevallenwet, op de daartoe voor geldende zittingsdagen. a c li t v a li h e t Kol o n i a al Muse u m. erdag) middag te 12 uur had in de het Paviljoen te Haarlem (de zetel l-appij van Nijverheid), de overdracht bet Koloniaal Museum der Maat- e Amsterdamscli0 Vereeniging Kolo- t,;iu t. - r van koloniën, de commissaris der NToordhollahd, de burgemeester van a Haarlem, woonden de eenvoudige bij* :i< ofdbestuur der Maatschappij waren heeren: J. van Hasselt, voorzitter; ;q, algemeen secretaris; jhr. mr. H. II. van Groningen, J. C. Peereboom, oker Hordijk, Wouter Cool en Adr. ommissie van beheer van het Koloniaal heeren: P. J. van Houten, voorzitter; ker, secretaris (tevens directeur van rn J. Muilemeister, penningmeester Bier ens de Haan. an Beheer van het Koloniaal Insti- tegenwoordigd door de lieeren: J. T. orzitterdr. H. F. K. Hubreclit, S. P. dr. C. W. Janssen, M. Paul Voute, F. A. F. C. Went. i en nog aanwezig de heer mr. J. C. L. >-n 'oorzitter van het departement Haar- von Saher, directeur van het Museum ij verheid, C. J. Gonnet, conservator djoen, de ambtenaren en de beambten loniaal Museum en de zuster van wijlen net haren echtgenoot, den heer A. de J van Hasselt liield de overdracht rede. v ter van het Koloniaal Instituut, de Vemer, beantwoordde de rede van den kasseit, daarbij in het licht stellende t.'tschappij van Nijverheid van jongsaf lirig getoond heeft in onze koloniën en I belangstelling ten slotte een toppunt be- I r' stichting van het Koloniaal Museum i:i. Spreker schetste vervolgens in korte i i 1 geschiedenis van het museum, waarbij d werd op de belangrijke rol die de mr, de lieer F. W. van Eeden, gehad stichting en in de ontwikkeling van -dig ook buiten de grenzen van ons i waardeerde instelling. Met bewonde- a r li gen ijver en volharding heeft Van -A /llecties weten uit te breiden, door be- t >*n beschrijven, in één woord, de instel- .i-t tot een model voor de zusterinstel- m buitenland. 1 ua dertig; jaar onverpoosden arbeid b tjor goed neerlegde, werd tot zijn opvol* dr. M. Greshoff, de man, door Van ze! laaroe aangewezen. Ook onder dezen cteur bleef, het museum zich ontwik- ri n het bizonder het laboratorium, in 1898 i d. k am onder Greshoff's leiding tot bloei. ili'.BIes van het museum groeiden in aantal i ilct ken is. ieiiiaal Museum bewijst hoe een zaai? id ui wijze aangevangen en voortgezet I middelen, ondanks deze ongunstige den zich kan ontwikkelen tot een in- 1 den eersten rang. Toch hebben de mstandigheden, zich vooral uitende in ruimte, zich in den loop der jaren r doen gevoelen en moesten deze een en invloed oefenen op den bloei van ros »eft het Koloniaal Instituut de afwer- t arbeids-programma dezer instelling h >men en is het voornemens daarbij de m le invloeden uit den weg te ruimen, oi daarbij ook nieuwe banen geopend en lagen, tot nu toe niet betreden door i tien der haarlemsche instelling. Maar -t Koloniaal Instituut de verdere ont- an het muséum, waarvan dr. Dekker blijft, een zijner eerste plichten en h dus gelukkig hiertoe door de Maat- Nijverheid in staat gesteld te zijn. eden het hoofdbestuur en ?ijn gasten Funckler, waar de plechtigheid met al werd besloten. zal in den toestand op het Paviljoen eieren, daar de verzameling van indi- ten en ethnographica er blijft tot het r «uw voor het Koloniaal Instituut op de l maf plaats te Amsterdam zal zijn vol der Maatschappij van Nijverheid be- voorheen, vrijen toegang tot liet Kolo- M -um. i m van K u n s t n ij v e r h e i d. itweefsels in het Museum voor Kunstnijverheid. venkamp's Zwerftochten op Bali, het a werk, waarmede de uitgevers-maat- lsevier zooveel eer inlegt, komen be- hillende afbeeldingen ook beschrijvm- elke deze verwonderlijke weefwijze ver- 1 kamp vertelt daarover o. a. het vol- 1 i van de veilingdagen van den inboedel d-poeri afkomstig, had ik ook een kistje illende doeken aangekocht. Des avonds Joop en ten bate van het Ethnographiscli Leiden nader beschouwende, ontdekte emd. kistje tusschen een menigte waar- P drukte katoentjes, tot mijn groote ver- a tweetal doeken met prachtige sombere n streng ornament, en die geweven zijn niet alleen met geïkatten inslag- h tevens,, en dat was het hoogst merk- H van de vondst, met evenzoo bewerkte den. Het bestaan toch van dubbel- loeken was in onze Oost tot nog toe id. De grondstof, een dik soort katoen, de antieke" kleuren verschilde boven- 1 van de mij bekende Balineesche weef- v s zijde waren en min oi meer |..m\ uondeii. Mijn eerste werk was •in te infonneeren of deze doe- komstig waren. Het resultaat k was bevestigend; een inlandsch „oof.l 'mij mede. .lat het kledingstukken wiiIVli .lie uitsluitend lijkverbrandingen van vorsten en voorna.,."en gel.,nikt werden en ergens in Karangasen,. waar wist luj met te vertellen, vervaardigd moesten zijn. Daar deze doeken, zoo vertelde hij mij verder, bij de lijkverbrandingen meestal mede verbrand worden, zijn ze zeer zeld- zaam. Xt. Met zijn gastheer Goesti lJjilantik is Nieuwen- kan,|> het" afgesloten in liet gebergte liggend dorpje gaai. bezoeken, waar deze dubbel geikiitte doe ken werden vervaardigd. Hij besehrrj ft hoe op zijn verzoek in de woning van het dorpshoofd eenme der beste weefsters werden bijeengeroepen en aan bot werk gezet. Over het kleuren van kettin" en inslag schrijft hij: Toch w alles be trekkelijk heel eenvoudig. De ketting spant men namelijk op een rek (anjinan). bestaande uit twee paaltjes, die naar gelang der lengte van bet weefsel in verschillende gaten in een zwaar hou ten voetstuk worden gestoken Op het rek zijn zooveel draden gespannen als noodig zijn voor vier weefsels. Nu worden de bundeltjes draden die hetzelfde gekleurd zullen worden (in Baliseïte weefsels vertoonen zes of acht naast elkander lig gende draden altijd dezelfde teekening) bijeen gebonden en al die plaatsen die een bepaalde kleur niet mogen ontvangen, stevig omwonden met reepjes ..koebal", gedroogde strookjes bast van een soort pisang. Ook (le inslag wordt op een rek gespannen 5 dil rek is juist zoo breed als liet te weven doek, zoodat de inslagdraad daarop juist ligt zooals die later door het weefsel zal loopen. Ook de inslag wordt, evenals de ketting, met pisangbast omwon den. Daar het ornament op den inslag passen moet op het ornament op de ketting, worden de opgespannen kettingdraden zoowel als de opge spannen inslagdraden door op denzelfden afstand getrokken lijntjes verdeeld; en met dit ééne, sim pele hulpmiddeltje weten de meisjes en vrouwen van Tenganan 't klaar te spelen dat hun ornament volkomen sluit. De doeken van Tenganan vertoonen slechts drie kleuren: zwartbeen prachtig warm rood of rood brui n en een geel of bruingeel, welke kleuren mooi harmonieeren en zacht in elkaar vloeien! De dradenbundels worden eerst omwonden op al die plaatsen die later rood moeten worden en die de kleur van het garen moet behouden, waarna de strengen van de rekken geschoven en in de kuip zwart worden geverfd. Daarna wordt op de plekken, die rood moeten worden, de bast verwij derd en het geheel in de-roode verf gedompeld, zoodat het zwart nu ook* een bad van rood krijgt en warm bruin wordt. Daarna worden de omwin- dihgen weggenomen en het blijkt dat deze niet heb ben kunnen beletten, dat een weinig kleurstof er onder is doorgedrongen, zoodat de natuurkleur van de draden, ook door de klapperolie, waarmede deze waren ingesmeerd, heeft plaats gemaakt voor een licht bruipaclitig geel. Er worden hier verschillende Meedingstukken geweven, alle lange of korte, breede of smalle rechthoekige lappen, meest met eenvoudig ruitvor mig patroon; enkele vrouwen weten echter oor ingewikkelder ornament te maken, ja zelfs met gestyleerde menschenfiguren er op. Volgens over levering werden deze doeken vroeger in .Modjo- pahit gemaakt ook "gelooft men, dat ze genees kracht bezitten en er worden daarom kleine st.uk- jés er van aan zieke koeien en paarden te eten gegeven. Wij hopen, dat uitgeefster en schrijver ons ten goede zullen houden, dat wij zooveel aan hun werk, dat wij zoowel om inhoud als uitvoering, ten zeerste kunnen aanbevelen, ontleenden. Voor hen die liet werk slechts kort willen raadplegen is het gaarne, na 1 dag vooraf bericht, te onzen kantore ter inzage. Het talent van Nieuwenkamp om liet wezen lijke. de idee zou men kunnen zeggen van land schap en volkskunst weer te geven, doet zich ook in dit werk over Bali in teekening en woord treffend gelden. Zondag n.s. zal de tentoonstelling van ikat- weefsels, die over het algemeen zoo zeer de aan dacht heeft getrokken, voor het laatst geopend zijn. Zondag is' de toegang kosteloos. onderwijs, Het hoofdbestuur der vereeniging „Volksonder wijs" heeft den volgenden brief, ook in onze ge meente, verspreidt Wat in onze dagen niet nagelaten mag worden Wat is dat dan? En waarom mag dat niet nagelaten worden? Dat is, steun geven aan de in ons land hoe langer hoe sterker wordende beweging, om zich te verzetten tegen het geheel „verkerkelijken" van ons onderwijs en van onze geheele volksontwikke ling. En dit mag niet langer nagelaten worden, om dat liet voortschrijden van het zoogenaamd cliris- lijk onderwijs in ons land, op de wijze zooals dit hier en ginds en bijna overal plaats vindt, groote gevaren voor ons geheele volksbestaan teil ge volge moet hebben. Daaraan moet dus paal en perk worden gesteld met al de kracht en den invloed, dien we kunnen aanwenden. Dat is plicht van elk, die inziet, dat het nu na 1905 waarlijk wel voldoende gebleken is, dat alleen de openbare school in staat is die goede volksdeugden aan te kweeken, die op den naam christelijke en maatschappelijke aanspraak kun nen maken. Het is alleen de openbare school die niet verkettert, noch politieke doeleinden nastreeft. Zij is de school, die verdraagzaamheid leert, door verdraagzaam té doen, die niet dient de eene of andere kerkelijke richting, maar die alleen en uitsluitend dient de belangen van het.kind, van het kind in zijn kinderlijk-eenvoudige opvattingen, dat nog niet vraagt naar de kerkelijke of politieke geschillen, die alleen aan groote mensehen belang kunnen inboezemen. Daarom ook is er op die openbare school plaats voor alle kinderen zonder onderscheid en kunnen op die school zoowel kinderen van gereformeer den als van modernen, van katholieken als van joden, van orthodoxen als van vrijdenkers, naast elkaar op de banken plaats nemen. Alléén op de openbare school kan dit geschieden, op geen enkele andere. En omdat dit alléén op de openbare school kan gebeuren, wordt die openbare school gelasterd en gehoond, en wordt er door lien, die ons vaderland steeds meer in de macht der kerkelijken willen zien gebracht, een felle, bijna altijd onwaardige strijd tegen volksschool gestreden. ene volksschool, waarvoor niet- vorpolitiekle christenen, als b.v. dei schóólopziener in het district Amsterdam, dr. J. H. Gunning Wzn., een waarlijk geloovig man, zich met warmte in de bres blijven stellen. Nog onlangs, toen er van kerkelijke zijde werd beweerd, dat de kinde ren, die naar de openbare school gaan. aan „onge loof en revolutie zijn overgegeven", schreef deze eerlijke christen: ..Ik heb nog nimmer en gij weet. ik spreek Veel menschen nog nimmer zeg ik u, iemand ontmoet, die verklaarde, dat hij door de openbare school een ongeloovige of sociaal-democraat was geworden, maar daarentegen meer dan één, die positief verklaarde, dat hij door de christelijke school en de wijze, waarop daar het geloof werd ingestampt, geheel van het geloof en den gods dienst zijner vaderen was vervreemd.." Met. dr. Gunning willen wij opkomen voor die bedreigde en belasterde openbare school. Wij willen die school, die men in de laatste jaren hier en daar en overal zie maar om u heen laat verkwijnen en verkommeren of zelfs opheft, om er een sekteschool voor in de plaats te kunnen stellen, wij willen die openbare school sterk maken, en haar steun geven in haar moeilijke, maar mooie taak, de algemeene volkseenheid en volks ontwikkeling hoog te houden, en daarmee trachten onze volkskracht te vermeerderen. Er is een vereeniging, die dit schoone doel met alle toewijding en inspanning najaagt dat is de vereeniging „Volksonderwijs". Zij is het, die ons na lange jaren van strijd door haar ijverige propaganda de gezegende leerplicht heeft gebracht, die opkomt voor goed deugdelijk volksonderwijs in voorbereidend, lager en voortgezet onderricht voor alle kinderen van ons volk zonder eenig onder scheid, en die aan misdeelde kinderen steun geeft tot ontwikkeling en opvoeding in alle richtingen. Volksonderwijs werkt door haar hoofdbestuur over het geheele land, en door haar af deelingen plaatselijk. In de laatste acht jaren klom haar aantal af- deelingen van 37 tot 181, steeg haar ledental van 2265 tot 13974. Voor den arbeid van deze vereeniging, waarin de ouders van schoolgaande kinderen en allen, die belangstellen in de toekomst van ons volk en ons land, met de onderwijzers krachtig samenwerken, vragen wij uw aandacht. In het belang van een alzijdige ontwikkeling van'onze kinderen, zedelijk, verstandelijk en licha melijk. !n geen gemeente, in geen dorp of stad, welke ook, mag een afdeeling van „Volksonderwijs" ont breken. Waar die nog niet is, moet ze in samen werking van lien, die in boven aangegeven rich ting denken en daarnaar wenschen te handelen, opgericht worden. Waar wel zoo'n afdeeling be staat, moet die door uitbreiding van ledental in liaar actie ter plaatse krachtig worden gesteund, opdat zij een macht ten goede kan ontwikkelen, de gemeente en haar oudere en jongere bevolking ten zegen. Gij moogt niet nalaten in het pogen daartoe deel te nemen. Dat moogt ge niet nalaten bovenal in deze dagen niet. Wil bedenken dat liet niet genoeg is, dat wij deze dingen weten, maar dat wij ze doen! Tot zoover het hoofdbestuur. Wij zijn bereid de namen van lien, die willen samenwerken tot liet stichten eener afdeeling BloemendaalOver- voenAerdenliout-Vogelenzang te verzamelen en do eerste maatregelen té nemen om tot het stichten dier afdeeling te komen. Zij die aan deze roep stem gehoor willen geven, worden uitgenoodigd hun kaartje of briefkaart met hun naam, alleen voorzien van het woord „Volksonderwijs" in tc zenden aan het kantoor van ons blad. Gedempte Oude Gracht 63 te Haarlem. rechtsontwikkeling. Met belangstelling hebben wij kennis genomen van de pogingen van een drietal studenten om de ontvangst in ons land voor te bereiden van een 500, zoo mogelijk meer studenten van buitenland- sche hoogescholen, bij gelegenheid van de opening van liet zoogenaamde „vredespaleis"', zoogenaamd zeggen wij, omdat het drietal in liet ons toege zonden boekje ook duidelijk uiteenzet, dat de haam „vredespaleis" oneigenlijk is en onjuist. Een blijvende afwezigheid van handtastelijken oorlog tusschen de nu als het er op aankomt van elkander onafhankelijke, immers naar volken recht gesproken, elk op zich zelf souvereine staten, is alleen denkbaar wanneer die onafhan kelijkheid door rechtsontwikkeling plaats maakt voor een onderlinge rechtsverhouding met zooveel banden, of beter gezegd met zooveel banen, waar langs rechtsverkeer kan plaats hebben, dat, tot uitwisseling van krachten, van den oorlog geen gebruik meer behoeft te worden gemaakt. Het woord „vredesbeweging" (hoewel minder oneigenlijk en onjuist dan „vredespaleis" im mers de zich bewegende rechtsontwikkeling be reidt den vrede voor en is daarvan de voorwaarde) is, o. i. te vervangen door het woord rechtsont wikkeling (tusschen de volken). Voor hen, die in beginsel geneigd zijn den stu denten hun steun te geven, stellen wij ons boekje gaarne tijdelijk ter beschikking, aan ons kantoor Ged. Oude Gracht 63 te Haarlem. t00neel. De tooneelvereeniging van iieyermans en Ver- kade heeft 11. Zondag in den baar lei nschen scliou.v- burg een uitbundig succes geliad met Het 7e gebod. Heijermans is en blijft pakkend. Heijermans' kunst is in hoofdzaak symbolisch, zijne personen zouden namen kunnen lubben als: Belangelooze Toewijding, Hardheid, IJdelheid, Op pervlakkige Goedhartigheid; immers zijne figuren beelden bepaalde men schel ij ke eigenschappen uit, en hunne menschelijkheid blijft ons overigens ver borgen; ieder zijner personen is eenzijdig de dra ger van een gevoel, vertoont een bepaald, enkel voudig zielsproces. Dit maakt de stukken van Heijermans tot zulke echte volksstukken, er wordt bij hem op het tooneel klaren wijn (somtijds ook wel een minder edele drank) geschonken, maar nooit van dat troebele vocht, waarvan men niet weet of het water of limonade is. Aangemoedigd door de warme belangstelling die van uit de zaal naar het tooneel kwam, werd het spel in den Joop van den avond steeds beter, meer levend. Her haaldelijk werd last veroorzaakt door zeker guit achtig lachen van een deel van het publiek, op oogenblikken dat er alleen vcor lieden die niet. luisterden en niet begrepen iets te lachen viel. Toen den ouden lieer, die nog bij het l jk van zijn zoon halstarrig weigerde eenig menschelijk gevoe len te toonen ten opzichte van het meisje dat van den jongen had gehouden en zich aan hem had gegeven, door den vriend van den zoon toegevoegd werd een hartstochtelijk uitgesproken „bah", kwam een onbedwingbaar applaus u'.t de zaal. Dit ken schetst iets uit het stuk en het publiek. Heijermans is en blijft pakkend. De Kleine L o r d. Aangemoedigd door den bijval, met de voorstel ling van bovengenoemd stuk behaald, en daartoe door verschillende personen aangezocht, heeft de leider van het bekende Sprookjes-ensemble, de heer Jaeq. Sluijters Jr., besloten a.s. Zoudag, 5 Jan., des middags ten 2 ure, nogmaals eene voorstelling van De Kleine Lord te geven. Men vevzuime niet. deze inderdaad uitstekende opvoering gaan zien. Zondag zal voor de laatste uia'al eene voorstelling van dit stuk worden gegeven. De verschillende hoofdrollen zullen worden vervuld als volgt: De kleine Lord: Coba Kinsbergen; de Moeder: mevr. Mary Beekman; Mina: mevr. Catli. Kins bergenRentmeester: Mary: mevr. W. Ivleij; Hobbs, kruidenier: de heer Jaeq. Sluijters Jr.; Havisham: de heer Jaeq. Sluijters Sr.: de oude graaf: de lieer Buderman; Dick: de lieer riet Urban; Thomas: de heer A. Verzijl. Op 2 Januari, Donderdagavond, kwam het Xed. Tooneel met Prinses Lizzi in den schouwburg Jansweg, een aardig blijspel, vermakelijk voor jongelieden; dat was dan ook wel aan het publiek te zien. Het was een opwekkende avond, waarvan Emma Morel en de heer Reule alle eer hebben. VOLK&UhZÜNuHtlU. G e z o n cl li e i cl s c o m m i s 8 i e gezeteld te Bloemen da. a-i. Verslag der in December geliouuen vergadering. Voorzitter: de lieer A. Kouwenaar. Atwezig ae heeren: J. Muiiemeister en S. 11. Brongersma. Bioein^ndaa 1. iJ. 578. De aan den raad verzonden brief in zake de ontworpen duinwaterleiding, wordt goed gekeurd. 1). 588. De ontvangen circulaire over road-oii, wordt voor kennisgeving aangenomen. D. 595. De mededeelmg van den deskundige, dat de zwam in het perceel Hartenlustlaan n°. II verwijderd is, wordt voor kennisgeving aangeno men. D. 596. De brief van B. en \Y„ meldende dat het perceel Tramweg n°. 15 Aerdenliout, op de duinwaterleiding is aangesloten, wordt voor ken nisgeving aangenomen. l i a a r 1 e m m e r 1 i e d e c. a. D. 571. Het ingekomen besluit van B. en W. omtrent het verbeteren der perceelen wijk B n°. 120 en 121, w ordt voor kennisgeving aangenomen. I). 573. De gevoerde briefwisseling in zake de watervoorziening in de wijk nabij Haarlem, wordt voor kennisgeving aangenomen en besloten wordt dat zal worden afgewacht tot klachten inkomen. H eemstede. 1). 274. De mededeeling van den deskündige dat de perceelen Kerklaan n°. 57 en 59 op de duin waterleiding zijn aangesloten, wordt voor kennis geving aangenomen. D. 608. Het ingekomen besluit van B. en W., omtrent het verbeteren van het perceel Leidsche- vaart n°. 215rood, wordt voor kennisgeving aan genomen. D. 585. De mededeeling van den deskundige dat de perceelen Glipperweg n°. 76 tot en mei 82 verbeterd zijn, wordt voor kennisgeving -jan- genomen Schoten. D. 513. De gevoerde briefwisseling in zake de bouwplannen N. R. A. Teeuwen en A. II. J. de Jong, wordt voor kennisgeving aangenomen. D. 527. Het aan B. en W. verzonden advies in zake liet uitbreidingsplan, wordt goedgekeurd. D. 540. De gevoerde briefwisseling over water- keuren met B. en W. van Haarlem, wordt voor kenisgeving aangenomen. D. 609. Het aan B. en W. verzonden advies omtrent heffing belasting, wordt goedgekeurd. Zandvoort. D. 349. De aan „het Witte Kruis" verzonden brief, omtrent het ontsmetten, wordt goedge keurd. D. 594. De heer Gunters deelt mede omtrent de melkverordening, dat de burgemeester wil verder gaan dan de commissie, na vestiging van den keuringsdienst. D. 606. De heer Gunters deelt mede, dat naar aanleiding van de trichine-versclïijnselen, de var kenshokken te Zandvoort zijn ontsmet en de kring nog getrokken blijft tot 1 Januari a.s. Alle var kens worden aan het abattoir te Haarlem gekeurd. De verwachting is dat de besmetting nu gestuit is. Besloten wordt aan B. en W. van Haarlem tc verzoeken om opdracht te geven, dat in liet abat toir alle varkens op trichine worden onderzocht, zulks in verband met het feit, dat zooveel inge zetenen der gemeenten onder ons ressort, met name Heemstede, Bloemendaal, Schoten en Zand voort, vleesck van haarlemsche slagers betrek ken. Diversen. D. 392. Omtrent het opriliten van eenen ge- meenschappelijken keuringsdienst met de gemeente Haarlem, wordt besloten alsnog bij eenige ge meentebesturen op aansluiting aan te dringen. I). 467. De aan den hoofdinspecteur verzonden brief over de rekening en verantwoording 1911 wordt goedgekerud. D. 546. De ontvangen brief van B. en W. van Schoten in zake de raming 1913, wordt voor kennisgeving aangenomen. D. 591. De briefwisseling met den hoofdinspec teur in zake besmettelijke ziektenkaarten, wordt voor kennisgeving aangenomen. D. 607. De aan den inspecteur verzonden brief over keuring van brood, wordt goedgekeurd. HERINGA WUTHRICH 3 HAARLEM c

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Het Bloemendaalsch Weekblad | 1913 | | pagina 3