Bloemendaal, jlaarlem, heemstede en onliggende plaatsen.
ALGEMEEN WEEKBLAD
AAN DE LEZERS.
Vijverweg 7. Telephoon 938. Bloemendaal. xs Gedempte Oude Gracht 63. Tel. 141. Haarlem.
7e Jaargang.
ZATERDAG 12 APRIL 1913.
No. 15.
Het Blo
Weekblad.
Prijs per
halfjaar f 1.25
hij vooruitbe
taling.
Prijs per
nummer fO.10
VOOR
Ad vertentiën
10 cents per
regel
bij herhaalde
plaatsing
korting.
KANTOREN:
'lit nummer bestaat uit 4 bladzijden.
De verspreiding van ons blad is
vaorwaarde voor de verspreiding
zer denkbeelden. Wanneer dus,
eachte lezeres of lezer, een artikel
f bericht, ja, zelfs al ware het
Heen maar een advertentie, voor-
.omerïde in eenig nummer, Uwe in
stemming heeft, of ook maar Uwe
aandacht trekt, doe dan Uzeiven
en ons een genoegen en stuur het
blad door aan een vriend of kennis
van U, die het op zijne wijze weer
door kan geven. Zoo komt voorlich
ting tot haar recht.
e ondeugende organisatie.
to van liet tijdschrift R»me:
anus sum, et nil romani a me alienum puto".
Ons motto:
Germanus sum et nil germa'ni a me alienum pnto".
it uitvaren der roomsche kranten
o ons blad was tot dusver vrij onbe-
ijk. Nu evenwel de verkiezingen
•en, en met behulp van het buiten-
t wij bedoelen van het ultramon-
cli gezinde deel der roomschen, alle
>lioke kiezers in Nederland moeten
en opgezet tegen wat staat tegen-
Rome als stelsel, nu wordt de zaak
Ier aangevat.
Oudergeteekende hield een tiental ma-
■n lezingen over Rome in Italië, over
Rome in België, over Rome in Neder-
"ana, steeds Rome behandelende als stel-
•el rondom het jezuietisiiié gekristalli-
rd, door het nltramontanisme ge
ïnd, door Liguori s moiaal ondermijnd,
-drachten gepaard met aanhalingen
betrouwbare literatuur en gestaafd
zelfwaargenomen of uit zuiveren
n stammende feiten. Van die voor-
chten is, toevallig, door de liberale
■s geen kennis genomen. Die pers is
artoe niet opzettelijk uitgéno'ödigd en
/oordrachten zijn groótendeeis gehou-
in plaatsen, waar die pers niet of
oldoende vertegenwoordigd is. Voor
le roomsche bladen was, zoodoende,
veld vrij, om ongecontroleerde ver
in aan hunne lezers te leveren,
in dier verslagen, dat van „De Gel-
ander'', deed als1 bij afspraak de
Ie in de roomsche pers, in „De Resi-
liebode". „Het Centrum", „De Tijd'',
bt barokke uitlatingen heelt het aan-
jng gegeven ook„Het Vaderland"
p slachtoffer.
bt zoover is oiok hierin niets wat het
,Jmeen belang raakt. De verwording
immers van een deel der nederlandsche
pers onder den invloed van partijbladen
als „De Standaard'', en van de room
sche geestelijkheid, van .waarheidlievend
tot partijdig, is een reeds lang bekend en
voldongen feit.
Maar men begint thans in roomsche
bladen uit een 'ander vat te tappen. De
r.k. geestelijken zelven worden in de
nummers van 1 April of daaromtrent te
apen geroepen om éene vereeniging te
richten tot bescherming van den r.-k.
eestelij ken stand tegen laster en aantij-
ing, namen' waarmede men schijnt aan
e duiden de intellectueele onaangenaa.m-
aeid, welke voor den r.-k. geestelijke
voortkomt uit het voor de oogien van
inderen oprijzen van het roomsche stel-
el in al zijn grootheid, edoch naakt,
i. zonder cïc omhulselen van den gods-
mst.
Deze vereeniging, die „veel geld"
1 noodig hebben en waarvoor zich
pds „vrijwilligers?' hebben aangemeld,
1 zich dan in de eerste plaats met
hulp van de wet en „rechterlijke
acht", tegen onze en soortgelijke
tingen moeten wenden. Het is ver
erend, ook voor de „rechterlijke macht".
Dat men tot zulke denkbeelden komt
is typisch roomsch, cu klopt met onze
geschiedenis van de laatste jaren.
Waarheden die niet tevens r.-k. waar
heden heeten, „missen", volgens den jezu-
iet Muller „recht tot levensuiting". De
roomsche kerk, dat is de gezamenlijke
geestelijkheid met den Paus als spits-
af bij ter, althans mondstuk, „eischt",
althans in theorie, „alle terrein des
levens voor zich op", zooals Kuyper dat
doet voor den (liefdeloozen) Christus van
zijne voorstelling. Er mag geen huisge
zin zijn of het moet zijn eigen geestelijke
hebben, die er de eigenlijke baas is.
Van vóór de geboorte tot na den dood
worden de lichamen der roomsche men-
schen onder allerlei, somtijds niet onpoë
tisch gedachte ceremoniën begraven. De
leek mag gehoorzamen en gelooven,
werken en aanbidden. I)c geestelijke
mag denken, de lagere geestelijke een
beetje, de hoogere iets meer. De Paus
schijnt vrij te mogen denken, immers „als
hij denkt, denkt Christus," maar in de
werkelijkheid is zijn vrijheid van denken
en waardeeren beperkt (zooals dit het
geval is in elke autocratie) door de intri
gue's van zijne onmiddellijke omgeving
en door cle vleierij van zijne „ootmoedige
en onderdanige kinderen".
Dit stelsel, ontdaan van zijne gods
dienstige omhulselen, is het stelsel van
het oostersche sultanaat, van het laat-
romeinsche keizerdom, van het russische
czarendom. Het heeft er de deugden,
het heeft er de gebreken van. Zijn deugd
is de eenheid naar buiten, zijn ondeugi
de voosheid van binnen. En nu spreekt
het vanzelf, dat degee'n, die do buiten
kant oplicht'en aldus liet binuene Laat
zien, moet worden afgemaakt, lioe
clan ook.
Tegen de absolute ovorheersching door
Rome, heeft óns vaderland eertijds kun
nen rekenen op Groen van Prinsterer,
op de anti-revolutionnaire partij. De klei
streek langs de groote rivieren, Maas
en Waal en Lok, scheidde het onder
worpen roomsche Brabant en Limburg
van het vrije protestantsche noorden.
Dit bolwerk is gevallen door dc leiding
en liet verraad van één man, die zelf
heeft medegemaakt wat hij zijne partij
heeft doen medemaken.
Alvorens onder den voet te warden ge-
loopen door Rome, is hij overeind gevlo
gen en met haar medegeloopen, zich diets
makende dat lifj als veldheer het ter
overwinning leidde. En zoo stormt nu de
geknechte anti-revolutionnaire partij, bij
na onder den voet gelo-open, voorwaarts
om met Rome te bestormen hot volgend
bolwerk, dat het roomsche stelsel stuit:
de Nederlandsche Hervormde Kerk. Zal
ook deze aan roomsche belangen wor
den dienstbaar gemaakt? Dit jaar zal
daaromtrent veel leeren. In het staat
kundige zijn onze bolwerken tegen Rome
tot ctusver geweest: onze volksvertegen
woordiging, onze rechterlijke macht, ons
corp., belasting-ambtenaren. Onze volks
vertegenwoordiging geldt voor gehecht
aan hare reglementen, aan de parlemen
taire gebruiken, cle rechterlijke macht
voor onpartijdig', de belasting-ambtena
ren voor onomkoopbaar. Op wetenschap
pelijk gebied konden tot dusver de uni
versiteiten het recht van vrij onderzoek
handhaven. Rome dat den staat slechts
beschouwt als een tijdelijk, een wereld
lijk of ongewijd instrument, stelt zich
uit den aard zoolang vijandig tegenover
den staat, tot deze geworden is een
roompch-instrument, in al zijn gele
dingen.
Aan alle zijden schrijdt de roomsche
idee voort naar het einddoel: den staat
romeinsch of roomsch te maken, met de
roomsche geestelijkheid als alles be
heers chend gezag met rondom haar: de
onderwerping. Als een ijsberg schuift
het verkillende roomsche stelsel over
gansch het land. Het volk voelt liet,
maar weet niet vanwaar de verkilling-
komt. Wij nu, willen het volk voorlich
ten. Maar dat mag niet. Want die voor
lichting toont waar de ijskoude hand is
en cle aschgrauwe blik, waar de stille
invloeci heerscht, die onze goede ger-
N.B. Dezer dagen werd onder instemming
van roomsche bladen in Zeeland aan een „geloo-
vige" verboden „zijn Paschen te houden", omdat
zijn pastoor in den biechtstoel gebleken was, dat
hij de Nieuwe Rott Cl. las, en hij deze courant niet
wilde afschaffen.
maansche zccien, onze goede trouw, dc
germaansclie oprechtheid ondermijnt.
O, de katholi 'ken van Nederland zou
den zelven blozen, indien zij de innig
bedorven zedeleer van den keiligver-
klaaraen Liguori kenden. En wij zullen
ze hun leeren kennen. Want wij willen
niet, dat het peil der zedelijkheid wordt
verlaagd, evenmin als wij willen, dat cle
loop der vrije gedachte wordt afgebroken.
Men noeme dit vrijelijk onze „manie",
Wij bezitten inderdaad ©ene manie voor
de waarheid. Het is ons inderdaad beter
biet te zijn, clan te leven in cle sfeer van
leugen, van onderwerping, van onecht
heid, en van vleierij die door liet room
sche stelsel, en waarlijk niet alleen onder
katholieken worden gekweekt. Wij wil
len ook niet aan degenen die na ons
komen een land nalaten in dien geest
t yerworden.
In totaal werd volgmis het jaarboek
van het roomsch onderwijs in Nederland
over 1912, in ons vaderland roomsch
onderwijs gegeven in 508 plaatsen met
1014 scholen aan 182.847 leerlingen door
5011 leerkrachten.
Kent gij den inhoud der roomsche
boekjes over vaderlandsche geschiede
nis? Weet gij dat Willem de Zwijger en
zijne broeders, mannen die door ons wor
den vereerd als heiligen en martelaren
voor vrijheid van leven en geweten,
daarin worden voorgesteld als schelmen
Ach, er is zooveel meer. De zaak is som
ber en eenvoudig. Wij kunnen niet anders
en als wij er niet waren, clan kwamen er
anderen. Totdat uitgevochten was, wie
het winnen zou, de wereld dieslechts
één man erkent, die denken mag, of
do wereld die elk redelijk geschapen
mensch, het recht neen cle plicht geeft,
vrijelijk te denken bij wat hij doet, en
zijne handelingen te richten naar zijne
gedachten. Och, of onze katholieke lancl-
genooten dit begrepenDat het waarlijk
niet is voor ons genoegen, noch om daar
mede geld te verdienen of eer of rust, dat
wij optornen tegen de overvleugelende
macht, die hen reeds geheel heeft om-
vaamft. Dat ook wij liever ons zouden
bepalen tot gewoon maatschappelijk
werk, laag l>ii den grond wellicht, maar
van dadelijk nut. Dat het alleen cle
aandrift, tot onderdrukking, der „geeste
lijken'', die maatschappelijk en nuttig
werk iu liet geheel niet om handen lieb-
bien, is, die ons in drift ontsteekt, die
ons beschaamd doet staan, dat wij voor
de zaak^cler vrijheid nog zoo bitter wei
nig doen.
Dc I'aus heeft gezworen, dat verdoemd
is die de stelling uit, dat hij, het toppunt
van hot roomsche stolsel, zich met het
liberalisme en de moderne beschaving
zou kunnen verzoenen. Zie daar de oor
logsverklaring. Wie haar niet opneemt,
wordt overwonnen in alle stilte: wie
haar opneemt, en steeds meerderen
nemen haar op, zal hebben te strijden.
Eu hij zal ook strijden.
En wanneer er dan reden is aan de
overzijde, een vereeniging te stichten tot
„bescherming van den (roomschen) gees
telijken stand", dan is dit een eerste
teeken ©ener overwinning hier, wani daar
lean men weten hoe noodig het is, dat
buitengewone kunstmiddelen in liet 'werk
worden gesteld, tot verdediging van wat
uit zijn natuur en uit den loop der ge
schiedenis niet anders kan worden gezien
dan als vergankelijk menschenwerk, als
eene in velerlei zinondeugende orga
nisatie.
"Wat dus ons doel zoude zijn? Met eer
biediging van de waarlijk godsdienstige
gevoelens van onze andersdenkende land-
genooten scherp de scheiding te stellen
tuss.elioii Rome als „candidaat wereld-
monarchie", en de katholieke belijdenis,
als in zich zelf eerbiedwaardige uiting
van godsdienstig leven Voorlichting
van onze landgenooten, katholieken, zoo
wel als protestanten, omtrent de wer
kelijke beteekenis van het ultra montaan-
sche Rome, als gekant tegen kerkelijke,
wetenschappelijke, staatkundige en eco
nomische vrijheid. Om aldus te trach
ten naar een wijze van samenleving met
onze andersdenkende landgenooten,
waarbij cle eenheid onzer natie bewaard
bleef en dc noodzakelijke voorwaarden
voor hare ontwikkeling in vervulling zou
den kunnen blijven gaan. T.
PLAAISE.LIJK NIE.UWS.
De nieuwe kiezerslijst geeft voor <Lze gemeen L-
aan 475 r.-k. kiezers en niet minder dan 830 pro
testanten; en nog kennen wij verschillende pro
testanten, die, misschien wel opzettelijk, hunne
belasting niet op tijd hebben betaald en daardoor
niet op de kiezerslijst voorkomen. Dit is nu ue
uitslag van de jarenlange onhandelbaarheid der
F.-k; kiesvereeniging te Overveen en van het op
stoken door geestelijkheid en Xieuicc Jluarlemscitc
Courant. Bloemendaal is wakker geworden en
thans zijn het, na 15 jaren aanvankelijk hopeloo-
zen strijd, de vereenigde liberalen, die het lieft in
handen hebben. Rome wijkt niet voor rede, alleen
voor overmacht. Jaar in, jaar uit zijn van libe
rale zijde hier pogingen aangewend om zich min
nelijk met de roomschen te verstaan. Maar neen.
Zij, bet bestuur der r.-k. kiesvereeniging, of beter
gezegd de geestelijken, die deszelfs achtergrond
uitmaakten, wisten bet altijd beter, zij moesten
steeds de candidaten aanwijzen, zij gingen zelfs
zoo ver, liberalen als candidaat aan te wijzen
buiten de liberalen om, zoo mr. Jaeometti en den
beer Van Tienhoven, met bet gevolg, dat mr. Ja
eometti dan ook heel kalm in de Nieuwe Haart
Cl. als r.-k. werd te boek gesteld.
De liberalen of vrijzinnigen van alle gading
zijn in onze gemeente wakker geworden, en nu
vooruit
Brand,kraan-aanwijzers.
Aan onze lezers, wien de nieuwe roode paaltjes,
met B. K. gemerkt, een weinig bevreemden mocb-
tep, deelen wij mede, dat deze paaltjes ten doei
hebben de brandkranen duidelijk aan te wijzen,
wbt zeer zeker een nuttige verbetering blijken
zal.'
Hola, de dyphtJieric.
Een der bier gevestigde geneeskundigen is in
de gelegenheid geweest, bet verleden week te Ber
lijn gehouden congres van geneeskundigen, alwaar
over dypbtberie-bestrijding gehandeld is, bij te
wonen. Met groote belangstelling vernamen wij,
dat voor zoover op dat congres een bepaalde uit
spraak is gevallen, gehuldigd is de wijze van dypb
tberie-bestrijding zooals die te Bloemendaal en
Zandvoortop advies der gezondheids-commissie,
is toegepast geworden.
Duitschland staat buiten kijf in dergelijke
vraagstukken bovenaan.
Ons Haventje.
De vierkante bak, uitgegraven naast den Bloe-
mendaalscben weg, voorbij de Voorbuurt, wordt
gemeenlijk onze haven genoemd, of eigenlijk meer
„bet haventje van Rouwens".
Was bet vroeger nog wel eens dienstig voor
bet laden en lossen van bouwmaterialen of ge
harkt blad, sinds jaren ligt haven en daarop uit
mondende spoorsloot onbenut. Ja, toch, er wordt
iets mede gedaan, of, beter gezegd, iets onzeglijks
in gedaan. Degenen, die de bestemming kennen
van liet kleine buisje aan de zuidzijde van 's hee-
ren Van der Werff's bloemisterij, zullen ons be
grijpen. Wie meenen, dat de eigenaardige vervul
ling van bet haventje met dit laatste verband
houdt, zullen zich juist vergissen. Immers, wat
dat huisje verlaat, om in de sloot terecht te ko
men, wordt weder zorgvuldig te land gebracht,
en dient ter verbetering van den voedingsbodem
onzer schoonste bloemen. De groote en voortdu
rende vervuiling van bet haventje aan de zijde
van den Bloemendaalsebcn weg kan zijn oorzaak-
niet hebben in eenig ander feit dan dat van de
perceelen aan den Bloemendaalscben weg 128,
130, 132, 134 en 13G verscheidene het privaatvuil
door een riool onder den weg door loozen op het
openbare water. Deze toestand, die niet nood
zakelijk is, (want in den weg ligt een riool, lei
dende naar de Kleverlaan), is in strijd met onze
gemeente-verordening, en bet is boog tijd, dat
hij in overeenstemming met die verordening wordt
gewijzigd.
Het Kopje.
Beter gezegd: liet Wilhelmina-duin. Opzettelijk
stellen wij dien naam boven ons bericht niet.
Vanwege den inhoud. Immers wij willen bier
met ernst klagen over den slordigen toestand van
bet duin, dat vooral op Zondagen zoo druk wordt
bezocht. Het waren niet anders dan sinaasappel
schillen en papieren, wat men zag. Was men in
de Sint-Antboniebreestraat Of aan de IJ-kade
nadat er visebmarkt gehouden was Zelfs de
buren van „Het Kopje" waren met deze gure
geschenken bedeeld. Dit is vroeger anders geweest.
Was het schaamte over dezen zedeloozen aanblik,
die den wachter Zondag bad weerhouden, den
vlag te bijscben
Waarom is bet toch noodig, vergunning te
geven tot venten met die vruchten aldaar De
onaanzienlijke slordigheid van dit duin en zijn
omgeving vinden wij een smaad, zijn naam aan
gedaan.
