Shoes. ALGEMEEN WEEKBLAD BloetneniUal, jCaarlem, jkewstede en omliggende plaatsen. aaf 39-41. UTHRICH OTTO HERZ. imagazijn, Telefoon 732. 'king jarandeerd. IVEAUTÉS. HEMSTEDE IGELENZANG. 1NNE GROEK. 1. Int. No. 33. n: tomobielenJ Rijwielen en welke 1ste 1 is 't zelfde merk Ivies en prijs, dej orden. Haarlem. ransporten. Kruisstraat 4 en Wasschen Bedden en •iek, 'elefoott 250. VOOR Vijverweg 7. Telephoon 938. K A Bloemendaal. N T O R E N Gedempte Oude Gracht 63. Tel. 141. Haarlem. fe 7e Jaargang. ZATERDAG 31 MEI 1913. No. 22. 3AAR: ern^aKers. "elefoon 2474. SAUSTRAAT 33. belmakerij Feeren. 1279. ictrische Ornamenter chtings-artikelen. •tikelen. Tuinslange f Gas- en Water- Inrichting. lts: KI. Houtstraat 4! ra t i s opgehangen. in den korist tijd. Oeehblad. Prijs per halfjaar f 1.25 hij vooruitbe taling. Prijs per nummer fO.lO Ad vertent iën 10 cents per regel hij herhaalde plaatsing korting. Dit nuinmer bestaat uit 4 bladzijden. Officiëele kennisgeving. I Militie. Keuring van militie-plich lig en. Dot burgemeester der gemeente Bloemendaal; i.evolg gevende aan een namens den Minister ui Binnenlandsche Zaken tot liem gericht ver zoek; brengt ter kennis van belanghebbenden, dat er blijkens' bij voornoemden Minister ingekomen mbtsberiehten personen zijn, wier praktijken i. daarin bestaan, dat zij voorspiegelen in staat zijn, tegen betaling van eene som gelds, de .likenring voor den dienst der militie te verkrij gen; Waarschuwt de miltI ie plich Iigen dezer gemeente r bovenbedoelde praktijken onder verwijzing ir artikel 206 van het wetboek van strafrecht, er meer inhoudende: 'et-gevangenisstraf van ten hoogste twee jaren t gestraft: hij die zich opzettelijk voor den dienst bij de militie ongeschikt maakt of laat maken; hij die een ander op diens verzoek opzette lijk voor dien dienst ongeschikt maakt, dien in het laatste geval het feit den dood gevolge heeft, wordt gevangenisstraf van ten >gste zes jaren opgelegd ,'estigt er voorts hunne aandacht op: dat door bemoeiingen van de hiervoren bedoelde personen afkeuring in geen enkel opzicht kan worden vorderd. De raadgeving dier personen zal niets anders ui noódelooze kosten veroorzaken, omdat hij rkelijke ongeschiktheid voor den dienst, ook enden hunne bemoeiingen, de afkeuring niet kan ii hl ij ven. De burgemeester voornoemd. A. BAS BACKER. H 1 o e 111 o n d a a 1, den 26 Mei 1913. De kanse n. III. (Slot.) Ook Bricllc, vertegenwoordigd door den heer b'oodhuyzen, loopt weinig gevaar. Vier jaren gele den liet deze den kerkdijken candidaat 700 stem men achter zich. 1 'n' in Deventer kwam de heer Marchant bij Ite stemming met ruim 1800 stemmen meerder- I uit de bus. ordreclit gaf herstemming; linksche voor lag 700. rmmen is overwegend links: 45081990. it zelfde kan niet van Gouda gezegd worden, werd in 1905 op de anti-rev. veroverd door heer Van Doorn, die in 1909 toen de heer ijn tegenover hem werd gesteld het veld jt te behouden. Zijn meerderheid liep beide kee- ,om de 250 stemmen. n s-Gravenhage II moesten de socialisten den jp-liberaal bijspringen; hij kreeg toen 4719, de Sitie-candidaat 4333 stemmen. i-Gravenhage III koos bij eerste stemming iriet ike meerderheid het aftredende lid, den unie- ra il Jansen. )ok Groningen behoort tot de vaste linksche frieten, en eveneens zij het in mindere mate Den Helder. Hier bracht de christen-democr. in 1909 tot 3282 stemmen, terwijl de heer De ester werd gekozen met 3891 stemmen. \Ioogezand werd bij de vorige verkiezing door |i lieer Rink op de socialisten vermeesterd. De- i zullen huil best wel doen, om het te herwin- li en de mogelijkheid daarvan is niet uitgeslo- De coalitie heeft er geen kans. In Hoorn was 't vorige jaar een tusschentijdselie riezing noodig. tengevolge van het aftreden den heer Ferf, die tot lid der Eerste Kamer benoemd. Met den beer W. J. E. TI. M. de ng, die met dubbele cijfers over den anti-rev. 'ulidaat. den heer Vegtel, zegevierde, deed toen tweede onderwijzer de heer Ter Laan was eerste zijn intrede in de Kamer. Met .Leeuwarden is het evenzoo gesteld als met jogezandvrijzinnigen en socialisten wegen er o ongeveer tegen elkaar op, en deed ook hier in 09 de rechterzijde de schaal ten gunste van rstgenoemden overslaan. Bij de eerste stemming d de heer Thomson slechts 9 stemmen meer dan heer Troelstra (2538—2529), terwijl de coalitie t tot 1554 stemmen bracht. Van Loc-hem wapperde reeds eenmaal (1901 tot >05) do roode va.in. In laatstgenoemd jaar moes- n de socialisten het district echter weer afstaan in den unie-liberaal Jannink, die in 1909 her- azen werd. De rechterzijde beschikt hier ook over groote macht, zoodat de uitslag steeds wissel - allig blijft. De vier Roltcrdamsche districten (I, II. UI en welke door concentratie-mannen worden ver- egenwoordigd, gaven dezen slechts een geringe eerderheid, en wel resp. 55, 70, 428 en 288 stem- ïen. Rotterdam V. dat vier jaren geleden door e anti-rev. vermeesterd was, werd in 1910. toen le vertegenwoordiger, de heer De Jong, ontslag am wegens zijn benoeming tot wethouder, bero erd door diens naamgenoot, den unie-liberaal i e 'pngh. Iloe liet in Juni a>s. in de Rott'e-stad' zal an, hangt voor een groot deel af van de sociaal raten, die er heel wat stemmen uitbrengen, _t, als ze niet va herstemming komen (o. a. in "Rotterdam I is «i mogelijhcid groot., dat dit wel gebeurt), zij tor li 'ïti ork geval de beslissing in han den hebben. In ScJ'o'- vla in 1909 een tweede verkie- zing gehouden worden, omdat de heer De Meester, die ook in Den Helder gekozen was, voor dit dis trict zitting nam. De rechterzijde stelde toen geen candidaat en de uitslag was: mr. J. Limburg (vrijz.-dem.) 2467, J. A. Bergmeyer (soc.-dem.) 2219 stemmen. Men ziet dus, dat de socialisten ook naar dit district trouwens vóór 1909 gerui- men tijd door den heer Van der Zwaag' vertegen woordigd een heel en gooi doen. Utrecht I bleef ook de laatste keer zijn afge vaardigde, den heer Van Karnebeek, trouw, zij het ook slechts met een meerderheid van 214 stemmen: 3778 tegen 3564 op den coalitie-candidaat baron Van Boetzelaer. Ook hier gaven de socialistische kiezers bij de herstemming den doorslag. Naar men weet trekt de heer Van Karnebeek zich thans uit de politieke arena terug. De twee Clroningsche districten Veendam en Winschoten stemmen overwegend links, doch het eerste met een sterk rood tintje. Zierihzee herkoos den bekwamen unie-liberaal Patijn die geregeld gedoodverfd wordt als mi nister van financiën in het eerstkomende linksche kabinet bij eerste stemming met omtrent 200 stemmen meerderheid boven den anti-rev. die 3402 en den soc.-(lem. die 278 stemmen op zich veree- nigde. Ten slotte nog Zuidhorn en Zntphen, waar de concentratie-candidaten vier jaar geleden met een meerderheid van resp. pl. m. 500 en 400 stemmen het veld behielden. We zien dus, dat (le coalitie alleen in Rotter dam I en II en in Utrecht I hoop op succes kan koesteren; terwijl de socialisten ditzelfde kunnen doen in HoogezandLeeuwarden, Rotterdam I, Sch o I erland en wat minder in Lochem. Thans komen we tot de zeven zetels der, 8. D. A. P., en wel allereerst dien van Troelstra, Amsterdam IIIwaar hij in 1909 bij de eerste stemming slechts 78 stemmen beneden de vol strekte meerderheid bleef. Bii de herstemming kreeg hij 5691. de unie-liberaal Van Hamel 4424 stemmen. Het getal kiezers in dit district be droeg 13120. Amsterdam IX (18434 kiezers), bezorgde den heer Vliegen bij de herstemming de overwinning met 7542 stemmen, tegen 6250 op den anti-rev. Ook op Appingedam kunnen de socialisten vrij zeker rekenen. Schaper had er vier jaren geledeu een meerderheid van ruim 700 stemmen. Franekcr, het district van den veteraan ITels- dingen, koos dezen in 1909 bij herstemming met 3673 stemmen, tegen 3350 op den ehr.-hist. candi daat. 's-Gravenhage I werd bij de vorige verkiezing door den heer Ter Laan voor de S. D. A. P. ver overd. Zijn stemcijfer bedroeg 4367, ruim 400 bo ven dat van den anti-rev. De meerderheid van den heer Hugenholtz in Weststellingwerf bedroeg de laatste keer 568 stemmen. Eindelijk Zwiandam, het district van Duijs, die (laar in 1909 met behulp der rechterzijde gekozen werd. Hij kreeg 4158, de unie-liberaal Van Tienen 4031 stemmen. Met uitzondering misschien van hun beide Am- sterdamsche districten en van Zaandam, kunnen de socialisten de hulp der concentratie niet ont beren. Om dit aan te toonen, laten we hier nog volgen de stemcijfers, in 1909 door de verschillende partijen in de vier andere distircten behaald: Coal. Cone. Soc. Appingedam 2816 1543 2705 Franeker 2974 1391 2506 's-Gravenhage T 3035 1988 2199 Weststellingwerf 1840 1423 1850 Hiermee zijn we aan het slot van onze beschou wing gekomen. Tedere lezer kan nu met de hierboven verstrekte gegevens, voor zichzelf een berekening van den vermoedelijken uitslag der a.s. verkiezingen ma ken, om (leze dan later aan het feitelijke resul taat te toetsen. Wij resumeeren alleen nog het volgende. De Kamer bestaat thans uit: 26 katholieken; 20 anti-revolutionnairen 13 christ.-liistorischen. 59 rechts. 34 concentratie-mannen; 7 sociaal-democraten. 41 links. De rechterzijde heeft kans op verlies van 15, op winst van 3 zetels, blijft een netto-verlies van 12 zetels; zoodat dan de verhouding zou zijn 'u rechts; 53 links. waarbij de linkerzijde zou bestaan uit pl.m. 43 leden der concentratie en pl.m. 10 sociaal-demo craten. Nehemia en de concentratie. Onder dezen titel vinden wij in de N. Rott. Ct., van de band van dr. Meijer, het volgende: Als de vos de passie preekt, boer pas op je ganzen. Aan dit spreekwoord, mijnheer de redacteur, dacht ik bij het lezen van uw verslag over de rede van den iieer dr. Wisse. Deze heer verweet den libe ralen in zake onderwijs, een Spinozaansch-kleri- kalc richting te volgen, en daagde lien uit nu ook eens voor vrij onderwijs op te komen, evenals de anti-revolutionnairen zulks doen. Vergun mij hierover iets in 't midden te bren gen. Eerstens om den heer dr. Wisse te verzekeren, dat Spinoza nooit iets voor priesterheerschappij gevoeld heeftdat zijn godgeleerd-staatkundig ver toog hoofdzakelijk daartegen strijd voert, uit naam van de rede en op gezag van de historie: dat hij meende, dat geen vrijheid van denken met priesterdwang gepaard kan gaan en dat zijn vrien den, de collegianten, zich juist door hun anti- priesterlijken geest kenmerkten. Spinoza was in die mate voorstander van (le vrije school, (lat hij zelfs universiteiten van staats wege ingericht, afkeurde, omdat (lie z. i. het vrije denken meer belemmerden dan bevorderden. De Leidsche universiteit was destijds gebonden aan de theologie en leefde onder den tyrannischen druk van Willem III, die op zijn beurt weer door (le predikanten werd gedreven. Ieder weet, hoe het Heidanus is vergaan. Zoo gaat het thans nog aan katholieke universiteiten, waar ieder professor den modernisteneed! moet afleggen en daarmede van de vrijheid van denken eens voor goed op plechtige wijze afstand doet. Met liet oog hierop zal elk Spinozist dan ook wenschen. dat het onderwijs aan allen worde vrij gelaten. Maar dan ook zonder subsidie. Want en (lit is het waarop ik hoofdzakelijk wilde wijzen want indien de liberaal zich door die leuze vangen liet en verleiden om de zoogenaamd neutrale school af te schaffen, dan zou het gevolg zijn, dat zoodra er een clerikale regeering aan het bewind kwam, de vrije school der anti-clerikalen, de vrije school tegen alle bijgeloof en voor het gezond ver stand, eenvoudig van subsidie verstoken bleef. Dit is de les die de vorige minister van justitie ons heeft ingeprent. Als kinderen door de recht bank aan hun ouders worden ontnomen, dan zullen ze worden toevertrouwd aan een vereeniging die ze opvoedt naar de gezindheid waartoe ze belmo ren. zegt de wet. Dit is een zuiver rechtvaardig beginsel. Maar indien dit nu moet worden toegepast door een priesterlijk ministerie, dan onthoudt men sub sidie aan de vereeniging ..Zedelijke Opvoeding",' omdat die kinderen wil opleiden zonder twee dracht in hun gemoed te zaaien, anders gezegd, zonder godsdienstonderwijs. Datzelfde zou gebeuren als men enkel bizonder onderwijs erkende en (lat subsidieerde. Wie dan een school zonder den Bijbel wou oprichten, zou niet meer kunnen rekenen op subsidie en (lus alleen den strijd moeten voeren tegen rijk gesubsidieerde kerkelijke scholen. Laat ons daarom de staatsschool voorloopig niet prijsgeven, want hoeveel wij ook gevoelen voor het beginsel der vrije school, zoolang nog in Nederland een priesterbewind mogelijk is, als waaronder wij nu zuchten, is de uitvoering van vrijzinnige wetten niet verzekerd, getuige de weigering van subsidie aan de vereeniging „Zedelijke Opvoeding" in Den Haag. Ook wij willen onze kinderen opvoeden naar vrije geloofsovertuiging, maar wij achten de vrij heid. een te kostbaar goed om het toe te vertrou wen aan de hoede van hen. die de Inquisitie heb ben uitgevonden. En daarom, wilt ge alle subsidie laten varen, welaan dan, maar zoolang ge daarop nog aanspraak maakt, kunnen we u de neutrale school niet prijsgeven, omdat wij van u geen recht verwachten tegenover allen die vrijdenkers zijn en daarvoor durven uitkomen.. Een goede ra a d. Wij lezen het volgende, door den heer J. F. Nier- meijer ingezonden, stuk in (le N. Rott. Cl.: Tn het laatste mailoverzicht van dit blad wer den opnieuw eenige aanslagen vermeld, door Ja- vaaiische koelies gepleegd op assistenten in Deli. Een geval zal velen hebben getroffen. Een jeug dig assistent geeft een onwillige Javaansehe vrouw een klap om het hoofd en wordt daarop door haai man met een mes hevig toegetakeld. De Javaan stond nog wel gunstig bekend. Zoo gebeurde bijna weer een moord en dat voor niets anders dan een klap om het hoofd Menige moeder in Nederland houdt haar hart vast. Aan zulk wraakgierig en kwaadaardig volk is haar jongen (lan toch maar overgeleverd. Weet ge wat het ergst is, moeder Dat niemand het in zijn hoofd schijnt te krijgen, onze jongens te waarschuwen, een Javaan nooit om zijn hoofd te slaan. De oude Portugees De Barros schreef al in de 16e eeuw: „De Javanen beschouwen de aanraking van hun voorhoofd met (le hand als de onvergeef 1 ij lest e beleedigi ng." En de Chineezen wisten het nog veel vroeger. Een van hun kroniekschrijvers uit de middeleeu wen zegt van Java: „De mannen en vrouwen van dit land zijn zeer gevoelig wat hun hoofd betreft als een ander het aanraakt.... trekken zij hun kris en steken toe." Dat ondervond in 1546 de Pangéran van Demak, een geweldig vechtheer. Bij het beleg van Pasoe- roean wenschte hij, tijdens een langdurige» krijgs raad, een betelpruim te kauwen. Zijn beteldoos- drager. een jongen van tien jaar, zoon van den - regent van Soerabaja, was zoo verdiept in het volgen der beraadslagingen, dat hij niet lette op het herhaalde hevel van den vorst en een van de rijksgrooten hem aan zijn baadje moest trekken. Nu knielde de jongen voor den vorst en hield hem de beteldoos voor. De Pangéran vroeg hem of hij dood was en sloeg hem daarbij zacht op het hoofd. Dadelijk trok de jongen een klein mes uit den gordel en stak het den vorst in het hart, die dood neerviel. Als eenige reden voor zijn daad gaf de jongen aan, dat de vorst hem als een hond had geslagen. Maar waarom zijn die mensehen zoo prikkelbaar bij aanraking van hun hoofd Ja, waarom Mis schien wel door huil animistische denkwijs, die aanneemt, dat de „zielestof" vooral in het hoofd zetelt en door aanraking zeer verzwakt wordt. Deze gevoeligheid voor het hoofd komt dan ook niet alléén bij Javanen voor. Het zal nog wel heel lang (luren eer men het noodig gaat achten, dat Nederlanders, die in Indië gaan wonen, te voren iets leeren van de zeden en gewoonten der Indiërs. Zou het daarom niet wen- sclielijk zijn dat een kenner van de inlanders ten minste eens een „Handboekje voor aanstaande tuinopzichters" samenstelde? Enkele jaren geleden trachtte menig jongmensch hier te lande zijn maatschappelijke omgangsvormen te verbeteren met behulp van een Engelsch boekje, getiteld Don't. Zulk een boekje zou voor Deli, Java, enz. allicht nog nuttiger zijn dan ten onzent. Wat als eerste verbod daarin zou kunnen worden neer geschreven, moge uit het bovenstaande zijn ge bleken. PLAATSELIJK NIEUWS. Lezing mr. L. N. Roodenhurg. Wij vestigen de aandacht onzer lezers op de lezing van den candidaat der vrijzinnigen, mr. L. N. Roodenburg, op Donderdag 5 Juni a.s., in café „Rusthoek", ten 8 uur des avonds. De toe gang is vrij. Er zal gelegenheid tot debat zijn. Toen Woensdagavond de heer L. met zijn motor rijwiel op den Duinlustweg, nog op het -laatste oogenblik voor een auto wilde uitwijken, kwam hij er mede in botsing en vloog van zijn motor-rijwiel over de auto heen. Hij brak een been en kreeg een ernstige verwonding aan hethoofd. Ilij is in het Siiit-Eüsabeths-gnsthuis ondergebracht. Zijn toestand is tamelijk bevredigend. Woensdagmorgen kwam, door het schrikken van liet paard, een rijtuigje in botsing mét een ijzeren hek in het Bloemendaalsche park, tengevolge waar van de ackterinzittende eenige lichte verwondin gen opliep. Woensdagmiddag reed een motor-rijtuig op de Elswoutslaan, en was ter hoogte van de welbe kende bank gekomen, toen een 5-jarig meisje, E. v. L„ uit Hoorn en hier gelogeerd, ineens van achter de hoornen te voorschijn kwam, en door de auto werd gegrepen. De chauffeur remde uit alle machthet meisje werd een paar meters zijwaarts den weg' opgeworpen, en kreeg geen ernstige ver wondingen. Het Jaarhoekje. Zeer vriendelijk verzoeken wij allen die in ons laatste Jaarboekje een fout of een verkeerde op gave vonden, ons die mede te deelen. Helpt ons, het nieuwe jaarboekje zoo volledig en goed mege- lijk saam te stellen. Uit het politie-rapport. Processe n-v e r b a a 1 zijn opgemaakt we gens liet rijden over de voetpaden; het rijden met twee aaneengekoppélde wagens; het in verboden richting berijden der Korte Kleverlaan met een motor-rijtuig; het berijden van een voetpad, niet tot eenigen weg behoorende. G e v o n d e n en terug te bekomen: bij mej. Th. de Jong', huize „Rodesteijn", Mollaan, alhier, een paar kinder-straiidschoentjespolitie-bureau Over- veen, een zwart-fluweelen ceintuur met gesp; Jan- Gijzenvaart 97. bij Nieuwpoort, een Zoeuwsche broche; M. Koorn, Oost-Indische kade 106, Haar lem. een lorgnet in étui; Lindeman, Bloemendaal-' scheweg 170, te Bloemendaal? oen wit kinder schoentje; Kleverlaan 13, bij dames Van der Vel de, een rijwielpomp en fantasiebroche; Rademaker; II oog woerd straat 6a, Schoten, een pedaal van een dames-rijwiel; J. Peper, UrSulastraat 20rood, Haar lem, een bril. Verloren: een portemonnaie met inhoud; bruin kinder schoentje; een paar dames-handschoe nen; een gouden brocheeen zilveren dames-hor loge met lange zilveren ketting; een koperen knop van een waterketel en een doosje waarin een bril. Weg'geloopen: een smoushond je, luiste rende naar den naam „Jippie". BURGERLIJKE STAND. Van Vrijdag 23 Mei tot en met Donderdag 29 Mei. G eb o e n: d. van W. van der Hulst en A. M. Straathof; z. van J. D. Brand en A. C. Muller. G e t r o u w d: J. W. van Eldik Thieme en A. H. Witteveen; J. J. Roozen en Gr. O. Morseld; D. C. Wiedemann en C. A. Dudok de Wit; IT. J.-van der Linden en M. J. Bonman; F. H. van Hoekelen en A. A. Janssen. Overleden: A. A. van der Hulst, 1 d. Overleden in het gesticht Meeren- berg: J. J. Westbroek, 21 j.; G. W. Peil. 74 j.; P. Slik, 53 j.; M. Stro"o, 25 j. P. Slik, 553 j.; M. Stroo, 255 j.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Het Bloemendaalsch Weekblad | 1913 | | pagina 1