Geeft elkander „HET BLOEMENDAALSCH WEEKBLAD" ter lezing.
KLRK-AGENDA, Zondag I November.
Haarlem: Ver. vau Vrijz. Herv. (Greb. i'rutb.) 10
u.. Ds. Kloet, Pred. te Marsum; Rem. Ger. Gem.
1') u.. Prof. Groenewegen, Hoogi. te Leiden; 7Ve
ii., Ds. Haentjens, Herdenking der Kerkhervorming;
Ev. Luth. Gem. 10 u., Ds. De Meijere, Herdenking
der Kerkhervorming; Ver. Doopsgez. Gem. 10 u.,
Lis. Hvlkrma, Doopsbedieniug, 7 u., Ds. Biuuerts Sz.,
Voorbereiding.
8'oeme.idaalNed. Herv. Gein. 10 u Ds. Van
Leeuwen, 6£ u., Ds. Van Leeuwen.
Heemstede: Ned. Herv. Gem., 10 u., Ds.Sehuller
tot Peursem, Pred. te Amsterdam, Doopsbediening.
Haiitrijk en Polanen Ned. Herv. Gem., 10 u.,
Ds. B. Baljon.
Sriaarr.dam Ned. Herv.Gem.,10u., Ds. S.A.Baljon.
SantpoortNed. Herv. Gem., 2 u., Ds. Berkel-
bach v. d. Sprenkel, Pred. te Wijk aan Zee.
UmuidenNed. Herv. Gem., 10 u., Ds. Blanson
Henkernams, Pred. te Zaandam, 5 u., Ds. Creutz-
berg; Doopsgez. gem. en Ned. Protb. 7 u., Ds.
Attema, Hervormingsherdenking.
Zandvaort: Ned. Herv. Gem 10 u., Ds. Post
humus Meijjes.
AGENDA.
BLOEMENDAAL.
Café „Rusthoek" iederen Zondagmiddag en avond'
concert.
HAARLEM.
Bureau van Consultatie tot verleenen van rechts
bijstand aan onvermogenden. lederen Vrij
dag houdt het bureau des namiddags ten half-
tweei zitting in hot gerechtsgebouw aan de
Jans'itraat.
Koloniaal Museum (Paviljoen.) Dagelijks ge
opend van 104 ure.
Museum van Kunstnijverheid. (Paviljoen.)
Dagelijks geopend van 104 ure.
Gemeentelijk Museum. Dagelijks geopend van
Itl4 ure. Entrée f 0.25 p.p. Ie Woensdag
-an de maand vrij. Zondags van 10—3 vrij.
Bisschoppelijk Museum. (Jansstraat 79.) Ge
opend behalve Zondags en R.-K. feestdagen
van 105 ure. Toegang 25 cents.
8 tad s-B iblio theek. (Prinsenhof.) Dagelijks ge
opend (behalve Zondags) van 104 uur.
Groote Kerk. Dinsdags van 12 ure, en
Donderdags van 2—3 ure. Orgelbespeling.
Teyler s Stichting. (Spaarne.) Geopend (be
halve Zaterdags en Zondags) van 11—3 ure.
De bibliotheek alle werkdagen van 14 ure.
Kunstzaal De Bois, Kruisweg 68, Haarlem,
tentoonstelling van Kunstwerken. Dagelijks ge
opend van 9—5 uur.
Schouwburg Jansweg: Zondag I Novem
ber'. 2 u. De Kleine Lord; 8 u. Gemobili
seerd; Woensdag 4 November: 8 u. De Meid.
leert wat het is in. groot verband te leven,
te bewegen, persoonlijke belangen, bezit
en leven, tijdelijk te vergeten. Zijt gij over
beschaafd, dan krijgt gij de ruwe schors
weder om en nieuwe levenssappen zult ge
voelen binnenstroomen in den boom van uw
lever., zijt gij juist zoo als behoort, niet te
veel dit, niet te veel dat, dan zijt ge als ge
boren om tot model te dienen in den troep
van >o velerlei schakeering. Zijt ge rijk,
ge zult ongemerkt wèl kunnen doen langs
tal van stille wegen, zijt ge arm, ge zult
voluit kunnen opleven zonder dat het u iets
\an beteekenis kost dan goeden wil.
Gc hebt geen tijd? Wie heeft u geboden
om 8 en niet om 6 uur op te staan Wie
om uw gewone werk langdradig te ver
richten, u af te geven met beuzelingen, of
met meer zaken, dan gij noodig hebt om
een fatsoenlijk stuk brood te verdienen. Is
he bij de meesten uwer iets anders dan
egoïsme, dat gij het „te druk" met
ei? zaken hebt, om de zaak van de ge-
me /nschap te behartigen? Zeker er moe
teneer thuis blijven om het gewone leven
aaroden gang te houden, de vrouwen, de
mauwen onder en hoven den leeftijd, en die
lichaamsgebreken hebben, waardoor zij in
stede van een hulp een gevaar zouden wor
den: voor hun kameraden. Maar ons volk.
dat reeds veel te veel mannen heeft voor
te weinig betrekkingen, heeft voor het
gaande houden der zaken, vrouwen en
mannen die de grenzen van bruikbaarheid
te buiten gaan, genoeg. En let nu eens op,
gij die u wilt onttrekken. Zoudt ge werke
lijk meenen, dat indien ons land den doo-
dendans ontspringt, indien ons volk daarna
verfrischt. verjongd, zich seffens gaat ont
plooien, gij die op grond van uw verstandje
edeneeren wegblijft, aan die frischheid en
verjonging deel zult hebben Ge beidt nog
steeds uw tijd Neen bereid den tijd van
uw levensvernieuwing zelf voor!
m hare acties en reacties; schakel slechts
in eenen eeuwigen kringloop van verande
ringen is elke harer vluchtige aanzijnswijzen.
En eerst de volledige beschrijving van dien
ringloop zoude hare ware beschrijving zijn.
Leer van de stoffelijke metamorphose der
materie noemt Kekulé het chemisme; niet
de lestaande stof, maar de verhoudingen
van een lichaam tot zijn verleden en tot
zijne toekomst, noemt hij het eigenlijke voor
werp der chemie,
v at het chemisme der natuur aan het
licht brengt, het is om te beginnen de on
zelfstandigheid, de onvastheid, het niet zijn
harer verschijnselen. Niet enkel voor het
begrip, reeds voor de waarneming gaat de
natuur hier uit boven vastheid van bestaan,
d.w z. boven zichzelve: de blijvende zelfver
nietiging van hare vormen is die van hare
eigen realiteit, van de realiteit ais zoodanig.
welke juist de natuur is. En waar de schei-
kimde, de leer derhalve van de s/ofkategorie
Jcr anorganische natuur, in haar „periodieke
stelselvan de „elementen" gewaagt niet
Rechtop, het hoofd omhoog, vooruit!
T.
Onderschrift der redactie.
Afzonderlijke afdrukken van dit stuk zijn
op aanvraag aan ons kantoor voor den
prijs van 1 cent, tot een onbeperkt getal
verkrijgbaar, mits de aanvraag zoo spoedig
mogelijk geschiedt. Aan onze Bloemendaal-
sche mannen, die over een rijwiel be-
schikken, geven wij in overweging zich
ten spoedigste aan te sluiten bij de afdee-
lingen I, II, enz. van den vrijwilligen land
storm te Haarlem, p. a. mr. M. Slingen-
berg, Ged. Oude Gracht 92, (tel. 826) of
jhr. F. Teding van Berkhout, Haarl. Bank
(telef. 1381) tusschen 1112 uur v.m. De
oefeningen van die afdeelingen worden
geregeld met kracht geleid en uitge
voerd, het is het meedoen aan deze oefe
ningen, wat den steller van bovenstaand
stuk van zelf daartoe de opgewektheid gaf.
En gij die gehuwd zijt, zet eerst uw wil
door, later zult gij uwe vrouw zien lachen
door haar tranen heen.
Het Nieuwe Duitschland.
Mr. P. J. Troelstra, de leider der Neder-
Iandsche sociaal-democratie, die reeds zoo
vele malen aan ons volksleven stooten in
de goede richting gaf, heeft in Duitschland
een politieke zending ondernomen op eigen
houtje en van den hoogstaanwezigen amb
tenaar bij het ministerie van buitenlandsche
zaken vernomen en later is in warme be
woordingen in de Duitsche pers deze ge
zindheid bevestigd: Duitschland streeft in
ernst niet naar politieke annexatie van
Nederland. Wij zijn niet wantrouwend ge
noeg om te gelooven, dat geheel Duitsch
land, uitgenomen eenige onbeschaafde
„Hetzer", die niet medetellen, thans niet
deze gezindheid inderdaad is toegedaan.
Andere tijden, andere menschen; maar op
dit oogenblik kan Nederland op dit punt
zeker zijn.
Mr. Troelstra ontving verder de mede-
deeling, dat Nederland wellicht te zijner
tijd verstandig zoude doen, niet afkeerig
te zijn van economische toenadering tot een
Europeesch geheel, waarvan Duitschland als
middenmoot te denken ware. De „N. Rott.
Ct." wees reeds op het verschil in handels
politiek van Duitschland en ons land, van
onzen vrijhandelstaat en Duitschland, den
staat van kunstmatige bescherming; een
antagonisme, dat op zich zelf wijst op een
ander oorlogsgevaar, had mr. Troelstra
ook niet deze verzekering ontvangen: de
economische toenadering is bedoeld als eene
die slechts langs een vriendschappelijken
weg tot stand kan komen.
Ook te dien aanzien kan dus, voorloopig
althans, gerustheid blijven bestaan. Dit alles
is in de lijn die Duitschland ten onzen op
zichte steeds heeft gevolgd. Achtereenvol
gens heeft in de geschiedenis ons volk van
Engeland en van Frankrijk vernedering,
zelfs overweldiging ondervonden, wij vier
den eerst onlangs het 100-jarig herdenkings
feest der onafhankelijkheid, en nu nog heeft
Engeland ter zee, en Frankrijk in cultuur
en recht, ons min of meer in den klem. Wat
zeevaart, cultuur en recht betreft, factoren
van ons volksleven, die zich alle krachtig
ontwikkelen, zou dus, als wij hulp mochterj
behoeven .Duitschland eerder ons zijn aan-j
gewezen dan die andere landen. Het besef
daarvan is ons niet vreemd. Maar het blijvé
ons toch in zoover vreemd, dat wij het van
ons werpen als het in moest houden dat wii
Duitschland om onmiddellijke hulp, om on
middellijke voorlichting zouden moeten vra
gen of dat wij Duitschland ons ten voor
beeld zouden moeten stellen om het klak
keloos na te doen. Duitsch model deugt
niet voor Nederlandsche stof; maar Duit
sche stof kan omgevormd worden naar
vaderlandsch model, althans wat recht en
wat cultuur in 't algemeen betreft. De oor
log is het, die dit ons opnieuw bewust moet
maken. Want alhoewel wij ouder zijn als
volk dan onze Duitsche buur, wij zijn wat
recht en wat cultuur betreft, ten achter. Wjj
zijn ten achter, niet zoozeer omdat wii
geenszins zouden weten hoe het wezen
moet, maar wij zijn luier, egoïster, dan de
doorsnee-Duitscher is. De ons allen eigen
ongezonde afkeer eenerzijds van tucht, van
groote lijnen anderzijds, van machtige or
ganisatie in liet algemeen, is een kenmerk,
dat ons van den Duitscher in ons nadeel
onderscheidt.
De oorlog is het, die daarin verandering
moet brengen. Hij heeft ons doen ervaren
dat eendrachtig Nederland een grootheid is
van eigen aard maar van beteekenis, hij
moet ons nu nog leeren, dat algemeene
dienstplicht niet een factor is van militairen
aard alleen, maar van de grootste waarde
voor elk praktisch bedrijf van den mo
dernen tijd. Was Duitschlands industrie,
was Duitschlands toegepaste wetenschap
geworden wat zij zijn, indien niet tucht het
stevig vasthouden der groote lijnen in de
grootsche organisatie van hare bedrijven
mogelijk had gemaakt? Het nieuwe
Duitschland zal daarin voor anderen en
voor het oude Duitschland geenszins onder
doen. Integendeel. Maar daarnaast moeten
wij dan in dezelfde richting mede, zal
het tijdstip komen, dat, hetzij op eco-
nomischen, hetzij op politieken grond, de
houding van het Duitsche volk ten onzen
opzichte zich wijzige. Naast wat het nieu
we Duitschland wezen zal, moet een nieuw
Nederland verrijzen.
Wie goed doet, goed ontmoet; maar wie
met 't zwaard verslaat, zal door het zwaard
vergaan, vergoten bloed eischt bloed weer
om, dat zien wij nu weer in Zuid-Afrika en
niet te denken is, dat deze levenswet zich
niet ook eenmaal op het Duitschland van
de toekomst wreken zalwat België
betreft. Doch dat 's niet onze zaak. Ons
is het dankbaar te erkennen, dat de wereld
geest het groote Duitschland naast ons
deed verrijzen, zonder dat het zijne wapens
met ons kruiste. Vrede en vriendschap, we-
derkeerige erkenning van verdienste, al deze
kostelijke banden kunnen aangebonden blij
ven. maar dan nogmaalsnaast het nieuwe
Duitschland moet dan een nieuw Nederland
verrijzen.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Een opdracht.
Wat velen onzer lezers nog niet weten
zullen, is, dat onze gemeente onzen plaats
genoot den kunstschilder A. J. Grootens
de vervaardiging van een doek heeft op
gedragen. Wij zijn dezer dagen eens een
kijkje gaan nemen ,in het atelier van den
kunstenaar, gelegen aan den Kinheimweg.
De lieer Grootens ontving ons met groote
voorkomendheid, en toonde ons een om
vangrijk duinlandschap, waaraan hij werkte.
Het is een echt Bloemendaalsch stuk na
tuur; duinen, bosch en een diepe mooie
lucht.
Het stuk is bestemd voor een der lokalen
van de M. U. L.-school, om daar een wat
naakt gebleven muurvlak te bedekken. De
heer Grootens maakt van zijn onderwerp iets
heel moois. Het landschap is nog niet ge
heel gereed, maar wat wij er van zagen,
heeft ons tot het besef gebracht dat de
gemeente zulk een werk al niet aan bekwa
mer handen had kunnen toevertrouwen.
Wanneer het werk gereed is, schrijven wij
er eens wat uitvoeriger over. We zullen
dan die gelegenheid tevens bénutten om
nog eens wat meer de aandacht te vesti
gen op dezen kunstenaar, die tot onze
meest begaafde plaatsgenooten behoort.
als van zelfstandigheden maar als van
natuurfuncties, daar verheft de natuurwe
tenschap zelve zich hoven .het dogma van
het „bestaan" der natuur.
Maar aan dit niet zijn der natuurlijkheden,
ja, als dit nietzijn zelve, doemt dan een
ander dan het gestelde zijn der natuur op;
aan de onmiddellijke natuur openbaart zich
in het chemisme eene keerzijde, welke juist
hare verloochening is. Scheidingen, ver-
eenigingen, enz., zijn iets anders dan de
waarneembare natuur, het andere daarvan:
werkzaamheid, welke de natuurlijkheden
rusteloos voortbrengt en vernietigt, het on
lichamelijke, we/verschijnende der ver
schijnselen, de bestendige negativiteit hun
ner vluchtige positiviteit. Het chemisme wijst
op meer dan de verschijnende, verganke
lijke, natuur; het wijst op haar eeuwig,
nietverschijnend, wezen, als op hare waar
heid. Zoo blijkt in het licht van het chemis
me de natuur niet een zijn zonder meer.
maar eenheid van het zijn en des-
zelfs wezen; zoo brengt het chemis-
jaargetijde, en het paard geraakte in den
modder vast. Met behulp van eenige,
schaarsche, voorbijgangers werden het dier
en de kar bevrijd, en zoo liep dit voorval
zonder verdere ongelukken dan eenig tijd
verlies af.
De zaak lijkt ons echter hiermede nog
niet te mogen eindigen. Immers, zoo goed
als het paard uit den modder getrokken
werd, kunnen ook wij uit het geheele voor
val een les trekken, namelijk deze: zoo
lang het paard nog de kar trok, ging
alles vrij goed, maar toen de kar in een
onbewaakt oogenblik ertoe kwam, de rol
len om te keeren en op haar beurt het
paard te trekken, kwamen beiden in een
sloot terecht. Men leert hieruit, dat ieder
de hem aangewezen taak dient te vervullen,
en niet die van anderen. Indien we deze les
uit dit voorval putten, zijn het paard en de
kar Woensdagochtend aan den Bloemen-
daalschen weg niet voor niets in de droge
sloot te water geraakt.
Jubileum.
Morgen herdenkt onze plaatsgenoot de
heer H. Vis den dag, waarop hij vóór 12'A
jaar als koster der Nederlandsch Hervorm
de kerk te Bloemendaal in dienst trad.
We wenschen den jubilaris van harte
geluk.
Parabel.
Woensdagochtend werden in onze ge
meente door het noodlot een paard en een
wagen van den wal in den sloot geholpen.
De wagen, een zandkar, die tot dan toe zijn
plicht had gedaan, schoof, nabij „Buiten-
twist" gekomen, echter de steile helling af,
en het paard, dat op dergelijke onvoorziene
omstandigheden niet was ingericht, schoof
mede de sloot in. De sloot nu was zeer
drassig, naar den aard der slooten in dit
me aan het licht, dat de werkelijkheid
in hare volledigheid niet aan het licht
komt. Reeds hier is van objectieve
zijde uit te' begrijpen, wat in de leer van
de persoonlijkheid des geestes begrijpelijk
zal worden van subjectieve zijde uit: alle
zichtbaarheid wijst op onzichtbaarheid als
hare waarheid al verschijnt de onzicht
baarheid der werkelijkheid hier in hare eer
ste, minst doordachte stelbaarheidals het
betrekkelijk nog onbepaalde wezen der na
tuur, en zal het later, doordacht, ons eigen
wezen tevens, de geest zelf, blijken.
En zoo wordt reeds door het chemisme
een woord der wijsheid' gerechtvaardigd,
dat haar aan misverstand en smaad heeft
prijsgegeven en nog prijsgeeft. Verachting
der ervaring verwijt men de leer der rede.
als beteekende haar waarschuwend woord
tot de afzonderlijke wetenschappen, dat we
tenschap van het zinlijk ervaarbare niet vol
doende is om tot het begrip der werkelijk
heid door te dringen, als beteekende hare
verwijzing naar dte leer van eigen begrip,
Onder de vele mooie herfstgezichten,
welke onze gemeente thans te aanschouwen
biedt, moeten wij de Elswoutslaan vooral
noemen. De onafzienbare goudbruine bla-
derenvloer onder de sombere macht der
hoornen, doet buitengewoon prachtig in hel
zilvergrijze najaarslicht.
Woensdagmorgen hoorden we te Bloe
mendaal herhaaldelijk kanonschoten var,
den zeekant klinken. Het waren de groote
stukken van het fort IJmuiden.
We vernemen, dat het concert, op 9 Oct
j.l. te Bloemendaal gegeven, door het Am-
sterdamsch Studenten Concert-bureau tei
bate van het Nationaal Steuncomité, netto -
333,30 heeft opgebracht.
Het Jaarboekje.
Ons Jaarboekje „Help uZelf" is in
werking. Het verschijnt tegen het einde des
jaars. Wij wekken een ieder op, reeds ra
een exemplaar van het handige, voor b;-
woners van Haarlem en Omstreken onoit-1
heerlijke, boekje te bestellen.
Gepakt.
De Bloemendaalsche politie heeft de haul
weten te leggen op den bedrijver van
zilverdiefstal onlangs te Aerdenhout
pleegd. Het was geen gemakkelijk werk
je, doch ten slotte werd de ijver onzer
politie beloond. We brengen gaarne den
wakkeren mannen een woord van hulde.
Onze Belgische gasten.
Uit „Hartenlust" te Bloemendaal zijn
heden toe 93 Belgen vertrokken. Op
oogenblik houden er nog 101 verblijf, welkeI
allen voorloopig ook nog wel zullen blijven
Uit het politie-rapport.
Processe n-v e r b a a 1 zijn opgemaakt!
wegens: loopen over verboden grond; rijf
den zonder licht; diefstal van twee rij-1
wielen.
Gevonden en terug te bekomen
.1. Bakker, Bergweg n°. 2, te Bloemendaal.
een portemonnaie met Belgisch geld; mei-
Zwart, Schotersingel n°. 131, te Haarlem
een hondenzweep; J. Lansdorp, Midden-
Duinendaalscheweg, te Bloemendaal.
bril in étui; aan het bureau van politie s|
Overveen, een hondenzweep en een lorgnei.1
Verloren: een zwarte broche
gouden rand; een bankbiljet van 10,-
en twee zilverbons van 2,50; een tid|
rittenboekje E. S. M.
als naar den sleutel van dat der geht
werkelijkheid, een afzien van wetenschap
lijke ervaring. Aanspraak op eene plaats
de wetenschap heeft men haar in onze das
in ons land, durven ontzeggen, als vn
haar stijgen naar de ervaring der geest
verschijnselen een zinken beneden die i
natuurverschijnselen. Maar dat juist de e
sten den eeuwigen zin te onthullen het'
van de laatsten, dat het zichtbare
heenwijst naar het onzichtbare, dte na:
naar den geest, dat kondigt reeds het
misme aan.
(Wordt vervol? I
J) G. J. P. J. Bolland: De boeken der sfl
ken uit de leerzaal van zuivere rede. (Al
Adriani, Leiden, 1913.)
2) Het geheel is een overzicht van el
leergang te Amsterdam, aansluitende bijl
Natuurcollege, door Prof. Bolland aldaar!
geven in de halfjaren 1912/1913 en 1913 j
;1) Vgl. Bolland: Zuivere Rede en hare f
kelijkheid, blz. 309, le «oot.
BURGERLIJKE STAND.
Van Vrijdag 23 tot
29 October.
Geboren: d. van
kom en J. S. Meder; i
en M. L. Haagen; z.
en A. M. Versteegh; c
ner en A. M. Vervoort
Ondertrouwd:
C. J. M. E. J. Faddeg'
Overleden: H. 5
wonende te Amsterda
Overleden in he
renberg: W. Keize
ritsen, 59 j.; G. Bonte
79 i.; G. H. Th. Wigg
j.; J. Bed. 20 j.
SPORT.
„Bloemendaal II"
Als scheidsrechter 1
kwart over tien be:
„Bloemendaal" een
tegenover een geheel
team. Dadelijk na der
ten" heftig opzetten en
val levert een onhoudb
ten" blijft aanvallen; v
kranig. Hij draait en
witte achterspelers he
standen. Voorloopig e
Bij een van de „Schot
de „Bloemendaal"-lin
der geelzwarten te n
Reijnen geeft zeer tere
plaatst zich achter de:
Tot de rust komt dan
den stand.
Na de thee vallen t
I De geel-zwarte achte
vol werk. Dan breng
I supporters aan het ju
binnen hoog voorzet,
den bal schitterend in
1 staaltje van voetbal!
t te maken bezielt
voorhoede blijft aanva
schoten van den klei
gaan rakelings over. I
aan het woord. Lohm:
j Als kort hierop een
met de handen wegsiai
toegekende penalty i
„Schoten" onderneem
lea, die nog twee goal
komt dus met een 6-
„Schoten" De overw
diend, doch zeer g
beter verhouding gev
„Bloemendaal"„K
dags niet door. „Kinf
zocht en gekregen, oi
d afgeloopen week
Zondag a.s. ,Heen
daal II" te Heemstedt
UIT A'JDERE oEMEENl
De zaak van den h
Maria-stichtjng, is in
toriteiten. Wij zullen
verloop van dat onde
School voor K
Aan de school vot
Haarlem, is thans in
kundige afdeeling der
cursus in de statik ii
De lessen worder
bouwkundig ingenieui
Bordes en hebben or
dagavond van 7—8 i
Belangstellenden, d
sus wenschen te volg
toe aanmelden bij dei
Museum van 1
In de rotonde van h
nijverheid, te Haarlei
op verzoek van ver
lenden de reproductie
ters (Isographieën v;
bet, laatst tentoonges
Zooals reeds geme
den verkoop dezer
voor het fonds der Bt
Zondag is de toeg
Zuid-,
De „N. R. Ct." va
bet verslag van een
denstein gisteravond j
eeniging „Jong Nede
Amsterdam. Het ondi
toestand in Zuid-Afr
Spreker achtte de
aan de houding van
beschouwt den opstai
'"fad. De handelwijz
wet vergelijkt hij mt
neu. Spreker gaf te
deel, dat Botha dooi
Hollandsche hoeren 1
