Bloetncndaal, Kaarlet», Kcenstede en omliggende plaatsen.
ALGEMEEN WEEKBLAD
VOOR
Vijverweg 7, Telephoon 938. Bloemendaal
KANTOREN
Gedempte Oude Gracht 63. Tel. 141. Haarlem.
7e Jaargang.
ZATERDAG 27 SEPTEMBER 1913.
No. 39.
Het Bloonendaalsch Weekblad.
Prijs per
halfjaar fl.25
bij vooruitbe
taling.
Prijs per
nummer fO.lO
Advertentiën
10 cents per
regel
bij herhaalde
plaatsing
korting.
Dit nummer bestaat uit 4 bladzijden.
Ouderwetsch en nieuwerwetse li
roomse h-k atholi cisme.
Onlangs zagen wij in een landelijk plaatsje den
burgemeester, den dominee en den r.-k. pastoor,
allen bejaarde lieden, op een tuinbank gemoedelijk
in tiesprek. De sigaren dampten, zoo nu en dan
ver- heen een glimlach, er werd misschien gespro
ken >ver koetjes en kalfjes, misschien was er een
sir-hts zielige aanraking tusschen die mannen, er
iets goeds tusschen hen, de een verlangde
blijkbaar den ander te begrijpen en te waardee-
reit. zij 't ten deele. Wij herhalen, dat warer
be; irde menschen.
Wij denken daaraan nu ons ter oore komt
hoe en oud dametje van in de tachtig, roomsch-
kalkoliek, zich verheugd toonde tot aangedaan
toe bij het wederzien van den man, dien zij als
kii had gekend, en die, nu oud-katholiek priester,
linnna 30, 40 jaren bezoeken kwam. Hoort ze
het met elkander bespreken, het leven in dien
ouden tijd, toen roomsch- en oud-katholiek tegader
bij 'iet lijk van den roomsch-katholieken priester
in i r.-k. kerk verwijlde en bad voor de ziel van
lien:, die voor allen van beide gezindten een goed
vi'i< id was geweest. En nu!
M t 1870 werpt het politieke jezuïetisme, na in
Rome de overwinning te hebben behaald op het
godsdienstig katholicisme ook in de afzonderlijke
land li, kerkprovinciën geheeten, het masker af.
Tn ons land nadat Kuyper door Rome is om
gekocht, Kuyper, van wien de zuster van koning
Wil m III, de groothertogin van Saksen-Weimar,
vei klaarde: „Die man is een ramp voor ons
land."
7ij hebben het masker afgeworpen, de politiek -
katholieken, de politieke roomschen, de jezuïe
ten Het gaat hen om twee dingen:
Afscheiding van wat zich aan hen onder
werpt, het roomsclie slavenleger, van al het an
dere;
1. overwinning van dat andere met behulp van
dat leger.
Wil men een voorbeeld. Zie hier een uit de
ha:mte omgeving en uit den nieuwsten tijd:
Tc IJmuiden, in de Bloemstraat, woont de bak
ker Jan de Groot. Deze man behoort kerkelijk
tol de oud-katholieke gemeente. Nu deed zich
bet geval voor, dat genoemde bakker een
kn "lit noodig had. Zekere Willem J. M. Remmer
rondde zich aan en verhuurde zich bij den bakker.
M r Willem Remmer, die roomsch is, had buiten
den waard, dat is in casu den roomschen priester,
d« kapelaan gerekend. Deze verbood Willem bij
een oml-katholiek in dienst te treden.
Tiet briefje, dat Willem Remmer aan De Groot
scbreef, luidt letterlijk aldus:
IJmuiden, 9 Sept. 1913.
Geachte heer De Groot,
Bij deze meld ik u alsdat Mijnheer kapelaan
mij gesproken heeft over mijn nieuwe betrek
king bij u, en dat mijn geloof verbied bij oud-
katholieke (n) in dienst te treden, daar ik mijn
'loof moet handhaven, kan ik dus zooals u
begrijpen zult, Zaterdag niet bij u komen,
Ilopende dat 11 het me niet ten kwade zult dui
den, verblijf ik na groete,
Je vriend,
(w. g.) WILLEM J. V. REMMER.
I >e-la-Reijstraat 1, IJmuiden.
Home gaat voort met het afzonderen van zijue
koken, met,het knechten van zijne geloovigen, met
het verspreiden van zijn vrees voor en haat tegen
andersdenkenden. Aldus is Rome, van vaderlands-
li(rend standpunt beschouwd, niets meer, maar
ook niets minder dan de tot stelsel geworden
onzedelijkheid, -j-) T.
Deutsche Revue Mei 1907, H. Muller, Die Lage
des Höllandischen Protestantismus, Berlin 1913.
Verlag des Evangelischen Bundes.
•j*) Bovenstaande gegevens werden ons toegezon
den in den vorm van een ingezonden stuk, de ge-
achte inzender zal ons ten goede houden, dat wij
zijne gegevens belangrijk genoeg vonden ze in een
hoofdartikel samen te vatten.
MUZIEK.
Bij het eindigen van den zomer wil ik nog
iets meedeelen over de concerten, die ik in het
zoogenaamd stille seizoen heb gehoord. Aller
eerst noem ik de „speciaal zomer-concerten" in den
tuin van het „Brongebouw", onder leiding van
den heer Kriens, die, door zijn uitstekende eigen
schappen als dirigent, met zijn orkest aan de
leden menig a/ingenaam uur verschafte. Zulke
avonden zijn verkwikkend en opwekkend en op-
frisschend, (de temperatuur was wel eens wat ie
frisch in letterlijken zin!), want ik wil eerlijk
bekennen, dat, de programma's voor alle smaken
wat bevattende, er veel afwisseling was en alles
in zijn soort zeer goed werd uitgevoerd.
Wij hoorden b. v. ouvertures van Mozart, o. a.
„Zauberflöte", Weber's „Oberon", Mendelssohn's
„Ruy Bias", Wagner's „Tannhauser", enz. Ver-
dor vele opera's: „Grandes Fantaisies de Faust"
(Gounod), Lohengrin (Wagner), enz. Dan nog
Ballet-muziek, Walzer (Schone, blaue Donau) en
meer; dus zeker: veelzijdig. Behalve de groote
rhythmisclie duidelijkheid heb ik bij dit orkest
in liooge mate den bizonder schoonen klank van
„het koper" bewonderd. Een uitstekend denk
beeld was het om voor de beide laatste avonden
de leden te laten kiezen, welke van de uitgevoerde
werken zij die beide avonden wenschten te hooren.
En nu is het toch wel eigenaardig en merkwaar
dig, dat op 't programma van 4 September van
de acht nummers vier Wagner-werken waren en
op 7 September weer twee Wagner-werken geko
zen waren. Het is op die wijze toch heel duide
lijk gebleken, van welke muziek de groote meer
derheid der leden het meeste houdt. Mij dunkt
deze keuze doet den smaak der kiezers alle eer
aan en het is tevens als een (wellicht geheel on
bewuste, bij de meesten) hulde aan Richard
Wagner in 1913, om zijn honderdjarige herin
nering aan zijn geboortejaar te herdenken. Deze
concerten zullen zeker bij velen een aangename
herinnering achterlaten.
Een geheel ander soort muzikaal genot gaven
de concerten in de Groote Kerk, zoowel de vocale
als de instrumentale. In de eerste plaats noem
ik het avondconcert, waar mevrouw Noordewier
gezongen lieeft, want ook ditmaal heeft zij be
wezen, dat zij de meest ideëele kunst geeft, verhe
ven en verheffend, eenvoudig en waar. Een bi
zonderen indruk maakte op mij de aria uit de
cantate 151 van J. S. Bach, vooral de regels:
„Herz und Seele freuet sich,
Denn mein Hebster Gott hat mich
Nun zum Himmel auserkoren
Zóó als zij dat „freuet" zong! Dat was onver
getelijk en zóó kan alleen zij jubelen, die geheel
boven 't aardsche uit is en „zum Himmel aus
erkoren". De duetten van Bach, Purcell, Hasse
en Pergolese (met mevrouw De HaanManifar-
ges) gaven ook buitengewoon veel te genieten.
Het orgelspel van den heer Verhey sloot zich
prachtig aan bij de begeleiding (evenals bij de
solonummers) bij de aria's en duetten, zoodat
het een bizonder harmonisch geheel was. Hiertoe
heeft zeker ook veel bijgedragen dat uitsluitend
werken van componisten voorkwamen, die leef
den tusschen 16581783 en toch afwisselend
jjenoeg
Ook de bekende Wognumn. gaven een uitvoe
ring in de Groote Kerk, d' an menigeen een
genotrijk uur verschafte m o de verschillende
koornummers. Als zangeressen hoorde ik nog
Tilly Koenen (ook in de Groote Kerk), begeleid
door den heer Louis Robert; van haar bewon
derde ik 't meest „Dem Unendlichen" van Schu
bert; dat klonk machtig en voor haar stem ook
zeer passend.
Van de avond- en middag-concerten door Louis
Robert gegeven, heb ik verscheidene gehoord, o. a.
waar de heer Hoek (cellist), uit Birmingham,
en mevrouw Marie AndriessenBies, uit Den
Haag, medewerking verleenden, en waar beide
solisten veel schoons te hooren gaven. Wanneer
ik nu het laatst onzen stadgenoot-organist Louis
Robert noem, is dat omdat ik van zijn Dinsdag
en Donderdagmiddag-concerten ook van de avond
concerten in Juli, zeer veel zou willen meedeelen,
maarlaat ik in 't kort zeggen, dat ik de
grootste bewondering voor zijn zeldzame Bach-
vertolking en zijn heldere phraseering- en regis-
treerkunst heb en telkens weer ouder den indruk
kom van ons beroemde orgel. Overweldigend en
machtig klinkt Bach- en Haendel-muziek. Be
halve werken dezer beide onovertroffen groote
(Bach en Haendel) componisten van orgelmuziek,
heeft mij nog als een merkwaardige compositie
getroffen: „Suite Gothique" van Boëllmann, want
die muzikale stijl was zoo geheel harmonisch met
het kerkgebouw. Het is geen wonder, dat de
orgelconcerten door vreemdelingen (en stadgenoo-
ten?) veel bezocht en bewonderd worden. Over de
Dalcroze-demonstratie in de „Kroon" hoop ik een
volgenden keer iets mee te deelen.
De Zalsman-avonden.
Van liet concertbureau-Vernout ontvingen wij
de opgave over de Zalsman-avonden in het a.s.
seizoen. Deze avonden hebben zich een vaste
plaats in ons muziekleven veroverd. Ook voor dit.
jaar hebben de beste krachten op vocaal gebied
hunne medewerking toegezegd.
Ziehier een overzicht dezer avonden:
lste concert op Vrijdag 24 October: de heer
George A. Walter-, tenor, Berlijn; mevrouw Elsa
WalterHaas, pianiste, Berlijn; mevr. prol.
Jeanne Vogelsang, violiste, Utrecht. (Bach-avond.)
2de concert op Woensdag 12 November: mej.
Tos. de Meester, pianiste, Keulende heer Gerard
Zalsman, bariton, "Rotterdam.
3de concert op Woensdag 7 Januari 1914; mej.
Tilly Koenen, alt, Berlijn; begeleiding de heer
Wilhelm Scliolz. (SchubertBrahms-avond.).
4de concert, eind Februarimevr. A. Noorde
wierReddingius, sopraan, Hilversum; mevr. P.
de Haan—Manifarges, alt, Rotterdam; de heer
Anton B. H. Verhey, pianist, Rotterdam.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Het ontwerp der gemeente-begrooting voor 1914
is verschenen. Ze sluit met een eindcijfer van
inkomsten en uitgaven, groot 231.600,
In 1912 is uitgegeven 553.858,43; terwijl de
gemeente-rekening 1913 liep over '242.837,
De voornaamste inkomsten in 1914 zullen, vol
gens de begrooting zijn de volgende posten, ge
steld op de daarachter vermelde cijfers;
Ontvangsten van de waterleiding 28.050,
40 opcenten op de geb. eigendommen 14.993,70
55.730,85
78.702,535
2500,—
1600,—
6000,—
5400,—
10.005,—
11.877,645
50 opcenten op het personeel
Hoofdelijke omslag
Hondenbelasting
V ergunningsreclit
Reinigingsbelasting
Schoolgelden
Bijdrage van het Rijk volgens de wet
op het lager onderwijs
Uitkeeringen van het Rijk overeen
komstig de wet van 24 Mei '97
Wat de uitgaven betreft: de kosten van alge
meen bestuur zijn geraamd op 18.190,die
van invordering van de plaatselijke belasting en
wat daarbij behoort, op 3589,de kosten
van onderhoud van gemeente-eigendommen en de
uitgaven van gemeentelijke bedrijven te zamen
op 57.382,27®, waarin zijn begrepen: ƒ10.800,
voor dag- en weekgelden der werklieden,
16.280,voor onderhoud van wegen en voet
paden, 7000,voor wegbesproeiing, 3000,-—
voor beplanting der wegen, en 12.242,27® voor
de waterleiding, terwijl voor de (nog te stichten)
gasfabriek een memorie-post is uitgetrokken.
Voor de politie is uitgetrokken1200,
voor jaarwedde van den inspecteur, voor de agen
ten 11.650,voor de nachtwachts 3152,
terwijl de hooistekers met 40,naar huis, of
niet naar huis zullen gaan.
De verlichting zal 13500,kunnen kosten,
de kleeding en uitrusting der politie 1400,de
politiehonden 350,de inrichting der brand
weer, alles bijeen genomen 1000,De ge
zondheidsdienst is gesteld op 8630,hierin is
begrepen 6000,wegens het ophalen van
haardasch en vuilnis en 1500,als belooning
van keurmeesters en 415,als bijdrage in de
kosten der gezondheids-commissie. Volgens de
toelichting vallen de aan Haarlem te betalen keu
ringskosten onder den post belooning van keur
meesters.
De kosten van het onderwijs zijn te zamen ge
raamd op 37.935,Voor 4 maanden bezol
diging van de leerkrachten aan de in aanbouw
zijnde M. IJ. L. G.-schtrol is gerekend op 4800,
Hieruit blijkt tevens dat men die school op 1 Sep
tember 1914 in werking hoopt te stellen.
Aan jaarlijksche aflossing van geldleeningen
zal moeten worden besteed 22.000,
Er is al gerekend op het verleenen van sub-
sidiën aan verschillende stichtingen en vereeni-
gingen. Wie daarvan meer wil weten, moet het
ons maar eens vragen.
Ook overigens is onze redactie gaarne bereid,
uit de begrooting en de daarbij behoorende toe
lichting- alle inlichtingen te verschaffen, die onze
lezers mochten wenschen.
I)e helsche helling.
De bewoners van den IToogen Duin-en-Daal-
schen weg en daar in de buurt, zouden wellicht
goed doen een veldhospitaal in hun tuin op te
zetten; wanneer zij gezamenlijk eene verpleegster
huurden, konden zij tot groot gerief van de aldaar
van fietsen vallende menschheid werkzaam zijn.
Doch alle gekheid op 'n stokje, zooals 't nu gaat,
gaat 't niet! Er is eene verordening op het rijden
van de gevaarlijke hellingen, en steeds weer wordt
deze, met noodlottige gevolgen overtreden. De
overtreders zijn meestal zelf de getroffenen, men
heeft medelijden en eene strafvervolging blijft
doorgaans uit. Ons komt het voor, dat twee mid
delen ter verbetering zijn aan te grijpen: de ver
ordening moet worden verscherpt, en van de
bewoners dier buurt moeten degenen, die zich
daartoe bereid verklaren, worden benoemd tot
onbezoldigd rijksveldwachter, in staat dus een
bewijskrachtig proces-verbaal op te maken. Des
tijds was de heer P. C. A. van der Breggen in
Duin en Daal, onbezoldigd rijksveldwachter; de
omwonenden hebben van zijn optreden het nut
vaak ondervonden. Wil men niet particulieren
aldaar tot onbezoldigd rijksveldwachter maken,
dan zal de burgemeester er een blijvenden politie
post moeten vestigen. Het publiek kan ook me
dewerken, door luide zijne afkeuring te betuigen
bij onvoorzichtig fietsrijden vanaf de hoogten.
Het onzegbare.
Er is iets onzegbaars, dat wij toch zeggen moe
ten. Een mensch is nu eenmaal geen pijp ka
neel, hij eet, hij drinkt, ja hij drinkt vooral, hij
heeft een lichaam door een rif in tweeën gedeeld,
wat daarboven gebeurt is somtijds zeer belang
rijk, vooral daar heel hoog, wat daaronder ge
beurt, nu ja, nu komen wij aan het onzegbare.
De mensch is bovendien een wandelaar, of wel hij
is een wegwerker, met andere woorden, iemand,
die met middenrif en al op den weg of aan den
weg is, werkt, drinkt niet, maar wel een enkele
maal behoefte heeftdaar heb je nu weer
dat onzegbare. Neen, wij zullen het maar niet
zeggen, alleen vaststellen dat onze gemeente mist,
wat onzegbaar is, op haar weinige pleintjes, langs
haar wegen, mist ze, hallo, hallo, ja wat mist ze
nu eigenlijk. Wie kan het onzegbare uitspreken
Wie Talloos vele feiten, niet alleen onzegbaar,
maar ontoonbaar, spreken het uit en roepen als
om strijd, nood breekt wet. Want het onzegbare
langs onze wegen te verrichten, is strafrechter
lijk vervolgbaar.
Wat er dan gebeuren moet Het is moeilijk.
Waar rioleering en bosch samen zijn is de oplos
sing bereikbaar; overigens sluite de gemeente
contracten met particulieren tot het tegen beta
ling door de gemeente voor het publiek kosteloos
beschikbaar stellen van afgezonderde ruimten.
De school in aanbouw.
De aannemer vordert goed met het inheien
der ruim 600 palen voor de fundamenten der
M. U. L. O .-school. De eerste werklieden komen
omstreeks 6 uur, met het eigenlijke heien wordt
niet aangevangen vóór klokslag halfacht, een voor
de omwonenden zeer schappelijke regeling.
Opening onzer Waterleiding.
Donderdagnamiddag is het geschied. De water
leiding is geopend. En weder dichtgedraaid. Om
weder een ontelbaar aantal malen op een ontel
baar aantal plaatsen opnieuw geopend en dicht
gedraaid te worden. Aanwezig waren onze bur
gemeester, wethouders, gemeenteraadsleden, en
verscheidene andere heeren.
Nadat den burgemeester door Marietje de Boer
een ruiker was aangeboden, had in het gewelf van
den voorfilter de plechtigheid der opening plaats.
De lieer Van Tienhoven, voorzitter der ommissie
van bijstand, nam het woord. Hij dankte de hee
ren Van der Sleen en jhr. ITolmberg de Beck-
feldt voor hunne zoo waardevolle adviezen, en
verscheidene andere heeren, die op een of andere
wijze aan de totstandkoming hadden medegewerkt,
en gaf daarna een korte uiteenzetting van het
bedrijf.
Het water wordt betrokken uit een grondwater-
stroom, welke zich bevindt in een dikke zand
laag, die bij de proefboringen bij Duin en Daal,
op 90 meter beneden het terrein gevonden werd.
Er werden drie bronnen geboord; de filters daar
van werden ongeveer in het midden van de zand
laag aangebracht. Door middel van electrische
centrifugaalpompen wordt het water uit de bron
nen opgevoerd. De pompen staan in het oude
pompstation Duin en Daal. De benoodigde elec
trische stroom wordt door de K. E. M. geleverd.
Het opgevoerde water wordt door twee pers
leidingen naar de filterwerken op het duin bij
„lvarmel" geperst. In de filter ligt een laag grind,
en het is dat grind, hetwelk het water van zijn
ijzer-bestanddeelen ontdoet. Aan de grindkorrels
hecht zich het ijzerroest vast. Door een open
vloer van beton onder het grind, stroomt het water
in een goot, en daarover henen op den nafilter.
Deze nafilter is van dezelfde constructie als de
andere, met dit verschil, dat hier boven de grind-
laag nog een laag duinzand van ongeveer een
meter dikte ligt. Het water wordt nu door een
ijzeren pijp gevoerd naar een overstortbuis, die
met een handrad wordt op- en neergeschoven.
Door deze buis te laten zakken wordt het ver
schil tusschen de oppervlakte van het ongefil-
treerde water en dat van het gefiltreerde ver
groot, en het filtreer-tempo versneld.
ITet is in de zoogenaamde rein waterkelders, dat
het gefilterde water daarna verzameld wordt.
Deze reinwaterkelders, die beide een inhoud van
ongeveer 300 M3 hebben, staan onmiddellijk met
het buizennet in verbinding.
Toen de heer Van Tienhoven geëindigd had,
nam de burgemeester het woord, en dankte allen
die aan de totstandkoming hadden medegewerkt.
Daarna opende de burgemeester de kraan, en
daarmede tevens de nieuwe waterleiding. Het
water maakte een aangenamen indruk op de aan
wezigen. Het schoot krachtig te voorschijn.
Krachtig en overvloedig. Natuurlijk was wat er
uit deze kraan kwam, maar een klein gedeelte
van den geheelen voorraad, maar er was toch al
heel wat.
Het mag als een bewijs voor de welvaart onzer
beminde gemeente gelden, dat te midden van zulk
een overvloed van deze vloeistof, niet het eere
water, maar de, veèl duurdere, eerewijn werd aan
geboden. Desondanks gingen de deelnemers der
plechtigheid in volmaakte orde uiteen.
Gimning.
Door B. en W, van Haarlem is het bouwen van
een ketelhuis op het terrein der gemeente-licht
fabrieken, gegund aan de firma D. Hoogenbirk
Zoon, te Bloemendaal.
De Feesten.
De feestcommissie besloot de feesten op 15 Oct.
te houden, en een terrein te huren achter café
„Zcmerzorg" waar de vereenigde schoolkinderen
zullen heentijgen. Dat terrein zal worden ver
sierd; men zal er prijsspelen houden, er komt een
draaimolen, men zal luchtballons oplaten, wel
licht organiseert men ook een avondfeest met fees
telijke verlichting of iets dergelijks. Ook de be
kende heer Chris van Abcoude komt zijn mario
nettenspel vertoonen aan de Bloemendaaische en
Gverve^nsciie snaken.
Men zal inteekenlijsten aanbieden. Bijdragen
worden in ontvangst genomen door de heeren
Beekman, Cator en Windhorst,
taris; J. Lindeman, 2de secretaris; A. Cassee, J. J.
van Kempen, voorzitter; J. Mulder, lste secre
taris; J. Lindeman, 2de sercetaris; A. Cassee, J. J.
Cator, II. Deetman, C. Grootegoed, A. v. d; Ham,
M. L. van Holst, II. Hupkes J. Rietvink, J. G.
Verbeek, J. Windhorst, F. Wittgrefe.
Het eere-comité uit de heeren dr. J. Th. Born-
water; mr. Jpost de Graaff; O .A. Houwen; C. D.
v. d. Vliet, lid van den raad; en A. IJzerman.
Het Jaarboekje.
De vierde jaargang van ons jaarboekje is thans
in bewerking. Aangezien de oplaag niet grooter
is gemaakt dan binnen korten tijd kan worden
uitverkocht, en wij met oudere jaargangen vaak