I w eten niets." En toch
I kens eene uiting van
erbarmelijke oude wijf,
f heid zich de wereld wi
Zeer zeker: Eene ve
[omdat 't hier niet om
is, maar omdat hier et
kijk is neergeslagen en
zoo, dat de schrijver als
uil den hoek komt kijke
uitgalmt. Het is een be
synthese van lyriek en
f druk op de epiek. Wa;
Hik, dan zou het overet
de requisieten van de
tusschen.liefde en p
gezegd, 't is hier een
tot uiting komt en daa
groot en wel tamelijk ci
De korte inhoud: C
Haarlem, heeft eene d
liefheeft. Deze dochte
Arent van Bijland, Ai
man, vendrig der A
gerwacht. Deze drijft
tisch, ook met den vijr
levert (het stuk speelt
de vischvrouw Hille B
het licht. Strijd in
Cousaert, den dragei
of hij als goed vadei
verraden, of als goed v
houden. Hij houdt zij
gebed waarin hij (tijdi
krijgt. Arent geeft zie
gevangen nemen, maa
KERK-AGENDA, Zondag 6 Maart.
Haarlem: Jongelieden Kerk (Geb. Prot.) 10£ u.
Ds. Van Calcar, Pred. te Beverwijk; Item. Ger. Gem.
10 u., Ds. Bax, Here. Pred. te Maastricht; Ev.
Luth. Gem. 10 u., Ds. Schade van Westrum;
Ver. Doopsgez. Gem. 10 u., Ds. Binnerts Sz.
BloemendaalNed. Herv. Gem. 10 u., Ds.
Van Leeuwen, 0£ u. Ds. Van Leeuwen.
Heemstede: Ned. Herv. Gem. 10 u., Dr. Klap,
Pred. te Amsterdam. Doopshediening.
Houtrijk en Polanen Ned. Herv. Gem., 10 u.,
Ds. B. Baljon.
Spaarndam Ned. Herv. Gem. 10 u., Ds. S. B.
Baljon.
Santpoort: Ned. Herv. Gem. 10 u., Dr. Van
den Bergli van Ejsinga. Tijdpreek.
IJmulden: Ned. Ilerv. Gem. 10 u., Ds. Creutz-
berg, 5 u. Ds. Creutzberg; Doopsgez. gem. en
Ned. Prot. Bond, 10J u„ Ds. Attema.
Zandvoort: Ned. Herv. Gem. 10 u., Ds. Eggink,
Pred. te Velsen. Doopshediening.
AGENDA.
BLOEMENDAAL.
Café „Rusthoek" iederen Zondagmiddag en avond
concert.
HAARLEM.
Bureau van Consultatie tot verleenen van rechts
bijstand aan onvermogenden. lederen Vrij
dag houdt het bureau des namiddags ten half-
twee zitting in liet gerechtsgebouw aan de
Jansstraat.
Koloniaal Museum (Paviljoen.) Dagelijks ge
opend van 104 ure.
Museum van Kunstnijverheid. (Paviljoen.)
Dagelijks geopend van 104 ure.
Gemeentelijk Museum. Dagelijks geopend van
104 ure. Entree f 0.25 p.p. Ie Woensdag
van de maand vrij. Zondags van 10—3 vrij.
Bisschoppelijk Museum. (Jansstraat 79.) Ge
opend behalve Zondags en R.-K. feestdagen
van 105 ure. Toegang 25 cents.
Stads-Bibliotheek. (Prinsenhof.) Dagelijks ge
opend (behalve Zondags) van 104 uur.
Groote Kerk. Dinsdags van 12 ure, en
Donderdags van 2—3 ure. Orgelbespeling.
Teyler's Stichting. (Spaarne.) Geopend (be
halve Zaterdags en Zondags) van 11—3 ure.
De bibliotheek alle werkdagen van 14 ure.
Schouwburg Jansweg: Zondag 7 Maart: 8 u.
Oe toffe jongens var het 7e; Maandag 8
Maart: 8 u. Die schóne Cubanerin; Dinsdag
9 Maart: 8 u. De Heks van Haarlem;
Woensdag 10 Maart: 7 u. Vorstenschool;
Vrijdag 12 Maart: 8 u. Faust.
Maandag 8 Maart: 8 u. Jaarlijksche Ledenver
gadering van de afd. Haarlem en Omstreken
van het Alg. Ned. Verbond in „De Nijver
heid", Jansstraat 85.
Bierens de Haan, mr. P. Tideman en den
'leer J. C. de Wijs.
De voordrachten zullen plaats hebben op
10. 17, 24 en 31 Maart, des avonds ten 8
ure in hotel „Welgelegen".
Wij wekken onze lezeressen en lezers
op, deze gelegenheid om een belangwek
kende lezingenreeks bij te wonen, en dat
nog wel in de onmiddellijke nabijheid, niet
onbenut te laten voorbijgaan.
De nieuwe stationschef.
Men meldt ons, dat de in de plaats van den
heer Lindeman benoemde nieuwe stations
chef van Overveen, is de heer Leeuwen-
stein uit Heer-Hugowaard.
Herdenkingsdag.
Maandag vierde de heer C. W. de Jong,
onze gemeente-opzichter, zijn \2'A jarig
ambtsfeest.
D.e jubilaris ontving vele bewijzen van
belangstelling.
Uit het p o 1 i t i e-r a p p o r t.
P r o c e s s c n-v e r b a a 1 zijn opgemaakt
wegens loopen over verboden grond; stel
len van wildstrikken.
Gevonden en terug te bekomen bij
werd zij nog in zeer geringe mate gebruikt.
Zelfs tot in de eerste helft der 19e eeuw
bleef het rijstgebruik in Midden- en West-
Europa nog beperkt tot feestelijke gelegen
heden; dan werd rijst in melk gekookt en
met suiker en kaneel bestrooid, soms ook
met boter vermengd, opgediend, en voor
zieken werd zij wel eens gereed gemaakt.
Bij begrafenissen en bruiloften stond de
rijst ook bij de boeren op de gasttafel.
De cultuur der rijst werd, wegens de
geringe belangstelling in dat voedsel, door
Romeinen noch Byzantijnen in Europa be
vorderd. Eerst de Arabieren die in de 7e
eeuw de halve maan zegevierend langs de
kusten der Middellandsche Zee overbrach
ten naar het westen tot den Atlantischen
Oceaan, hebben in de 8e eeuw de rijst
cultuur in de aan hen onderworpen landen
verbreid. Daardoor kwam zij op in Syrië
en Egypte, in geheel Noord-Afrika, in Span
je en Sicilië, waar de Mooren reeds de
uitmuntende bevloeiings-werken aanlegden,
die den landbouw deden bloeien. Evenals de
rijstcultuur voerden zij ook de suiker
cultuur hier in, zoodat de landbouw dezer
gewesten veel aan de Arabieren had te dan
ken. Werd hierdoor de rijst meer en meer
een volksvoedsel voor de cultuurstreken,
waar zij geteeld werd, hetgeen er over
bleef werd ook reeds aan de omwonende
christelijke volken verkocht.
De heerschappij der Mooren eindigde in
Spanje met de verovering van Granada in
1492. de laatste Moorenstad, door de Chris
telijke volken. Daar gelukkig geen gods
dienstige bezwaren de voortzetting van den
landbouw der ongeloovigen tegenhielden.
Scheepmaker, Bakkerstraat n". 13rood te
Haarlem, een sigaren-aansteker; aan het
bureau van politie te Overveen, een bril in
étui.
Verloren: een gladde gouden ring met
dc letters H. D.; een paar grijze wollen
handschoenen
BURGERLIJKE STAND.
Van Vrijdag 26 Februari tot en met Don
derdag 4 Maart.
(i e b o ren: z. van F. W. Roozen en M.
J. van der Weiden; d. van J. H. Kuneman
en M. P. Kalkman; z. van L. Aling en P. E.
Job; levenl. kind van G. J. Heenk en Ch.
E. A. Brunt.
Ondertrouwd: M. A. Hijlkema en
N. E. Hansen.
Overleden in het gesticht Mee-
renbers: G. M. Kruijff, 77 j.
SPORT.
Hockey.
Daar Haarlem geen elftal bij elkaar kon
krijgen hoekte „B. H. C. 1" een papieren
5 -0 overwinning.
Bloemendaal heeft nu al zijn wedstrijden
voor de Ned. Hockey-Bond gespeeld en is
steeds als overwinnaar te voorschijn geko
men, alleen konden ze den 2den k.eer tegen
„Musschen I" het niet verder brengen dan
een gelijk spel (1l). De stand van haar
afdeeling is als volgt:
Goals
O O
t» Z7>
Bloemendaal
Musschen
Amsterdam
T.O. G Oil
I faarlem
w
8
8
8
8
8
O
1
26
23
29
16
6
9
15
20
27
29
15
10
8
6
3
„B. H. C. 1" is dus ongeslagen kampioen
en voor het heuglijk feit heeft het bestuur
dezer vereeniging besloten om op den 7den
Maart te 10 uur onderlinge wedstrijden te
houden.
Deze wedstrijden zullen bestaan uit
1". Hardloopen met de bal tusschen 2
evenwijdige lijnen (juniores);
2". fives (juniores);
3". goalschieten;
4". hardloopen met de bal tusschen 2
evenwijdige lijnen (seniores)
5". sixes (seniores).
Terwijl er 's middags een wedstrijd zal
plaats vinden tusschen Bloemendaal junio
ren en Amsterdam junioren.
Hoogstwaarschijnlijk zal B. H. C. F' ook
inschrijven voor de Amsterdamsche beker
competitie (le ronde 14 Maart).
VOLKSGEZONDHEID.
Gezondheidscommissie.
Van de Gezondheidscommissie gezeteld
te Bloemendaal c.a., verscheen het jaarver
slag over 1914. Wij ontleenen er, wat de
I gemeente Bloemendaal betreft, het volgende
aan. Voor het overige kunnen belangstel
lenden ten kantore van ons blad inzage van
het verslag krijgen.
Het sterftecijfer voor Bloemendaal met
j zijn 8990 inwoners, was dit jaar 178, dat is
19.8 pCt.
De klacht over een slootje, gelegen
bleef door het nieuwe rijk in Spanje de
rijstbouw gehandhaafd, en werd, toen de
Spaansche macht in het begin der 16e eeuw
in Napels en weldra in Boven-Italië vasten
voet vond, ook hier door hen ingevoerd.
Zelfs werd zij spoedig daarna in Zuid-
Frankrijk en Portugal overgebracht, toen
bleek, dat de rijst meer opbracht dan de tot
dien tijd gebruikelijke granen.
Evenwel, er was een bezwaar tegen de
rijstteelt. De rijst werd in moerassigen bo
dem geteeld, en men ontdekte al spoedig,
dat de moerassen en hier de rijstvelden, de
broeinesten waren voor de malaria. Dit
had tengevolge, dat de rijstteelt op onder
scheidene plaatsen in de nabijheid der ste
den of der dorpen verboden werd, dikwijls
zeer willekeurig en onoordeelkundig. Se
dert voor ongeveer een halve eeuw Italië
een eenheidsstaat geworden is, zijn die
vaak willekeurige beperkingen der rijstteelt
meer oordeelkundig door wetten geregeld.
Werd door de Arabieren de rijstteelt in
het westen der Middellandsche Zee inge
voerd, de Turken hebben waarschijnlijk in
het zuidoosten van Europa daaraan deel
gehad. In het Maritzad'al (in Oost-Rumenië
en Thracië), waar thans de rijstteelt nog
van beteekenis is, werden door den Oosten-
rijkschen diplomaat en schrijver Ghislain in
de 16e eeuw bij Philippopel reeds schoone
rijstvelden gevonden. Door de Turken werd
de rijstteelt over het geheele Balkan-schier
eiland op daarvoor geschikte plaatsen ver-
j breid, waar zij met de vischteelt verbonden
was, zooals ook op Java, maar zij is hier
spoedig weer opgehouden. In Illyrië, waar
zij in de dertiger jaren der I9e eeuw nog
naast perceel Zijlweg 19, in 1913 reeds in
behandeling, werd opgeheven, wijl door het
gemeentebestuur ter "'aatsc het gemeente
riool werd doorgetrokken, en het slootje
daarna gedempt werd.
De sloot langs de Busken Huetlaan,
over welker demping door de commissie in
1913 gunstig werd geadviseerd, werd ge
dempt.
Ingekomen was eene klacht over stank
van een sloot achter den Kinheimweg.
Bij een plaatselijk onderzoek bleek, dat
verschillende aanwonenden hun water en
vuil loozen op de sloot. Het gemeentebestuur
hierop opmerkzaam gemaakt, heeft tot he
den geene verbetering te weeg gebracht.
Nog kwam in eene klacht over het ver
vuilen van een slootje achter den Zijlweg
nabij den Julianaweg en bleek hier ook dat
de aanwonenden hun water en vuil op het
slootje loozen. Het gemeentebestuur met
den toestand in kennis gebracht, meldde dat
bij terugkomst van den gemeente-opzichter,
die in den krijgsdienst is, deze zaak zal wor
den ter hand genomen.
Ingekomen is een klacht over stank van
vuil, gelegen ,op een terrein op den hoek
van den Bloemendaalschcweg en Harten-
lustiaan. Bij onderzoek bleek, dat de ge
meente ter plaatse tijdelijk het straatvuil
bracht, dat stank verspreidde. Thans heeft
de gemeente voor het straatvuil een houten
bak doen maken met deksel; deze bak
wordt wekelijks geledigd en het vuil wordt
naar de gemeentelijke vuilnisbelt gebracht.
Verder kwam in een klacht over het ver
vuilen van de tuinen achter de perceelen
Blocmendaalscheweg 137a, b, c en d. Het
bleek bij onderzoek, dat de privaatputten
der perceelen niet kunnen worden geledigd
door den reinigingsdienst der gemeente,
aangezien de putten te ver van den weg af
zijn gelegen. Het gemeentebestuur werd op
dien toestand gewezen en verzocht bij het
geven van bouwvergunning te willen letten
op de lisrsring der putten, in verband met
hetgeen de reinigingsdienst der gemeente
kan verrichten.
Van onze gemeente kwam in een ont-
werp-raadsbesluit tot aankoop van grond
voor het bouwen van arbeiderswoningen te
Overveen met steun van overheidswege,
waarop de commissie gunstig adviseerde.
Ingekomen is eene klacht over de verple
ging in het gesticht „Meerenbcrg", welke
klacht bij herhaald onderzoek bleek onge
grond te zijn.
Tegen de diphtheric met kracht op te tre
den was dit jaar niet noodig. Van eene stel
selmatige bestrijding is dit jaar geen sprake
geweest; wel hebben de behandelende ge-
neesheeren gebruik gemaakt van het labo
ratorium der gezondheidscommissie om ge
regeld de leden van aangetaste gezinnen te
doen onderzoeken.
Onze gemeente zond om advies een ont-
werp-raadsbesluit inzake aankoon van
grond ten behoeve der waterleiding, waarop
door de commissie gunstig werd geadvi
seerd.
Op advies der commissie werden in een
aantal woningen de noodzakelijk geoordeel
de verbeteringen aangebracht.
werd gevonden, is de rijstteelt ook weer
verdwenen.
Vóór de veroveringstochten der Arabie
ren in de 17e eeuw was derhalve de rijst
cultuur waarschijnlijk beperkt tot Azië en
j de kust van Zuidoost-Afrika. In Oost-Afrika
toch, dat door de scheepvaart van de moes-
sonvloten van ouds met Indië in betrekking
stond, was de rijst reeds ingevoerd lang
vóór dit land met de Arabieren in betrek
king kwam. De rijst werd hier geteeld voor
het begin der christelijke tijdrekening, in de
Periploes (kunstbeschrijving) der Roode
Zee wordt zij 70 n. Chr. als handelsproduct
genoemd voor den tijd, toen de Egypte-
naren den rijstbouw nog niet kenden. Toen
de Portugeezen hier op hun eerste tochten
naar Indië kwamen, het laatst der 15e eeuw.
I vonden zij daar den rijstbouw reed's, die een
bloeiend landbouwbedrijf was. De Hova's
op Madagaskar, van Maleischen oorsprong.
hebben waarschijnlijk op dit eiland de rijst
cultuur medegebracht uit hun oorspronke
lijk vaderland in Achter-Indië.
De verdere verbreiding der rijstcultuur in
j Afrika was later het werk der Arabieren,
die overal, waar zij kwamen, rijst teelden,
om hun lievelingsspijs te kunnen verkrijgen.
I Later hebben waarschijnlijk de Arabieren
aan de westkust in hun koloniën ook de
I rijstteelt ingevoerd, die zij uit hun land reeds
j kenden.
In Amerika is de rijstcultuur veel later
I begonnen. Het eerst verkreeg in 1647 de
Engelsche gouverneur van den staat Vir-
ginië, sir William Berkeley, uit zijn vader
land een halve bushel zaairijst, d. i. 18 liter,
die 576 liter goede rijst opbracht. Toch
UIT ANDERE GEMEENTEN.
Algemeen Nederlandsch Verbond.
De afdeeling Haarlem en omstreken van
het Algemeen Nederlandsch Verbond, houdt
op Maandag 8 Maan een jaarlijksche le
denvergadering. Deze vergadering vindt
plaats in „De Nijverheid", Jansstraat 85,
en vangt ten 8 uur aan.
Men dringt aan op een trouwe opkomst.
De Haarlemsche Hypotheekbank.
Aan het jaarverslag over 1914 der Haar
lemsche Hypotheekbank ontleenen wij:
Het voordeelig saldo over 1914 bedroeg
135.094,6914.
Voor het grootste gedeelte komt de winst
voort uit hetgeen aan hypotheekrenten meer
werd ontvangen, dan aan pandbriefrenten
moest worden uitbetaald. Verder droegen
daartoe belangrijk bij de provisiën bij het
afsluiten van nieuwe en bij het verlengen
van afloopende leeningen; terwijl mede
daaraan toevloeiden de vergoedingen we
gens vervroegde aflossingen, en voor de
overboeking van aandeelen, en ten slotte
de rente van de volgestorte reserve.
Het na aftrek der onkosten verkregen
saldo van 99.959,6614 stelt in staat, aan
de houders van 33 volgestorte aandeelen
uit te keeren 4'A pCt over het onverplicht
gestorte bedrag, en daarna in overweging
te geven verscheidene afschrijvingen en
over 1914 een dividend uit te keeren van
negentien percent, tegen intrekking van
dividendbewijs n°. 24.
School voor kunstnijverheid, Haarlem.
Een aantal leerlingen van de school voor
kunstnijverheid te Haarlem, hebben Vrij
dagmorgen een bezoek gebracht aan het
Rijksmuseum te Amsterdam, alsmede aan
de firma Wesselingh Co., ten einde de
tapijten, welke door den sierkunstenaar F.
Nieuwenhuis werden ontworpen en door dc
tanütfabriek Kinheim te Beverwijk zijn uit
gevoerd. te bezichtigen, terwijl tevens eeni-
ge belangrijke nieuwe gebouwen in oogen-1
schouw werden genomen.
De tentoonstelling van Chineesche cera-1
miek uit de verzameling A. Vecht Co„
die in het gebouw „De Roos" te Amster
dam, ten voordeele van het Nationaal
Steuncomité gehouden wordt, werd 's na
middags bezichtigd.
Museum van Kunstnijverheid.
Het museum van kunstnijverheid te Haar
lem, werd gedurende de maand Februari be-|
zocht door 374 belangstellenden.
Uit de aan het museum verbonden boe-l
kerij werden 227 boek- en plaatwerken ver
zonden naar verschillende plaatsen van ons|
land.
De aan het museum verbonden schooll
voor kunstnijverheid werd bezocht door 273J
vrouwelijke en mannelijke leerlingen.
Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht.
De afdeeling Haarlem der Vereeniging!
voor Vrouwenkiesrecht, houdt Maandag a.s.l
ten 8 uur 's avonds in „De Nijverheid" Jans-f
straat 85, een ledenvergadering.
Emigratie-vereeniging.
De Emigratie-vereeniging te Haarleirl
zendt ons haar jaarverslag over 1915. Wel
werd niet voor 1694 de rijstcultuur werkej
lijk in Noord-Amerika ingevoerd, toen i
Hollandsch schip uit Madagaskar in de I
ven van Charleston in Zuid-Carolina aat-l
kwam. De kapitein schonk bij die gelegeul
heid den Gouverneur Thomas Smith etff
zak met zaairijst.
Deze rijst werd in een moerassig terrel
uitgepoot, en gaf een aanzienlijke opbrengstl
Dat was de eerste aanvang der rijstcultuur
in ZuidLCarolina, hetwelk nog den naa"|
geeft aan de beste rijstsoorten. Evenwel.
Carolina-rijst, die tegenwoordig in den baal
del komt, is meest afkomstig van Java£
waar zij is ingevoerd. De teelt van rijst]
Carolina is thans onbeteekenend (in
in Noord-Carolina 10.000 en in Zuid-Carl
lina 200.000 bushels)sedert de afschaiü'1
der slavernij na den Amerikaanschen kf
geroorlog (186165) weigerden de vrij
negers uit vrees voor de malaria op
moerassige rijstvelden te arbeiden, en da]
door nam hier de cultuur af, trots alle P
gingen om die door beschermende reet]
te bevorderen.
De rijstcultuur in Midden-Amerika
reeds beproefd door de Spanjaarden f
door de Portugeezen in Brazilië. In Z»I
Amerika heeft de rijstcultuur in de niet]
staten eenige uitbreiding, die evenwel n]
van belang is voor den wereldhandel.
In Australië en de eilanden van
is de rijstcultuur van jongen datum
1853 werd zij eerst op Hawaii ingevoer]
(Uit het Tijdschrift voor Econoinis]
Geographies I
[zien er uit, dat het ledi
l t|crd bleef en de rekeni
[saldo opleverde.
tooneel.
„De Heks van H
Frederik van E
„Het Tooneel".
Dit is een spel van ot
ten opzichte der „zekei
I houdingen. Men is a;
l Men gelooft (geloof is
zekerheid), men heeft int
niet af te brengen is of, w
inzicht.
Of men twijfelt, men
(wist ik: skepticus). Di
f houding voor het inner
I flict.
Ofmen heeft
feld. Dan is men wijs.
Dr. Van Eeden is wij:
I geer. Mijne overtuiging
f heid van de eerste ru
[zielekreet is: „Wij
trekt het zwaard
schouts dochter, wore
De vrouw van den scl
nig en nu verkeert z
Cousaert in twijfel.
Een tweede maal,
schelijk en consequent
zekerheid verraadt
uit Loevestein ontsna
zoekt.
Het is een spel in
spel was bijna volmaa
de groepeering, een sc
Den regisseur Royaarc
hoogste lof toe. Zijn
hij gaf bijzonder inti
van Cousaert. Een hee
hij de schoonheid en 1
een schrellen toon.
Mevrouw Royaards
als de dochter, voora
bizonder woord van h
als de heks, vol prach
wat een pracht-actei
voor Louis Saalborn
godsdienstwaanzinnig:
geestesdrijver.
E
Vrijdag 26 Februar
Alex. Faassen zijn 50-
neelspeler. Hij werd
den en geschenken 5
Ook van deze plaal
sympathieken. eenvou
en waren kunstenaar
waarin hij de kunst d
vele jaren om van eei
genieten. Immers e
heer als hij is, wordt
Rotterdamsch
Twee stukken v:
maand. De première
ging voor leden van
van „Ynske" voor di
ling Rotterdam van 1
neelverbond, een put
gemeen gevoelen dei
lijkst is, dat men zie
Een bewijs daarvoi
zich bij de opvoering
zag, door geschuifel
van zijn weinige in
drama te getuigen.
Fabricius dit r
