ALGEMEEN WEEKBLAD
Kantoor voor redactie, administratie en advertentiën
Gedempte Oude Gracht 63. Telephoon 141. HAARLEM.
8e Jaargan;-
ZATERDAG 11 APRIL 1914
No. 15
Het Bloemendaolsch Ueekblod.
Prijs per
halfjaar fl.50
by vooruitbe
taling.
Prijs pei
nummer fO.lO
Advertentiën
10 cents per
regel
hij herhaalde
plaatsing
korting.
Dit nummer bestaat uit 6 bladzijden.
In dit weekblad is tijdelijk opgenomen
HET MIDDEN", waarvan de eerste afzon
derlijke reeks is afgesloten met No. 34 van
24 Januari l.l.
Bloemen daal vooruit,
l vereenigiiig- „Het Witte Kruis"', af-
liiig Bloemendaal, vergaderde Donder-
i:avond onder voorzitterschap van dr.
I Bakker; in deze buitengewone vergade-
leidde de heer F. van Twisk, directeur
liet postkantoor te O verveen, het on
twerp „Coöperatie in deu woningbouw"
deze vergadering was er eene met de-
Hoofdzakelijk werd behandeld de cóö-
r.itieve woningbouw voor den arbeiders
bod. Allereerst de wijze waarop een coö-
ratieve bouwvereeniging wordt opge
licht. Alles werd door den s'preker zeer
>- ^rijpelijk behandeld. Het was als liet
re een leiddraad, die stuk voor stuk kon
den gevolgd: liet was tegelijkertijd een
liting en opvoeding wat wij daar hoor-
Onder meer werd door spreker de
iilruk gelegd op het feit, dat er een keus
gedaan worden tusschen de persoon-
of gemeenschappelijke eigendomsver
ging van de pcrcetelem Spr. pleitte voor
.-false 1 vail persoonlijke 'eigendouisver-
1 ging, al kan dit stelsel tot speculatie-
lit liij de leden leiden. Tegenwoordig
rdt daarom door geldschieters wel als
navaarde gesteld, dat de huizen onver
ld eigendom blijven rail alle leden te
/.amen.
Wat de type van huizen betreft, raadt
aan éénzelfde type van woning aan
n- nemen, éh eerst een architect te raad-
ai. Deze moet vooraf weten, wat de
aste huur is die men besteden mag
liasis van berekening der liuur is aan
linnen 8 pOt.4 a 4'/2 pCt. voor rente
2 ])Ct. voor aflossing, het overige voor
onderhoud. Voor 1480,kunnen volgens
r heel aardige woningen gebouwd wor-
o'ii; een groot model van eene iets duur
111 re woning was tor vergadering aan
wezig.
Spr. waarschuwt voor to lage raming,
4aor niet opnieuw geld kan worden ge
lid, als eenmaal een kapitaal gegeven
Hei verdient aanbeveling den leden en
hunnen vrouwen eenigen invloed te geven
de inrichting der woningen. Wijzigin-
n kunnen aangebracht worden, mits de
tol aalbouwsom voor alle woningen onder
ling gelijk zij. Extraatjes kunnen door le
den, na vooruitbetaling aan den aannemer,
worden aangebracht.
De eerste moeilijkheid is de keuze van
ii bouwterrein; men haaste zich bij die
K uze nietde afstand van kerk en school
zij niet te ver, de waterleiding zij te be
reiken, zoo mogelijk moet heien overbodig
zijn; het terrein voldoe zooveel mogelijk
omii deze eisclien.
Spr. gaat na de inrichting der akte van
oprichting, die van de ledecregisters, het
verkrijgen der rechtspersoonlijkheid, enz.,
en deelt mede de meeste zijner gegevens
te hebben verkregen van den lieer M. P.
de Clercq, den bekenden haarlemsclien wo-
niiigcoöperator, die in de pauze ter ver
gadering verscheen.
ka de pauze bespreekt de heer Van
Twisk het verkrijgen van kapitaal, onder
li" waarborgvrees voor niet-
eiiiV
ver
werking van een gemeentelijke grond-aan- Nadar de lieer Lang een beroep heeft
koop-commissie en'een commissie van coö-J gedaan op Het Witte Kruis om zich bij
Iterators. Krotten met wat subsidie wat de oprichting -eener vereeniging in ver
minder krotachtig te maken, is geen ge-schillende opzichten de wetenschap ten
zond systeem, wel aan soliede coöperatievenutte t e maken, waarover de levensverzeke-
bouwvereenigingen grond in buur of voor j ringsmaatsohappijen beschikken, sluit dr.
'n kleinen canon (pachtsom) in erfpacht I Bakker onder dankzegging aan inleider,
te geven. genoodigden en sprekers de zeer druk be-
Spr., ofschoon voorstander van 't ,,red j zochte en zeer aangenaam verloopen bijeen-
u zelf", zegtzoonoodig wendt ge u totkomst.
den Baaddeze zal niet antwoordenben
ik mijns broeders hoeder? In een strijd
om de volksgezondheid moet geen werk te
moeilijk zijn, om een gezonde ziel te schep
pen in een gezond lichaam. Slagen de coö-
perators niet, helpt de Raad niet, dan
wil het bestuur van liet Witte Kruis wel
tusschenbeide komen, maar het kan dit
niet alleen doenspr. roept voor dat geval
Het komt ons voor, dat door het beleg
gen van deze bijeenkomst en vooral door
de loyale voorloopige toezegging van be
schikbaarstellen van het waarborgfonds
Het Witte Kruis-bestuur de ook o. i. in
onze gemeente dringende eisch van voor
ziening in de behoefte aan goede arbei
derswoningen een stap nader tot inwilli
ging lieeft gebracht. Wij hopen, dat, om
de rijke ingezetenen e.i grondeigenaars op j degenen, wien men vragen zal ten deze
tot het verleenen van steun op oillijke geldelijke hulp te bieden, te overtuigen
van dien nood, in de eerste plaats eene
telling zal plaats hebben van het aantal
voorwaarden.
1> e g q cl achten w i s s e 1 i n g.
De heer P r i 11 c e n li e r g', bouwopzichter,
raadsman van de commissie van r. k.
volks bonders tot verkrijging van eigen wo
ningen, vraagtis de coöperatieve vereeni
ging' de meest wensohelijke Het coöpe-
reerende Rochdale te A'dam bestaat uit
gemeentewerklieden, deze menschen zijn
arbeiders; welke in onze gemeente in vas
ten dienst zijn en van het aantal woningen,
dat voor ben beschikbaar is. Stellen deze
personen zicli op het standpunt, dat Haar
lem en Schoten de aangewezen woonplaat
sen zijn ook voor den liier wonenden ar-
oeider, dat in dezen- tijd van fietsen, goede
vegen, trams, een hier wonen van den
met elkaar vertrouwd. Heeft men een ge- r arbeider niet noodig is, dan zal het parti-
e 1i i leden zijn aan-
- huhli n, er is dus ge-
,'ii i kapitaal aldus
nu t aan dat in Haarlem
"••."iperi'iic e b' uwvereenigingen
II.' na particulier bankkapitaal
"i '.Vitu Kiuis afd. Bloemendaal en
i, j-i fonds van7000
il z( iÉer tegen 4 pCt. beschikbaar
ko men in Bloemendaal aanbouw-
»nd, waar de grond zoo schaarsch en
n is r hef uwen van arbeiders-
- igei soolahg i tegengewerkt Dat
wege het g< ueenteliestuur is
1 «.t v:-ta gemeentebestuur
.out. Een tweede fout van
sti 1 'ht"-! t gemis eener ge-
4ijl idpolitiek vooral hier, waar
1 r> -"aren geen gevoel
aat de oisehon der gemeenschap.
I ft ier een commissie bestaan voor
Kei n plantsoenen, maar niet een
itid-ai ommissie. Nu moet er ge-
i.rchandeerd worden met eigenaren en
nd-ezploitanten. Spr. wenscht samen-
wone vereeniging met rijkssteuii, dan is
in ethisch en in ander opzicht meer te be
reiken.
De inleider antwoordt dadelijk. We zijn
niet bijeen om uit te maken of coöperatief
of ander bouwen 'r. meest wenschelijk is
bij aclit ook bet. verschil niet zoo heel
groot.
De lieer Van K es s e 1 dankt het be
stuur van Het Witte Kruis vour do
noodigiriig aan de commissie van r. k.
volks bondershij beveelt aan, dat er alge-
meene samenwerking worde beoogd.
De heer Van Twisk meent, dat er reeds
twee coöperatieve bouwvereenigingen hier
bestaan, deze moeten dan met Het Witte
Kruis samenwerken.
De lieer De Waal Ma 1 ef ij t zegt het
volgende: Het Dag. Bestuur heeft onlangs
2Va II.A. grond gekocht tegen f 0,50 per
vierk. M.in de laatste 3 ii 4 jaar zijn wij
rijker geworden ongeveer 10 H.A. grond;
het gemeentebestuur heeft dus niet stil
gezeten. Goede arbeiderswoningen hier te
bauwen schijnt ook liem dringend noodig.
Maar hij wil dadelijk beginnen, niet met
veel praten, maar met handelen. Spr. heeft
een plan van 40 woningen medegenomen en
legt dit aan de vergadering uit. Alles zou
voor 40 woningen hier te zamen f 97000,
kunnen kósten, af te lossen binnen 50 jaar;
tegen een rente van 4 pCt. en gering ge
stelde -jasten geeft dit een noodzakelijken
huurprijs van f 3,12 per week. Spreker zou
nu niet eerst een coöperatieve bouwver
eeniging willen oprichten, maar de be
staande commissie een terrein willen, laten
uitzoeken, dan een riolenplan ontwerpen,
en een ontwerp-woning van eenvoudig type.
Wat het geld betreft, zal z. i. de Raad
zeker helpen, als liet particulier initiatief
tekort schiet.
De lieer Mie li iels e, oud-gemeentelijk
hoofdopzichter van Haarlem, geeft lof aan
den inleider, die z. i. in vele opzichten
zeer correct sprak. Spr. geeft duidelijk aan
in hoeveel opzichten liet gewone type van
coöperatieve woning in Haarlem onprak
tisch is; hij acht liet model ter verga
dering aanwezig beter. Het „mooie ka
mertje" mo-et weg. Het is een stapelplaats
van voorwerpen zonder nut. Een door liem
geschetste engelsolie woning is veel prak
tischer, in een bijkeuken is een fornuis
van vuurvasten steen, daar is 'n badkuip,
terwijl bet hoofdvertrek ruim is en een
grooten schoorsteen heeft, waar alles door
culiere initiatief te kórt schieten en met
gemeentehulp allicht iets tot stand komen,
dat minder waarde heeft dan liet beste,
wat men krijgen kon. Wordt grond ge-
Vonden, dan moeten o. i. de ingezetenen
er een eer in stellen op dit gebied iets
tot stand te brengen, wat elders nog niet
of zeer schaars te vinden ispraktische
woningen in den geest als door den heer
uh- Nlieliiels-e geschetst, waarin niets aan de
ijdelheid, maar. op engelsche wijze, alles
op dadelijk nuttig -effect is berekend.
Daar onze gemeente ongunstig gelegen
is voor fabrieken en groote werkplaatsen,
d e bollenvelden er allengs verdwijnen, de ge
meente en Meerenberg voor eigen woning
voorziening zorgt of daarheen op weg is, is
de geregelde behoefte aan andere arbeiders
woningen dan er zijn, hier in vergelijking
met den nood der steden gering, maar met
betrekking tot het aantal bruikbare wonin
gen dat hier bestaat, is die nood groot en
dringend, en het wil ons nog steeds voorko
men, dat het welbegrepen belang eener
eigenaardige van de omgeving afgesloten
gemeenschap, als eene moderne nederland-
solie gemeente nog altijd is, medebrengt de
bestaansvoorwaarden van de leden dier ge
meenschap te brengen op liet peil der ,al-
gemeene beschaving van dezen tijd. Dat
peil nu is o-, i. zoover gestegen, dat de
normaal ontwikkelde, met gezond verstand
begaafde, naar persoonlijke beschaving en
otatwikke ing strevende arbeider naar goede
zeden er aanspraak op heeft uit de gemeen
schap, welke liij van zijne steeds voor haar
beschikbare arbeidskracht voorziet, licha
melijk niet te worden uitgestooten. Zoo
wordt liet ook ingezien in alle gemeenten,
welke te ver van andere plaateen zijn af
gelegen om hunne arbeiders elders onder
te brengen. Zoo ziet het ook onze rijks
wetgever in, die, in het bijzonder blijkens
de woningwet, aan onzen gemeente-wet
gever ruime bevoegdheden toekent om de
volkshuisvesting binnen zijn gebied aldus
te. regelen. Maakte Bloemendaal met Haar
lem en Schoten één gebied uit, met één
belastingstelsel, met één voorziening op
elk gebied van gemeentelijke huishouding,
wij zouden zoo niet spreken. Nu is dit an
ders. Terecht heeft de heer Van Twisk
gewezen op liet argument van annexatie
door-Haarlem, dat deze gemeente onge
vraagd. werd gegeven, indien Bloemendaal
dit onderdeel zijner huishouding verwaar
loosde met de bedoeling de daaraan ver-
wegtrekt. In Sheffield worden dergelijke 1 bonden lasten aan een ander over te laten,
huizen voor 18011, gebouwd. Ons persoonlijk geluk bestaat alleen in
De lieer T idem an deelt mede wat deheb teweegbrengen van het persoonlijk ge-
geschiedenis is van de te Bloemendaal op- hik van anderen, waarin wij dan onze eigen
gerichte commissie. Deze heeft zichzelf op werkzaamheid herkennen. Die macht om
den achtergrond geplaatst toen, nadat liare met stoffelijke middelen geluk aan ande
oprichting bekend geworden was, te Over- ren te brengen is in. Bloemendaal even
veen zich eene commissie van onmiddellijk groot als in heel Haarlem met zijne 70.000
belanghebbenden bleek te hebben gevormd,' inwoners. Zouden -er dan liier niet-genoeg
die zelfstandig te werk ging. Hij meent mannen -en vrouwen van goeden wil zijn,
namens zijne medeleden dier commissie te j die zoo zichzelf een geluk, voldoening ver
mogen spreken door te verklaren, dat deze schaffen? Wij kunnen het niet gelooven.
heeren wel bereid zullen worden gevoti- Toegegeven meet worden dat sommige
den voor het financieele onderdeel van
een groot plan te ijveren, daar van den
aanvang bij hen de bedoeling heeft voor
gezeten in de eerste plaats Overveen te
helpen. De heer Van Princenberg
deelt daarop een en ander mede omtrent
de wording der Overveensche commissie.
e i s c li e n der sociaal-democratie in vele
Nedei landers, in vele Bloemendalers de ge
voelens der ware democratie hebben ver
koeld," maar is de uitwas de boom, of is
de uitwas het te-eken, dab de hoorn zelf
aan gezonde bemesting en verzorging te
kort komt? Wij blijven hopen.
PLAATSELIJK NIEUWS.
K. E. M.
De Kennemer Electriciteit-Maatsehappij, gevestigd
te Bloemendaal, zendt ons haar jaarverslag over 1913.
We ontleenen daaraan een en ander. In 1904 wa9
het aantal aangesloten lampen 14679, het aantal mo
toren 71 P.K., het cijfer der nuttig afgeleverde K. W.
LT. 314215; in 1913 was het aantal aangesloten lam
pen 49393, dat der motoren 897 P.K., dat der K. W. U.
1.318.1)00. Het aantal nuttig afgeleverde eenheden is
dus in die tien jaren meer dan verdubbeld.
De vele nieuwe aansluitingen alsmede de in wer-
kingtreding van de stroomcontracten met enkele fa
brieken. hebben in ruime mate tot dit gunstig resul
taat medegewerkt.
De stroomcontracten met de gemeenten Alkmaar
op 18 September 1913, met Assendelft op 29 Juni
1913, met Bergen op 1 November 1913, met Koedijk
op 18 October 1913 en met Uitgeest op 11 December
1913, zijn pas op de daarbij aangegeven data in wer
king getrdden. waardoor deze nieuwe objecten be-
(rekkelijk heel weinig het resultaat van dit jaar
lubben kunnen beïnvloeden.
Op het oogenblik van het opmaken van het verslag,
waren nog contracten afgesloten met Heemskerk,
Wijk aan Zee en Duin, Limmen, Beverwijk, Heer-
Htigowaard, Oudorp. Broek in Waterland en Heilo,
terwijl de maatschappij nog- in onderhandeling is met
verscheidene gemeenten.
Op 31 December 1913 waren 2210 electriciteits-
meters en 1055 stroombegrenzers geplaatst.
Onze tarieven bleven dit jaar ongewijzigd, behalve
de taiiefverlaging te Zandvoort van 60 cent op 25
cent de K.W.U. gedurende de zomermaanden, waar
van in het vorige verslag reeds sprake was.
Op 1 juli 1913 werd de nieuwe Centrale te IJmui-
den in bedrijf genomen, zij voldeed vanaf den aan
vang uitstekend. Door de centralisatie van bet be
drijf te IJmuiden, is een niet onaanzienlijke bespa
ring van brandstoffen en overige bedrijfsuitgaven
verkregen.
De beide tentoonstellingen van werkstukjes van
kinderen, die Zondag 1.1. in de Duin-en-Daalsche
school te Bloemendaal en in de openbare school te
Overveen gehouden werden, hadden een druk bezoek.
Men prees de aardige uitkomsten van deze beoefening
der huisvlijt, en menig werkje vond veel bekijks.
Alleszins verdiend was deze belangstelling, want er
was menig voorwerpje van goede hoedanigheid bij.
Deze poging om den ijver, het inzicht, den goeden
smaak en de zelfstandigheid der kinderen bij den
arbeid aan te kweeken, verdient waardeering in elk
opzicht.
Meester-diploma.
Met genoegen vermelden wij. dat onze plaatsgenoot,
de beer A. van Veltlioven te Bloemendaal, zijn meester-
diploma als schoenmaker verwierf. Wij wenscben
den heer Van Veltboven, dat deze onderscheiding
zijn zaak, thans naar de overzijde verplaatst, ten
goede mag komen, en het aatal dergenen, die
hem de zorg voor hun voetbedekking toevertrouwen,
zich nog mag uitbreiden.
Het examen is uitgeschreven door de Haarlemsclie
Sohoemnakerspatroons-vereeniging, afdeeling van den
Ned. Bond van Schoenmakerspatroons.
Behalve de heer Veltlioven te Bloemendaal, slaagden
uit Haarlem de heeren J. A. W. Maas, J. Hupkens en
J. W. Tieskens; te Velsen de beer G. J. Stork en te
Schoten de heer K. Slikker.
Ook hun wensehen wij natuurlijk alle goeds, doch
wie za.l het niet levendig- begrijpen, dat wij onzen ad
verteerders en abonnéh van het goede een dubbele
maat toewensclien
De „Kennemer Kring" komt in buitengewone ver
gadering bijeen op Zaterdag 11 April 1914, des avonds-
9 uur, in bet sociëteits-lokaal.
De agenda geeft aan de volgende puntenVerkiezing
van een secretaris; Bespreking aankoop van een
Williehnina-biljnrt.
Bloemcndaalscli Concertgebouw.
Wanneer we het voormalig hotel „Hartenlust" eens
bezien, treft het ons, dat er behalve een klein ge
deelte van den tuin, nog alleen maar het gebouw
staat. Dit gebouw hu lijkt ons door zijn uiterlijk aan
zien en ligging als aangewezen om te worden inge
richt tot een Bloemendaalsch concertgebouw, eene
instelling, waaraan gaandeweg behoefte komt. Zijn
niet eenige notabelen, met vrijen tijd te vinden, om
deze zaak eens op touw te zetten
Uit het politie-rapport.
P r o e e s s e n-v e r b a a 1 zijn opgemaakt wegens:
loopen over verboden grond; rijden over de voet
paden; rijden over verboden grond; twee personen
op een rijwiel vervoeren en rijden zonder licht.
Gevonden en terug te bekomen: aan het bil-
