KERK-AGENDA, Zondag 4 October. HaarlemRem. Ger. Gem. 10 u., Ds. A. H. Haentjens; Ev. Lutb. Gem. 10 u., Ds. De Moijere Ver. Doopsgez. Gem., 10 a., Ds. Hylkema. BfoemendaalNed. Herv. Gem. 10 u., Ds. Van Leeuwen. Heemstede: Ned. Herv. Gem., 10 u„ Ds. Berkel- baeli v. d. Sprenkel van Wijk aan Zee, Doopbediening. Houtrijk en Polanen Ned. Herv. Gem., 10 u„ Ds. B. Baljon. Spaarndam Ned. Herv. Gem.10 u., Ds. S.A.Baljon. Santpoort: Ned. Herv. Gem., 10 u., Ds. Wee- ner van Haarlem. IJmuiden Ned. Herv. Gem., 10u., Ds. Creutzberg; 5 u., de heer I'm ijl van Amsterdam; Doopsgz. gem. en Ned. Protb. 10'/9 u., Ds. Attema. Zandvoort Ned. Herv. Gem 10 u., Ds. Post- humus Meijes, Doopbediening. AGENDA. BLOEMENDAAL. Café „Rusthoek" iederen Zondagmiddag en avond concert. HAARLEM. Bureau van Consultatie tot verleenen van rechts bijstand aan onvermogenden. lederen Vrij dag houdt bet bureau des namiddags ten kalf- twee zitting in bet gerechtsgebouw aan de J ansstraat.. Koloniaal Museum (Paviljoen.) Dagelijks ge opend van 104 ure. Museum van Kunstnijverheid. (Paviljoen.) Dagelijks geopend van 104 ure. Gemeentelijk Museum. Dagelijks geopend van 10—4 ure. Entree f 0.25 p.p. Ie Woensdag van de maand vrij. Zondags van 10—3 vrij. Bisschoppelijk Museum. (Jansstraat 79.) Ge opend behalve Zondags en R.-K. feestdagen van 105 ure. Toegang 25 cents. Stads-Bibliotheek. (Prinsenhof.) Dagelijks ge opend (behalve Zondags) van 104 uur. Groote Kerk. Dinsdags van 12 ure, en Donderdags van 2—3 ure. Orgelbespeling. Teyler's Stichting. (Spaarne.) Geopend (be halve Zaterdags en Zondags) van 11—3 ure. De bibliotheek alle werkdagen van 14 ure. Kunstzaal De Bois, Kruisweg 68, Haarlem, tentoonstelling van Kunstwerken. Dagelijks ge opend van 9 5 uur. Schouwburg Jansweg: Zondag 4 October: 8 u. De TroubadourMaandag 5 October: 8 u. Janus Tulp. Dagelijks Bioscoopvoorstellingen, A polio-Theater. Barteljorisstraat. De oorlog is die toestand in het men- schelijke verkeer, waarbij rooi en diefstal, verovering en opvordering worden ge noemd. moord en doodslag: tuchtiging en overmannen. De menschheid in oorlog is: het Groote Beest. Om te bestaan blijkt het noodzake lijk te zijn bij gelegenheid beestachtig te zijn. Doch dit maakt beestachtigheid nog niet menschelijker in den waren zin van het woord. Wij ontvingen van de Koninklijke biblio theek, Den Haag, de afleveringen 1 en 2 van de „Documenten voor de economische crisis van Nederland in oorlogsgevaar", het zijn belangwekkende geschriften. Men zond ons „The German Whitebook". en het Russische „Oranjeboek"; beide boe ken geven een verzameling der diploma tieke stukken, welke tot resultaat den oor log hadden. Van Mr. S. van Houten's hand verscheen een geschrift, „Onze internationale stelling", getiteld. De uitgave werd verzorgd door de firma H. D. Tjeenk Wilink Zoon, te Haarlem. De prijs is 20 cents. De slotsom van Mr. van Houten's be schouwing luidt aldus: De volken moeten beter op hun regeerin gen en diplomaten toezien, en zich noch door hun ruw optreden, noch door hun geheime overleggingen in toestanden laten sleepen. als nu tot eeuwige schande uit zulke diplo matieke handelingen zijn voortgevloeid. Voor die onachtzaamheid boeten zij. 't Is niet de eerste maal. Uit de oudheid kwam ons reeds de spreuk „Quidquid deli- rant reges, plectuntur Achivi" maar nooit v/as de straf zoo zwaar. Ik hoop, dat de nawerking op de bestuurs-organisatie dei- volken daaraan geëvenredigd zal zijn. Politiek, de geschiedenis en de e e r 1 ij k h e i d. Politiek schijnt te zijn de kunst om in moeilijke omstandigheden het eigen veege lijf te redden eigen zin dan door te drijven. De geschiedenis is de ontplooiing vali het wereldgericht. Eerlijkheid is de naakte waarheid, mensch geworden. Maar wat 'n deftige woorden in dezen ondeftigen tijd. Foei, mijnheer, wie heeft nu nog adem voor beschouwingen, in dezen tijd van de (brutale) daadDan maar een voorbeeld. PolitiekBotha. De geschiedenis: de Zuid-Afrikaansche oorlog. Eerlijkheid: Herzog, Beyers, De li Reij. De politiek gaat tegen ,de eerlijk heid in en maakt geschiedenis. Maar ook de eerlijkheid maakt geschie denis. Rondes, Chamberlain, Jameson. Beits, Roberts, French en Kitchener hebben ge schiedenis gemaakt. Maar ook Kruger, Steijn, Smuts, Herzog, Beyers, De la Reij en de vrouwen en kinderen in da concen tratie-kampen. Het is „praktischer" om geschiedenis te maken, zoo als de politici het doen. En met geschiedenis te maken, gelijk vrouwen en de kinderen in de concentratie-kampen „bereikt men niets." Het is zoo. Althans in dezen zinmen bereikt met politiek eigen veiligheid, men bereikt zijn vvc- reldsch doel. Met eerlijkheid bereikt men alleen dat men met zijn persoon wordt drager van de waarheid. Alsof men, zeg gen de politici, daarvan dan beter werd Het hangt er maar van af welk goed men na wil jagenrust van buiten of rust van binnen. Weiezen nu omtrent Zuid, Afrika: „Ten slotte riep Botha God aan" (den dezer dagen van vele zijden aange roepen gelegenheidsgod). „God zou het „volk van Zuid-Afrika ingeven om te doen „wat recht is", d. w. z. nadat het volk was duidelijk geworden dat de rijksregee- ring „het recht" had, desnoods 50000 En- gelsch Indiërs naar Zuid-Afrika te sturen als de Boeren Duitsch-Zuidwest-Afrika niet zou den willen aanvallen. „Dat wetende" zeide Botha, de politi cus „neem ik de verantwoordelijkheid op „mij en aanvaard ik het opperbevel"., (nadat De la Reij, die met Beyers in 'n auto voer naar een vergadering van Boeren om te zeggen, waarom eerlijkheid hem ge bood niet te doen wat Botha deed, zeer toevallig en geheel bij ongeluk door een paar Engelsche politie-mannen was dood geschoten). Koningen en Keizers, groot vorsten en prinsen, opperbevelhebbers en kleine machthebbers zij hebben alle „de verantwoordelijkheid op zich genomen", voor het feit dat honderdduizenden worden ver minkt, gedood, tot weezen en berooiden worden gemaakt. Woorden, woorden en nog eens woordenWat immers beteekent het op zich nemen van verantwoordelijkheid, als men slechts in naam aansprakelijk wordt, omdat men, aangesproken, ter verantwoor ding geroepen, zelfs niet tot het afdoen van het duizendste gedeelte van de schuld in staat zal zijn Alleen de waarheid maakt vrij. vrij ook van verantwoordelijkheid. En heerlijk ver rijzen in de geschiedenis, wanneer reeds lang zijn vergeten de mannen, die zoo prac- tisch waren en die o zoo veel hebben bereikt en,somtijds nog godzalvend waren bovendien, de helde.r der eerlijkheid, die ondergingen en onder zullen gaan omdat zij de waarheid liever hadden dan een post van eerste minister, of een uitbreiding van hun stoffelijk gebied. Want als de geschiedenis maar een tijd geleden en bele gen is, dan komt de waarheid in de naakte feiten, te voorschijn. iHet is in verband met de houding van den voormaligen commandant generaal der Zuid-Afrikaansche Republiek Louis Botha belangrijk te herinneren aan eenige naakte feiten uit den Zuid-Afrikaanschen oorlog: 1895. De Zuid-Afrikaansche Republiek leeft ongewapend en rustig, vertrouwende dat zijne naburen beschaafde volken zijn. 1896. Een zekere dr. Jameson doet onver wacht een gewapenden inval in de Zuid-Afri kaansche Republiek, hij, die den dood had verdiend, wordt overmand, maar aan de Engelsche d. i. zijne eigene regeering uit geleverd. Een billijke schadeloosstelling wordt der Zuid-Afrikaansche Republiek beloofd, doch niet betaaldEngelsche regeeringspersonen worden overtuigd te hebben deel gehad in het complot. De Britsche regeering bemoeit zich niet temin hoe langer hoe meer met de inwen dige aangelegenheden der Zuid-Afrikaan sche Republiek. De Britsche regeering doet eindelijk een voorstel om de wet op het stemrecht in de onafhankelijke Zuid-Afrikaansche Repu bliek ter goedkeuring te onderwerpen aan een Engelsch-Transvaalsche commissie. Dc Zuid-Afrikaansche Republic t verklaart zich na wijfeling daartoe bereidnu echter breekt Engeland de briefwisseling af. Engeland's troepen zijn nog niet allen in Zuid-Afrika geland. De Zuid-Afrikaansche Republiek vraagt alle geschillen aan arbitrage te onderwer pen. Engeland trekt het zwaard om de Zuid-Afrikaansche Republiek en den Oranje- Vrijstaat weg te vegen van de wereldkaart. Uit documenten in handen vallende van de Boeren blijkt dat Lord Landsdown reeds in Juni 1899 neet den opperbevelhebber der Britsche troepen den besten tijd heeft besproken om een inval in de beide repu blieken te doen. De Boeren hopen, dat „het zedelijk gevoel der beschaafde wereld" zich zal ver zetten tegen de daad van Engelandhet bestaan te vernietigen van een jong en edel volk. Lord Kitchener haalt oude, ziekelijke mannen en jonge zoons, die niet dienst plichtig zijn. met geweld van hunne plaatsen weg en sluit ze tegen hun zin en wil in kampen. 74000 Boerenvrouwen et -kinderen wor den door de Britsche troepen uit hunne huizen verjaagd, plaatsen verwoest, het vee weggevoerd of door de troepen vernield, op weerloozen wordt als ze vluchten in alle weer en wind nacht en dag met grof ge schut en klein geweer geschoten om ze in handen te krijgen. Het komt voor, dat Britsche troepen dekking nemen achter vrouwen. Het Boerenland wordt geruïneerd, het vee bij duizenden dood geslagen, de vrouwen en kinderen door de Britsche troepen of ge wapende kaffers gevangen, beleedigd. In den winter van 1901 zijn land en volk gebracht tot den toestand van verwoestingen ellende. Bijna alle plaatsen en dorpen in beide Zuid-Afrikaansche Republieken zijn verwoest, bijna alle graan e.r middelen van bestaan vernield, het veld van beide re publieken aan brand gestoken; zoover het oog kan zien, is alles zwart. Het beginsel van deze krijgspolitiek van Lord Kitchener was om, niet zoozeer door directe operaties tegen de vechtende commando's, als indirect door den oorlog met alle geweld op weerlooze vrouwen en kinderen te doen drukken het volk der republiek tot moede loosheid en overgave te dwingen, de leeu wenharten op commando's tot wanhoop te brengen. Toen de mishandeling der vrou wen en kinderen geen voldoende uitwerking op de Boeren had, werd nog een middel aan de hand genomenhet wapenen der na turellen. Tal van moorden op groote schaal bedreven dezen op vrouwen en kinderen, die door Britsche soldaten waren opgejaagd. Commandant-Generaal Louis Botha moet nog in het bezit zijn van opgevangen rapporten, waar uit blijkt, dat deze misdaden met medeweten van de agenten der Britsche regeering werden ge pleegd. Naast 4090 Boeren vinden 26000 vrouwen en kinderen in de concentratie kampen een ellendigen dood. Een kafferhoofd. Koos Manogalie, een der best opgevoede kafferhoofden der Zuid- Afrikaansche Republiek, bleef neutraal; zijn stam is door den Brit in ballingschap heen gevoerd. De Staats-procureur J. C.' Smuts, aan wiens rapport aan Staatspresident Kruger van Januari 1902, een stuk dat over 1GOO jaren zal behooren tot de klassieke letterkunde, het bovenstaande bijna woordelijk is ont leend, zegt ten slotteDe oorlog ontaardt allengs in een poging tot uitmoording van liet Afrikaansche volk. Het is Smuts, voormalig Staats-procureur en assistent-commandant-generaal der Zuid- Afrikaansche Republiek, thans medestander van Botha, die in 1902 aldus schreef. De geschiedenis van deze dagen is een gericht over zekere voormannen van de Unie in Zuid-Afrika. Zijn wij, dit vaststellende, niet neutraal? Ja wel, want wij stellen daarnaast vast, dat in België door de Duitschers wordt oorlog gevoerd op Britsch-Zuid-Afrikaan sche wijs. .Geven wij onszelf daarmede het brevet van deugdzaamheid? Neen, want de Nederlander heeft in Atjeh hetzelfde gedaan. Maar dan is de oorlog overal hetzelfde. De oorlog is het slechte in zijn meest verheven vorm. Moge hij ons ge spaard blijven, nu en voortaan. PLAATSELIJK NIEUWS. Verkeer. Reeds vroeger wezen wij op het ondoel matige van wandelen in verspreide gelede ren, zooals dat door vele Haarlemmers, vooral des Zondags, in onze gemeente wordt uitgeoefend. En zoo wij er, onver hoopt, nog niet de aandacht op vestigden, kan ons zulks niet anders dan niet zelfver wijt vervullen. Want het is een gevaarlijke gewoonte, die velen wandelaars eigen is. Wie onzer heeft, al fietsend, zich bij een kromming van den weg niet eens plotseling voor een ononderbroken rij van mannen, vrouwen en kinderen gezien als voor een fait accompli Wie onzer heeft niet ver geefs gepoogd door bellen zoo'n troep, die den geheelen weg verstopte, te verspreiden om ten slotte al pruttelend op het laatste oogenblik er nog heelhuids doorheen te glip pen zonder jammerende weduwen, weduw naars of weezen achter zich te laten Deze argelooze of boosaardige wande laars zijn met hun ononderbroken gelederen menigmaal een' ware bezoeking voor de fiet sers. Ach, menschen, die wandelt, wandelt dus zoo, dat er ook nog een ander langs u henen denzelfden weg kan nemen. Be denkt, dat uwe strategie van de gevaarlijk ste soort is, en komt tot inkeer voor ge definitief zijt overreden. Speenhoff te Bloemendaal. Ja, Speenhoff te Bloemendaal. En eerder dan ge wellicht verwacht. En niet maar zoo even op een doortocht, of een bezoek, neen, hij komt een concertavond geven. De opbrengst ervan zal door het comiteit tot Ontspanning van militairen worden benut, i Dit concert van Speenhoff belooit iets buitengewoon genoeglijks te worden. Hii j heeft een bovenstebest programma voor dien avond beloofd. De toegangsprijs zal nogal flink zijn. maar dat is geen bezwaar, want in de eerste plaats zal geen enkel Bloemendaler de gelegenheid om Speenhoff vlakbij te hooren, onbenut voorbij laten gaan, en in de tweede plaats zal ieder ook het goede doel de ontspanning der mili tairen in het oog houden. Een ieder leeee dus wat ter zijde om zoodra de avond bepaald is. dat geld onmiddellijk in te wis selen tegen een toegangskaart tot een reeks van ware genoegelijkheden, als Speenhoff's lieder-avonden zijn. Zegt het voort! Een Kunst-middag. De heer en mevrouw J. C. Veth alhier, hebben Zondag j.l. hun mooie woning be schikbaar gesteld voor eene weldadigheids- matinée, ten behoeve van de Nederlandsche ambulance te Brussel. Het was een middag vol stemming. Mu zikale en letterkundige voordrachten in een behagelijke omlijsting. Welk een voorrecht het talent in dienst te kunnen stellen van een zoo menschlievend werk als het ver plegen van gewonden! Een flinke som kon naar Brussel word gezonden. Hoe. veel daar nog noodig j bleek nog deze week uit het bericht, dat c 110 gereedgemaakte bedden nog niet al in gebruik konden gesteld worden, niet «J gens te weinig gewonden, maar wegens brek aan de noodige fondsen, benoodij voor de dagelijksche onkosten. Van alle natiën is alleen Nederland I Brussel door een ambulance vertegenwoiJ digd. Zij is gesticht door de Ncd. kolonie! staande onder leiding van de voorzittJ van zeven belangrijkste Nederlandsche vJ eenigingen te Brussel. De heer G. N. J Stoppelaar is de algemeene voorzitter. Onze landgenooten te Brussel verdien, onzen geldelijkeu steun niet alleen oniili zij liet Nederlandsche Roode Kruis-\u| uitoefenen onder de moeilijkste omstandil heden, als 't ware in de vuurlinie, mal ook omdat zij er zooveel toe bijdragen r,| de goede verstandhouding tusschen BelJ en Nederland, die door een verklaal baar, maar betreurenswaardig misverstal eenigszins was verkoeld, weder te vt| sterken. De mooie kunst-middag in den huil „Bloemenheuvel" heeft op het nuttige wel der Nederlandsche ambulance de aandae! gevestigd. Wie deze zaak nog steiuJ wil, gelieve zijn bijdrage te zenden aal mevrouw Veth-Smits, Park, Bloemcmiaj Liefdadigheids-concert. Op Vrijdag 9 October, des avonds leul uur geeft het Amsterdamsche Studente! concertbureau te Bloemendaal een concei in de zaal van hotel „Duin-en-Daal", wen daartoe belangeloos door den eigenaar i| beschikking werd gesteld. Het A. S. C. B. werd opgericht en wo:J bestuurd door Amsterdamsche studente! Het doel is, door het geven van concert! gelden in te zamelen voor behoeftige pal tiënten, die uit de universiteits-kliniekal ontslagen worden. In deze tijden geeft het A. S. C. B. echter ook concerten ten batel van het Nationaal Steun-comité. Zoo wil dit te Bloemendaal. Medewerksters be-l langlooze zijn mevrouw Boldingh—Gotl mans voor voordrachten, mejuffrouw Jou van der Linden voor zang, mej. Brat voel pianobegeleiding, mejuffrouw B. Treunie[ voor viool en mej. C. v. d. Star voor piaii(| De vleugel wordt kosteloos in brniklet afgestaan door den heer J. Koster, Groo| Markt, Haarlem. Kaarten a 2,per plaats, zijn tot ec| benerkt aantal van te voren en op avond zelf aan de zaal in hotel „Duin-e| Daal" verkrijgbaar. Onlangs spraken wij eens een plaatJ genoot, die voor eenigen tijd een reis rau| Luik en Herstal maakte. De daar door tal opgedane ervaringen lijken ons merit waardig genoeg om nog eenige er van lief weer te geven. Hij was tot Maastricht per trein gegaul en had daar een fiets gehuurd, een dani&| fiets omdat die door begeerige handen 6 derweg niet zoo spoedig wordt afgepil Op weg naar Luik werd hij door mei* Duitsche wachtpost aangehouden; I vroeg hem dan natuurlijk waarheen hii rtif de; eerst kon men hem op zijn vraag,lui den weg naar Luik te wijzen, niet antwoo:| den, ook al noemde hij dien plaatsnaam if het Duitsch. Aan een volgende post 'I men hem de richting van Lüttich wijzelf en langs een weg, waar boomen lagen orl gehakt, huizen verwoest, huisraad vel strooid en schepen omvergehaald in t| water, zette hij zijn tocht voort. Aan laatste Duitsche post had men hem waarschuwd te zorgen dat hij vóór zes r binnen Herstal was, en hij anders in dl schemer wel eens kon worden doodgesi| ten. Met kracht zette onze man zijn fiets aan, temeer daar een der Duits;! soldaten zijn koffer met zijn bajonet opengestoken, daarvoor van den officier tl fiksch standje had gekregen, en den reizi!| uit kwaadaardigheid hierover wel eens 8 kogel achterna jagen kon. Dit gebe»:»| echter niet. Onze reiziger hoorde geetU van eenig geweer achter zich, doch daarN nu eenmaal in een oorlog knallen moet,:j knalde het plotseling ónder hem. Een R] band was gesprongen. De tocht werd i een schrikkelijke inspanning, maar er!i niet anders op dan doortrappen. En man, hoe vermoeid ook, hield vol, E vóór zessen bereikte hij dan ook het van zijn tocht. Herstal. De plaats bood een vreemden aanblik'! niet slechts de huizen en straten waren-j die het merk der verwoesting droegen: de menschen hadden veel geleden, ze zal bijna allen er vermoeid en zenuwachtisf velen zelfs volkomen wezenloos. Onze vriend kwam bij zijn familie aanl vond deze ook in zorgwekkenden toes: I Hijzelf echter was door oververmoeRf ook in een staat van overspanning gera j hij ging naar bed in een voorkamer opJ bovenverdieping. Niet lang lag hij i vernam een aanhoud lucht, vermoedelijk afkc schepen of vliegmachin plaats zweefden en koi lrommels en trompette trokken door. Terwijl onze man op z teren naar het rumoer va doortocht, klonk plotselir luid, en werd de kamer I ui bemerkte nu, dat er stond, en dat de voor sellers door dat open vé geschoten hadden in het f [Jit bed, en sloot het vensi I je itij voortdurend de sol ficraus! Heraus!" Het 1 jat onze Bloemendaler j was. temeer daar hij v over liet geheele gezin b Tiet bleek, dat de Duitsch een venster openstond, de menschen uithaalden 1 oi doodschoten .Dat onzi i op zijn gemak was, laat i ademiooze spanning w; goed als zeker dat de binnendringen. Plotselin 1 pen. Er werd op de deu I oogenblik van grooten a kig bleek het geen Duit? maar een der familieled mede te gaan in den k sellers voorbijgetrokken geschiedde. Vermoedelij trekkende troepen te ve binnen te dringen. Onze vriend beleefde tuur in het oorlogvoere alles te beschrijven, zou deed me verhalen vol gr niet veel afwijkend van scherf door verscheiden! gen in de dagbladen ge: De laatste van zijn moeilijkheid om een pa; te krijgen. Dat heeft bi; geduurd. In de menig zelfde doel zich voor de Duitschen plaatselijken c verdrongen, heeft hij bracht zonder eten of dri behandeld door Duitsch menigten bewaakten. E er door de vriendelijkhe officier in, een pas te be eenmaal in den zak, aat rugreis naar Bloemend; thans dagelijks weder a zien. E. N. E. Enkelen onzer lezers w issel op het Staten-Bo I Moesten wij vroeger, - - ongeveer vaak onze f ten hij het lange wachte parkweg, thans wordt oi genaamheid bereid vlak voor de tram het viadt om haar eindpunt te ber I deze halte vlak bij het eii I vert de onaangenaamhei Gedachtig aan ons beg gen onzer lezers, indie: t mogelijk, openbaarheid s den, vermeldden wij bovi I Naar onze opvatting is I niet zóó groot, en het I dicht hij het eindpunt is, i veel minder: immers m pen en even den kortei station te voet afleggen Werkverschaffing ei Men verzoekt ons het sen: t Mag zeker als bel worden, dat het Steun-i bezig is een kleerendepö I den komenden winter z< I voorzien in de behoefte a zeer sterk zal doen geve IAit kleerendepöt is gev lokaal, voormalig Klacl Koningstraat) en staat het vrouwen-comité vooi Ren gedeelte er van v j door het genaaide goed, t missie door werklooze n vervaardigen. Verder is '•et afhalen van kleerei beregeld wijk na wijk, t ren in ontvangst worden Daar er zeker versch van Bloemendaal. Overv j ZiJn, die roeping gev,o voorraad eens na te kijl ven en ander zullen vind meer doet, maar dat in 'c Pas kan komen, hebbi 'ovengenoemde plaatse daard, eveneens goeder j v dien nemen ,die dan "aar t Haarlemsche dep overgebracht. Dit zijn Mevr. Schieferdecker, Mevr. Westerveld, te

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Het Bloemendaalsch Weekblad | 1914 | | pagina 2