pauselijke universiteit (Gregorianum) te
liome, schreef in 1901 een leerboek voor
kerkelijk recht.
De kerk heeft verschillende straffen
voor de ketters vastgesteld. Over de
(dooi haar vastgestelde) doodstraf is
het volgende te zeggenDe wereld
lijke overheid* moet op bevel en op last
der kerk de doodstraf aan den ketter
voltrekkenals de kerk hem aan haar
heeft overgeleverd, kan zij, (de overh.)
den ketter va.11 deze straf niet .meer vrij
stellen. Tot deze straf vervallen niet
slechts zij, die als volwassenen van het
geloof zijn afgevallen, maar ook zij die
niet de moedermelk de ketterij ingezo
gen hebben en daaraan hardnekkig vast
houden verder ook de wederafvallige
ketters, onverschillig of zij zich weder
willen bekeeren.
(Marnix 588. M. 6344.)
79. ln 1877 eischte Professor Otti y
Laia het herstel der inquisitie.
(Marnix 7 256).
80. In een Franscli handboek voor
theologie 1899
De roomsche kerk heeft van God de
macht ontvangen om te dwingen en om
te straffen, niet alleen door geestelijke,
maar ook door lichamelijke straffen, lil.
door verbeurdverklaring van goederen,
boeten, gevangenis, geeseling, pijnbank,
verminking en den dood. Het zwaard-
recht komt, althans middellijk, aan de
herders der kerk toe. Zij kunnen van dc
wereldsche vorsten eischen de dood
straf toe te passen op de vijanden der
kerk. (Protestant: 303—1904.)
O r a n j e.
81. De redacteur van den Zuid-Hol
lander schreef in 1891 (3 Dec.) in het
kamer-overzicht achter den naam des
Zwijgers deze woorden: met wien we,
et pour cause, niet veel op hebben.
(Van Apeldoorn 14.)
82. Balthazar Gerards is verheerlijkt
in een ode van den Jezuïet Torrentlus.
(Marnix 10:122.)
83. Pater Wilde: Evenmin als een En-
gelschinan minder eerbied voelt voor
koningin Victoria, omdat koning George
IV een berispelijk leven leidde, evenmin
gevoelt een Nederlander minder eerbied
voor onze koningin, al houdt hij ook
den Zwijger en zijne broeders voor ver
achtelijke mannen.
(Van Apeldoorn, Nog een woord van
protest, verweer, bl. 13.)
D e 8 t a a, t en O r a n j e.
84. In 1909 maakte te Maastricht het
hoofd eener bijzondere roomsche school i
bezwaar bij het college van burgemees
ter en wethouders 0111 het Wilhelmus
te zingen, met het oog op de woorden
den koning van Hispanje heb ik altijd
geëerd. erder verzocht liij alle leer
lingen te laten zingen een andere berij
ming. Burgemeester en wethouders ga
ven toe. Later verklaarde een wethou
der alleen zijn hoed af te nemen voor
de muziek.
Grenswachter.' 3010- 1909. „Han
delsblad.")
85 In 1910 b ak men te Brielle met
de gewoonte om 1 April de vlag op den
toren te zetten.
(„Nieuw Leven". 9—4—1910.)
86. Pastoor Brouwers vergeleek de
broeders van Oranje met aan de galg
ontkomen booswichten. Tijdens het feest
te Heiligerlee hield hij te Amsterdam
een rede voor roomschen. Hoopte, dat
Oranje nog eenmaal roomsch zou worden
„Amsterdam zou voor drie eeuwen, bij
algemeene volkstemming met 90 per 100,
Lodewijk van Nassau heel wat anders
hebben opgericht, dan men thans te Hei
ligerlee wil oprichten."
(Groen van Prinsterer, Heiligerlee en
ritram. critiek. Van Apeldoorn 53
noot. 1
(Marnix 1:75. Nippold 256.)
87. ])r. Nuijens schreef een boekje,
waarin hij de dwaling wil wegnemen,
dat de kerk in ons land verkeerd lieeft
gehandeld.
(Nippold 254—256.)
88. Nuijens zegt: Men heeft meer
malen vroeger aan kinderen verteld, clat
onze moeder, de Heilige kerk, in i de
Nederlanden verkeerd gehandeld heeft;
dit was eene dwaling.
(De Savornin Lohman. Staatsschool
en roomsche kerk. Blz. 23.)
89. In dc breve van 156- 1905 geeft
cle paus een nieuwe catechismus voor
Italië, waarin: Wat moet de Christen
doen, wanneer hem door een protestant
of een zendeling der protestanten de
bijbel wordt aangeboden? Dan moet hij
dien met afschuw wegslingeren, daar liij
door de kerk verboden is. Heeft hij
hem echter onnadenkend in ontvangst
genomen, clan moet hij hem. snel in het
vuur werpen, of hem aan zijn pastoor
overhandigen.
(Marnix 8329.)
90. Pastoor Jansen in: Annuarium
apologetische vereeniging Petrus Cani-
sius i. 1909, bl. 146 en 187 Volgens cle
katholieke leer is het bijbellezen niet
noodzakelijk, omdat de bijbel niet is de
eenige kernboom der openbaring, maar
overlevering en bijbel beide bronnen
zijn voor dc openbaring. Omdat de
bijbel niet is het eenige richtsnoer, de
eenige en naaste geioofsregel, maar
slechts een verwijderde.regel van geloof,
en wij van de kerk, het door Christus
ingesteld gezag, moeten leeren de chris
telijke openbaring, die in overlevering
en bijbel is vervat.
Léo XI11 in 1896 in een schrij
ven aan de geestelijken: „Alle bijbel
vertalingen, gemaakt door niet-katho-
lieke schrijvers, onverschillig, wie zij ook
zijn, in welke taal ook, en vooral die,
welke uitgegeven zijn door bijbel-genoot
schappen, zijn beslist verboden. Het
gebruiken dier bijbelvertalingen wordt
geoorloofd aan hen, die zich bezig
houden met godgeleerde en bijbelsclie
studiën."
(Marnix 3:144.)
91. Le Courier du Canada 27-10-1897.
De protestantsclie bijbel, dat door en
door slechte, hoogst gevaarlijke boek,
wordt hier verbreid. Luistert. Wij
waarschuwen u allen ernstig tegen die
verderfelijke propaganda, die van tijd
tot tijd hernieuwd wordt.
(Marnix 3: 144.)
92. Do censuur in Tyrol heeft aan
den Scherer (orgaan der liberalen) zelfs
het drukken van Mattlieus 23 verboden.
(Marnix 3254.)
93 Keizer Wilhelm had vroeger de
gewoonte om aan gouden echtparen
bijbels (verguld op snee) te zenden,
doch do dorpspastoors verscheurden die.
Thans zendt hij (in 1902 waren het
1186 ex.) gouden penningen met er op
de tekst Romeinen 12:12.
(Marnix 5204.)
94. Paragraaf 1 van de Syllabus,
lijst van dwalingen, van l'ius IX van 8
December 1864 draagt tot titel: Socia
lisme, Communinisnie, Geheime Genoot
schappen, Bijbelgenootschappen, Cle.
rico-liberale genootschappen.
Men leest dan verder: Soortgelijke gru-
welsmetten zijn meermalen op de streng
ste wijze veroordeeld.
Leo XII in 1824: Ook wij, eerwaardige
broeders, vermanen u overeenkomstig
onze apostolische verplichting, uwe
kudde door alle mogelijke middelen
voor dat vergiftigd voedsel te bewaren.
Bestraft, vervloekt, smeekt te rechter en
onrechter ure, met alle geduld en leering,
dat de geloovigen, die u zijn .toever
trouwd, verzekerd mogen zijn, dat zoo
de H. Schrift overal zonder onderscheid
werd in handen gegeven, daaruit meer
kwaad dan goed zou worden geboren,
wegens de onnadenkendheid der men-
schen.
(Marnix 6:177.)
95. De roomsche bijbelgenootschap
pen te Regensburg en Tleiligenstadt zijn
op bevel van den paus ontbonden.
(Marnix 6177.)
K e 11 e r ij Oude feiten.
96. De goddelijk (divus) verklaarde
Thomas van Aquino zegt in zijn Summa
theologia: Hoewel ketters niet geduld
moeten worden om hun eigene verdien
ste, zoo moet men toch tot de tweede
vermaning wachten of zij tot lietigezonde
geloof der kerk terugkeerendiegenen
echter, die nog na de tweede vermaning
hardnekkig in hunne dwaling volhar
den, moeten niet ,uit de kerkelijke ge
meenschap gebannen, maar zelfs aan de
wereldlijke overheid overgeleverd wor
den om de doodstraf te ondergaan. Op
den geboortedag van dezen Thomas, 7
Maart, zeggen de geestelijken: Wij zege
nen u, o lieer, voor al cle bewijzen van
Uw gunst, welke Gij aan Uwen dienst
knecht Thomas hebt bewezen, want wij
weten, dat alles, wat hij geschreven
heeft, ingegeven is door den Heiligen
Geest.
(Marnix 1:28. M. 6:345.)
97. Urbanus (1085 1099) in liet de
creet Gratianus
Diegenen zijn niet als moordenaars te
beschouwen, die, in ijver voor de .moe
derkerk ontstoken, geëxcommuniceerden
gedood hebben.
(Marnix 1:29.)
98. Bellarminus, 15421561
Ketters kunnen met recht geëxcommu
niceerd worden, zooals allen erkennen,
dus ook gedood. (Want de excommunica
tie is grootere straf dan ,de dood des
lichaams).
(Marnix 1:29.)
99. Jezuïet Escobar, 15891669:
Wanneer ouders met geweld cle kinde
ren aandrijven hun geloof te verlaten,
zoo kunnen de kinderen dezen ook cloo-
den, maar zij mogen lien niet in boeien
leggen, opdat zij verhongeren.
Fagundez
Christelijke en katholieke kinderen
moeten hun ouders niet alleen voed
sel weigeren, wanneer clezen hen van
het katholieke geloof trachten af te iwen-
den, maar hen ook met recht clooden,
onder rechtmatige uitoefening van nood
weer, wanneer zij de kinderen met ge
weld tot het verlaten van hun geloof
dwingen. I
(Marnix 1:29.)
Ketter ij.
100. Art. 1 van het met den paus
gesloten concordaat van Ecuador:
De roomsche godsdienst is de gods
dienst van staat. Bijgevolg mag nooit
de uitoefening van een anderen gods
dienst worden toegestaan. De regeering
verbindt zicli den bisschop bij de onder
drukking der ketterij met den sterken
arm bij te staan.
(Marnix 5:82.)
V r ij h eicl in 8 pa 11 j e.
101. Art. 11 constitutie 1876: De
roomsche godsdienst is die van den
staat. De staat verplicht zich dien gods
dienst en zijne dienaren te onderhou
den. Niemand zal ,op 8paansch grond
gebied om zijn godsdienstige meeningen
worden lastig gevallen, nocli 0111 de uit
oefening' van zijn godsdienst, behoudens
den eerbied aan de christelijke zedeleer
verschuldigd. Echter zullen geen andere
openbare üerediensten nocli uitingen
geoorloofd zijn, dan die van den staats
godsdienst (Marnix 111:136. Verder
over Spanje: Marnix 5:811.)
Tot in 1913 moesten zelfs de protes
tantsclie Spaansche soldaten dc ver
plichte missen bijwonen. In 1913 is be
paald, dat zij alleen dienst behoeven
te doen bij feestelijke gelegenheden bui
ten de kerk.
8 t r a f f e n v a n ketter s.
102. In een conférence van 31-3-1912
in de Notre Dame, Parijs, zei pater Jan
vier, dat de ketters, die de eenheid der
kerk breken en hun bederf rondom zich
verspreiden, terecht door de kerk ver
volgd worden met de vloek en het
zwaard, tot den dood toe.
(Marnix 14:140.)
103. De C'ivilta Cattolica noemde in
1853 de Inquisitie een verheven schouw
spel der maatschappelijke volmaking
(Van Apeldoorn, 83.)
104. Op aandringen van Paulus V
schreef de Jezuïet Suarez zijn defenso
etc., waarin hij de stelling verdedigde,
dat de paus een dwingende macht lieeft
over de wereldlijke vorsten, dat hij hen
daarom, wanneer zij kettersch of schis-
matieken werden, kon afzetten, en dat
men dit als een geloofsartikel moest
aannemen. (Marnix 10:120.)
105. Professor Lépicier, zegt in zijn
Do Stabilitate etc. de ketter is erger dan
een wild beest; dewijl het dooden daar
van geen zonde, integendeel-een verdien
stelijk werk is, zoo is het ook geen
kwaad, integendeel een goed werk, den
ketter te dooden, die bij zijn leven scha
delijk zou zijn. De kerk heeft het recht
den ketter te dooden en wie er anders
over denkt, die koestert verderfelijke
denkbeeldende apologeten van het r.-k.
dwalen, als zij volhouden, dat do ter-
dood-veroordeeling der ketters en hun
terechtstelling aan den staat en niet
aan de kerk moet worden toegewezen,
en als zij op lafhartige wijze toegeven,
dat de kerk, door ketters te Vonnissen,
gehandeld heeft onder den indruk des
tijds en buiten haar recht is gegaan.
(Marnix 12:13 en 12:302.)
106. Modern A. B. C. voor katholieken
door pater X. Brors, vertaald iii het
Nederlandsch door pater Van Kesteren.
Sub voce ketter staat in het Duitscli
het volgende, wat in het Nederlandsch
is (weggelatenEen ketter, is een nienscli,
die welbewust en tegen zijn geweten in
van het ware geloof afvalt. Dat is voor
zeker een groote zonde, waarvoor hij
volgens de II. Schrift de eeuwige hel
lestraffen heeft verdiend, zoo heeft een
ketter ook den aardschen dood verdiend.
(Marnix 12:106.)
S o u v e r e i n i t e i t van den Paus.
107. Dr. Schaepnian
Wat mij betreft de souvereiniteit van
den paus berust voor mij niet -op het
tijdelijk bezit, de souvereiniteit des pau
sen is iets blijvends en de statenroof,
aan het tijdelijk bezit gepleegd, is iets
voorbijgaands.
(Marnix 2:115.)
108. Mag de moeder Gods meer gel
den dan gij, in macht staat igii boven
haar. Zij kan genade verleenen, maar
nooit gaf zij „absolutie", enz.
Aan de „Katholische Wegweiscr", een
blad voor de aartsdiocese Posen-Gesen,
met ongeveer 40.000 abonnés, zag ik voor
eenigen lijd het volgende ontleend:
„Dat de geestelijkheid een geheel
eenige, gewichtige en beteekenisvolle
plaats inneemt, zal een ieder toegeven,
die de hooge beteekenis van het katho
lieke priesterdom kent. De geestelijke
is tocli do zichtbare beschermengel, de
middelaar tusschen God en de men-
sclïenhij is het, die in' de eerste plaats
den plicht en het recht heeft, het hooge,
boven alle begrip gaande offer te bren
gen, waardoor de gansche armzalige,
zondige menschheid met den tiemelschen
Vader verzoend wordt. De priester ver
gezelt den aardschen pelgrim, evenals
de onzichtbare beschermengel zulks
döet, van de wieg tot het graf, en
schenkt aan allen, die zulks verlangen,
de genadeschatten der heilige kerk, die
ook genadeschatten des hemels
onderpanden des eeuwigen levens
„Geen sterveling kan eigenlijk
hooge waardigheid van den katholii
priester vatten. De waardigheid
genen, die bij de viering der heilige
dagelijks liet onuitsprekelijk voorn
heeft, God zelf in zijn gewijde har
te houden, deze waardigheid begrijp
zijn vollen omvang alleen de 1
God."
(Marnix IV: 182.)
109. De u 11ra,montaansche
t én s c hap" noemt den modernen st
de vrije wetenschap, onze cultuur
„nieuw-heidendom". Waar is het
dendom? vraagt professor Wolf,
zegt: „Wat niemand mogelijk act
is geschied sedert 1815, een steeds g
ter wordende kloof scheidt roomscl
protestant, 't Pauselijke universal!
is tot nieuw leven gewekt en hede:
de paus in de roomsche kerk zoo a
luut als nooit te voren. Langzamer!
is men tot de dertiende eeuw teru;
keerdterug tot de eischen eener.wer
heerschappij, waaraan keizers en ko
gen moeten onderworpen zijn, terug
weroldoiitvluchting en monnikenc
terug tot bijgeloof en mysteriën, Mi
en heiligenvereering, gebondenheid
slavernij des geestes, scholastiek en
menigte uiterlijke cultusgebruiken.'
(Marnix XIV :78.)
110. De gewezen Dominicaner L
hard heeft een boekje geschreven ov
kloosterleven, dat waard is j,
zen te worden. „De kloosters zijn
waar heden nog het wasch-echte, c
tere niiddeleeuwsche gekoesterd wc
waar het eigenlijke wezen der pausl
onverlet wordt bewaard. Zij vormei
laatste en grootste steun der kerk
lien rusten haar macht en grootl
De daar gepleegde vromigheid moe
gebeele kerk doortrekken". De geli
roomsche kerk rust op twee fundai
tende biechtstoel .en de vrouw,
in den biechtstoel komt. Door de vr
boheerscht de biechtvader 't gezin
(Marnix XIV: 179.)
111. Pater Arthur Divini, passioi
heeft in Engeland pas een boek ui
geven, waarin liij leert, dat de bi
en de absolutie per telcplioon 1
m n geschieden.
(Marnix 11:68.)
112. „La, Semaine Religieuse"
Nantes geeft voor de geloovigen vai
diocese eene lijst van vogels, wier „m
vleesch" op de vastendagen mag wo
gegeten.
(Marnix 11:212.)
113. Karl Ilabermann, redacteur
„Der Scherer" te Innsbruck, is tot
maanden gevangenisstraf veroord
omdat hij een mandement van
prins-bisschop van Brixen verb:
heeft, en wel als antwoord op de o
bare aansporing van den bisschop
zijn blad te verbranden.
(Marnix 111:317.)
Het Protestantisme te R o
114. Paus Leo X zeide in een an
lijk schrijven 21 Augustus 1900, voc
lezen aan de geestelijkheid van Rc
Het is een aan ieder bekend feit,
de kettersche secten. veelvormige m.
boorten van het protestantisme, het
hebben opgevat om de vanen van t
dracht en religieus oproer in Itali
vooral in deze heilige stad te plar
Nadat zij in hun vaderland door t
spalt en elkaar bestrijdende syste
de oude en eerwaardige geloofsbel
nissen, die een deel der heilige ope
ring vormen, hebben opgeheven, n:
zij hunnen aanhangers den ijzigen a
van twijfel, scheuring en ongeloof
ben ingeblazen, zijn genoemde seö
ook in dezen heiligen berg des He*
ingedrongen, om haar onheilig vei
lingswerk voort te zetten.
(Marnix III bl. 9.)
115. Ziehier een gebed, dat nier
den verkiezingstijd in sommige rooms
scholen in België, de kinderen liet
den:
„Heer, bevrijd ons van de anti-clerica
Jezus Christus, bewaar ons voor de
[zei
Heer, bevrijd ons van de liberalen.
Jezus Christus, bevrijd ons van cle soi
[liste
Van die lieden, die leven als de re
[looze dieren en sterven als
[beesten, bevrijd ons Heei
Van de muiters en revolutionnairen
[vrijd ons, Heer
Van de bandieten en dieven bevrijd o
[Heer
Van de moordenaars en brandsticliti
[bevrijd ons. Heer
Van de socialisten die de boeren will
[uitroeien bevrijd ons, Heer,
Die 't huwelijk willen vervangen do
[een beestachtig samen]
[ven, bevrijd.ons, H«er.
Die zich willen meester maken van ,di
[eigendom, bevrijd ons, Hier.
(Mhrnix XIV181.)
N. B. De vorm van dit bijblad is blijvi
staan. Onze lezers kunnen, tot onbeperkt fiants
afzonderlijke nummers hiervan tegen de ko
tenden prijs van ons verkrijgen.
