Zandvoort aangespoelde;:
marine werd onschadelijk
naakt.
aten zich te verweren
tien aan hun lot over-
:rd zoo allengs mach-
he bisschoppen, zooals
iet veel cultuur vanuit
ior het onder de heer-
1 Duitsche bisdom Luik
aan Duitschland veel
:ht; zoo de ridderro-
ïd is vooral te noemen
ke, een Maastrichtsch
ransche hoven leefde en
nst tot eigen werk werd
verk, oorspronkelijk in
dsch geschreven, in het
laid en den grondslag
itsche letterkunde. De
andsche cultuur echter
sprong.
e van Vlaanderen is een
ischapde krachtige
De nijverheid bloeide,
keu-industrie. De be-
leze industrie kwam uit
s er dus een innig ver-
inomische belangen van
ltuur was echter vrijwel
rijk aangewezen; bij het
an dat land begon men
en reeds meer en meer
i. Hadden voordien de
at zich van die taal be
de burger, die voor be
gaan, zulks te doen, en
toen reeds een sociaal
van, gelijk elders, een
erschil.
oordeelden de kunsten,
en.stadhuizen, belfrieden
rstoestanden echter ft i-
vredenheid, nog aange-
communistische pree-
kloosterbroeders overal
een grooten opstand in
soldaten bedwongen dit
2 onderdrukking der ar-
begon opnieuw. In dien
vee groote Vlaamsche
in Maerlant en Willem;
de tegenstelling van de
ie letterkunde dier da-
dant is de eerste echt
iderlandsche dichter; hij
ïalfgeestelijken, klerken-
lachwekkende rariteit
lerispelijk doflaken cos-
de uiterste randen der
ekt door een eveneens
welke, wanneer de dra-
legenheid voor het dam-
ood; over den rechter-
die, evenals al het an-
wier franjes ijverig het
een taschje, waarin 2
tfaalsche) ham en even-
:worst verholen lagen,
jver zijn schouder; in de
„Practische Qids voor
l. Mevrouw Kever droeg
n muisgrijze gravenett..
e zeer sober gegarneerd
rikken van paars moiré-
:tje van eveneens paarse
lig stond tegen het zwar-
edje), over den schouder
een lederen taschje, dat.
es met ham en cervelaat-
bevatte; in haar beide
net peau de Suède, hield
pluie geklemd; deze ftas
t, de kop was een Chris-
rmin, afgezet met ee"
ten strik. Zij was iets
ïouding was vol van ee"
acht; een milde geur der
Eau de Cologne ontsteeg
(Wordt vervolgd
stand. Hij was een autodidact. Zijn sympa
thie was wat de wetenschap aangaat,
vóór Frankrijk, doch tégen de Fran-
sche letterkunde, bijna uitsluitend bestaand
ujt romans, welke ten behoeve der lagere
burgerij, ook in het Nederlandsch werden
vertaald, teekende hij verzet aan. Van
Maerlant was zeer veelzijdig; hij schreef
politieke, geschiedkundige en moralistische
werken; litterair staat het werk van Wil
lem hooger, Maerlant geeft een volkomen
beeld van zijn tijd. vooral van de democra
tische opvattingen dier dagen. Hij is een
ware moralist, hij behandelde in zijne ge
dichten quaesties als het standsverschil, het
gebrek aan zedelijke meerderheid bij de
hoogere klassen, en stelt hun hebzucht en
trouweloosheid aan de kaak. Zijn werk is
van groote beteekenis voor de wetenschap,
Ie algemeene cultuur, de democratie, en
niet het minst voor deze laatste.
Over zijn tijdgenoot Willem, den schrij
ver '.'an den vos Reinaarde, zal de spreek
ster ons onderhouden in haar volgende le-
S zing. dat is op Woensdag 17 Maart.
Prijsvraag.
De uitslag van onze prijsvraag is, dat
geer 1 t' ingezonden antwoorden voor be-
Ivroi; v in aanmerking kwam, en wij dus
lei is den ets van Josseaud voor
Igend.e prijsvraag bewaren moeten.
UIT ANDERE GEMEENTEN.
Sul. Natuurhistorische Vereenigtng.
aid. Haarlem der Ned. Natuurhistori
sche vereeniging houdt Donderdag 18
M.les avonds te 8 uur een vergadering
ie Brinkman (tuinzaal).
Museum van Kunstnijverheid.
l,i de rotonde van het museum van kunst-
n id zal dezer dagen eene tentoon-
g worden geopend van afbeeldingen
r ransche houwbeeldhouwkunst vanaf
.-■lid:; eeuw tot op het einde der Renais-
Zonda
is de toegang kosteloos.
Vrijwillige Landstorm.
minister van oorlog heeft bepaald
v rijwillige landstorm van rijkswege
w dt gekleed, hebben alle deelnemers te
ii;>:i!!e:n e. o. bevel ontvangen, zich ten
-!; te laten meten in het magazijn
Nederland".
evangelische Maatschappij.
tneene vergadering der Evangeli-
clic Maatschappij, in September 1914 uit-
.csteki, zal gehouden worden te Amsterdam
net American Hotel op Donderdag 15
April a.s.
De afdeeling Zuid-Kennemerland zal
warschijnlijk voor dien tijd niet vergade-
de voorzitter dier afdeeling, tevens
iitcr van het Hoofdbestuur, heeft na-
li. k den fungeerenden secretaris-penning-
w;r niet kunnen bewegen zijne functie
penningmeester neer te leggen, waartoe
i stige redenen bestonden en weigert der-
Li ive met dezen bestuurszetels te deelen.
Hiervan wordt bij deze aan de te Bloemen
dal wonende leden kennis gegeven. Onge-
twijfeld zal het Hoofdbestuur verdere maat-
gel en nemen om aan dezen onregelmati-
cn toestand een einde te maken.
Speenhoff.
Ons kwam dezer dagen een exemplaar
van de „Nieuwe Haarlemsche Courant" in
handen, waarin een soort van hoofdartikel
voorkwam met den titel: „Na Heijermans,
Speenhoff".
Met dit vlijmscherpe stuk wordt Speen-
ioff's populariteit toegeschreven aan zijn
spotten „met het heiligste, met gezag en
altaar en troon en godsdienst."
Dat is nogal wat. Het heiligste! Qezag!
Altaar! Troon! Godsdienst! Zoo'n Speen
hoff, hè.
Wat zullen de lezers der „N. Haarl. Cou
rant'' bang van hem zijn. Geen een van hen
durft meer naar hem gaan luisteren, uit
vrees, dat hij 's avonds na afloop onmiddel
lijk, in plaats van tiaar huis, regelrecht naar
de hel gaat.
voerd tusschen dr. De Hartog en Dornela
Nieuwenhnis, als godbelijder en godloo
chenaar.
De Hartog zal Maandag weder den chris-
telijken godsdienst verdedigen als hoogsten
godsdienstvorm.
De aanhang van De Hartog in Haarlem
is zeer groot. Iemand beschreef hem ,ons
als volgt: hij is een kosmisch-bezetene, een
worstelaar met, in en van uit de eeuwig
heid, door zijn waarheidszin onaantastbaar
voor diegenen zijner ambtgenooten, voor
wie het Woord op zich zelf van den Bijbel
alles en de waarheid in de woorden des
Bijbels eene verborgenheid is. Velen zijner
ambtgenooten haten hem om zijn openhar
tigheid, zij zijn tevens afgunstig op zijne
groote begaafdheid, zijn gaven van hoofd
en hart, zij stellen hem voor als slecht, niet
recht in de leer, hebben onder meer zijn
gezag bij de gemeente ondergraven door
als scriba van den kerkeraad hem niet te
herkiezen. En toch heeft men hem van
Heemstede naar Haarlem gehaald! De
waardeering van zijn werk, zijn persoon,
zijn richting, zijn geest, ze zijn voor een
groot deel gebleken juiste gevoelens te zijn,
maar tot de beteekenis van zijn werk, zijn
arbeiden, zijn pogen en zijn kunnen is de
geestelijke middenstand met begrip, nog
niet kunnen doordringen. Hij wordt door
het volk en door aanzienlijken met gevoel
gewaardeerd, maar de kern der natie die
nog schuilt in het midden, is nog te weinig
kosmisch of in het Nederlandsch gezegd, in
eeuwigheidsbesef ontwaakt, ze is nog te
nuchter redeneerend, te louter zakelijk en
zintuigelijk van opvatting en levensbe
schouwing om hem den luister van aanhang
en liefde te geven waarop hij aanspraak
heeft. Doch dit zal wel komen; de rijp
wording van den Nederlandschen geest is
gaande, wie ooren heeft om te hooren hij
hoore, wie oogen heeft om te zien, hij zie
naar een Bolland en zijne leerlingen, eeri
Bicrens de Haan, een Haentjens, dr. Van
den Bergh van Eysinga's en zoo talloos
velen in wie het eeuwigheidsbesef als stil
maar alles warmend vuur begint te gloren,
Haarlem mag tevreden zijn zelf en in om
geving zoovelen te herbergen, die verder
ziin dan de menigte."
VAN NIER EN DAAR.
Belgische kanttentoonstelling.
We zijn dezer dagen eens een kijkje we
zen nemen bij Hirsch, waar thans in de
groote hal een uitgebreide prachtige ten
toonstelling van Belgische kant wordt ge
houden. In het najaar van 1914 wist reeds
de echtgenoote van den Amerikaanschen
gezant te Brussel honderdduizend francs
bijeen te brengen met het doel om de kant
werksters van geheel de streek tusschen
Brussel en Brugge, die door den oorlog tot
zoo bittere armoede waren vervallen, aan
het werk te zetten. Zoo werd veel kunstig
en kostbaar handwerk voltooid. Toen stelde
de vrouw, die het initiatief had genomen tot
deze werkverschaffing, zich in verbinding
met eenige der voornaamste Brusselsche
kanthandelaren, opdat het intusschen door
deze heeren gevormde comité pogingen
zou aanwenden om gedaan te krijgen, dat
in eenige andere landen tentoonstellingen
van die kanten werden gehouden. De toen
te Londen gehouden tentoonstelling vond
grooten bijval, en er werd voor een kapi
taal verkocht. Het is de tweede tentoon
stelling welke thans is ingericht in het mo
depaleis der firma Hirsch en Cie., die de
groote hal van haar gebouw beschikbaar
stelde voor deze tentoonselling. Van de
bruto-opbrengst van den verkoop zal boven
dien tien procent worden afgedragen aan
het Nationaal Steuncomité en aan het Bel
gisch Steuncomité.
In de hal, met groen en de Belgische
kleuren versierd, vonden wij een verzame
ling van merkwaardige kanten kunstwerken
in allerhande maaksels en soorten. Wij
zagen eenige Belgische en Fransche kant-
knoopsters aan den arbeid, wat zeer eigen
aardig om te zien en tevens leerzaam was.
Het meest bizondere op deze tentoonstel
ling is een bedsprei, een wonder van kant-
werkkunst, dat reeds voor 1500,ver
kocht werd.
„De Middaghoogte"
Wij wijzen onze lezers op de bijeen
komst der vereeniging „De Middaghoogte"
a.s. Maandag te houden in het Bronge
bouw te Haarlem. Deze vereeniging is ge
boren uit het hoofd van dr. A. H. de Har
tog. de predikant-wijsgeer, die een voor
name, maar wellicht juist daarom niet on
aangevochten plaats inneemt in de Neder
landsch Hervormde Kerk en in de Neder-
dnitsch Hervormde gemeente van Haarlem
in het bizonder. „De Middaghoogte" is ge
volgd op ,De Dageraad". In eene vergade
ring van de vereeniging „De Dageraad" is
eenige jaren geleden, het was in de groote
zaal der sociëteit „Vereeniging", te Haar
lem, een openlijke gedachtewisseling ge-
Humor.
Aan een artikel in „Uit de Rcmon-
strantsch-gereformcerde Gemeente" te
Haarlem, ontleenen wij;
Wat er in onzen tijd aan humor is ge
bleven, dat is slechts de zoogenaamde gal
genhumor, de gevaarlijke dubbelganger van
den echten humor, de humor der vertwijfe
ling, die, terwijl de ware humor doet denken
aan het stralen van een milde ster, doet
denken aan het phosphoresceeren van rot
tend hout. Of de onechte humor, die alleen
het belachelijke ziet, maar niet het verhe
vene. dat, zooals het bekende spreekwoord
zegt, slechts één schrede van het belache
lijke is verwijderd, en die niet het verhe
vene ook in het belachelijke ziet en daarom
maar het verhevene belachelijk gaat maken.
De ware humor ontvloeit aan een gemoed,
in hetwelk zich de dissonanten des levens
opheffen. De ware humor lacht niet slechts
om anderen en om zich zelf meteen, maar
lacht en weent om anderen en om zich
zelf meteen.
In den humor heffen zich op de diepste
ernst en de hoogste vreugde, in den humor
blijkt de gebrokenheid der wereld te zijn als
een vochtige sluier welke het zonnige aan
schijn eener eeuwige wereld bedekt, eener
■wereld welker vollen glans wij niet verdra
gen kunnen. Het is daarom verkeerd hu
mor en ernst te scheiden en tegenover
elkaar te stellen. De humor is een priester
in den dienst des Eeuwigen. Geen hooge-
priester, geen Heiland, maar wel een ge
trouwe metgezel die onderweg ons hart
verkwikt, ons hoofd en wangen zalft met
olie der vreugde, onze gewonde voeten
wascht, en ons verkwikt met een koelen
dronk.
Bevordering van Nationale Industrie.
Zooals onze lezers zich zullen herinneren,
vermeldden wij in ons vorig nummer de
plannen tot oprichting van een bond ter be
vordering van Nationale Industrie. Ter
vervollediging van .ons bericht deelen wij
thans mede, dat men concept-statuten, te
gen inzending van 10 cents aan postzegels
verkrijgen kan bij den heer jhr. C. W. F. C.
van Lidth de Jende, Jan-Pietsz.-Coenstraat
7, Den Haag.
Belgisch stedenschoon.
We lezen, dat te Leuven de Duitschers
bankcredieten en de hulp van Duitsche ar
chitecten aanboden tot wederopbouwing der
stad. Zij legden hierbij tevens een nieuw
plan over. De stadsbestuurders hebben het
aanbod afgeslagen. Wat ze gelijk hebben!
Een noodkreet van de nationale verloting
van kunstvoorwerpen.
Men herinnert ons eraan, dat de trekking
van de verloting der nationale tentoonstel
ling van kostbare kunstwerken ophanden is.
Het Hoefijzerverbond, dat niet zonder
succes meewerkt, roept nog eenmaal ieder
op om een paar weken nog aan het werk
te gaan.
Huisbezoek, overal, kan alleen afdoende
hulp verleenen. Ieder, die als medewerkster
aan het Hoefijzerverbond bekend is, kan
loten in depot krijgen en de overblijvende
terugzenden. Wie koopen kan, zeilde een
postwissel. Doe het vooral dadelijk.
De trekking staat voor de deur. Deze kan
niet langer uitgesteld worden.
De rijk geïllustreerde catalogus, een waar
kunstwerk, kost 50 cent. Het geïllustreerde
correspondentieblaadje van het Hoefijzer
verbond wordt gratis op aanvrage toege
stuurd.
Loten worden gaarne gezonden door A.
C. Bos, kantoor Hoefijzerverbond, Egmond
aan Zee.
Nederlandsche woorden.
Aan een door dr. A. Beets, redacteur van
het groot-woordenboek der Ned. taal in de
„N. Rott. Ct." geschreven artikel ontlee
nen wij:
„Mag ik hier ook een goed woord doen
voor de vervanging van in civiel door
onze uitdrukking in politiek Moeten wij
ook voortaan de Duitschers blijven napra
ten met de zestiger, de zeventiger, de tach
tiger jaren De Franschen blijven nadoen
met verzen zeggen Is er geen eenvor
migheid en eenstemmigheid te verkrijgen
in het gebruik van treiler voor trawler, dat
toch geen Hollander goed kan uitspreken,
of hij stelt zich aan Laten we dan lie
ver, gelijk ik van visschers wel heb ge
hoord, van trolders spreken."
varende volken de welvaart van een ieder
het best verzekerd is.
In plaats van nu stoornis uit de veree-
nigde volken te verwijderen, wordt de ver
worven, werkelijk ook op dit gebied bewon
derenswaardige macht over de natuur te
land en ter zee tot moord en vernieling ge
bruikt. en juist daarin door de leiders de eer
en het voorbeeld der volken gezocht. Te ver
gelijken met bankiers, die hun cliënten een
slechte speculatie hebben aangeraden maar
ze voor eigen eer niet durven afwikkelen,
ofschoon zij geen kansen meer biedt, zullen
die leiders, als de volken zoo lijdelijk ge
hoorzaam blijven, hen maar steeds laten
bijstorten, totdat algemeene uitputting er
een eind aan niaakt.
Zedelijke verbetering der gevangenen.
„Het Nederlandsch Genootschap tot zede
lijke verbetering der gevangenen", ver
spreidt een omzendbrief, waarin het om den
steun vraagt van allen, die voor het schoo-
ne streven iets voelen. Men kan lid der
afdeeling Haarlem worden tegen een jaar-
lijksche bijdrage van minstens 2,60. Voor
zitter is mr. A. A. Pélerin, secretaris de
heer Joh. Ruys.
VOLKSGEZONDHEID.
In de gemeente Heemstede is alles mo
gelijk. Een nieuw raadhuis, gas, waterlei
ding, een gemeentewoud; thans heeft de
raad op voorstel van het dagelijksch be
stuur besloten tot het aanleggen van een
zwemvijver, water ontvangende uit de Van-
Merlenvaart, en uitkomende op den weg
van de Glip. Het denkbeeld vond ook bij
de gezondheidscommissie, die om advies
werd gevraagd, in beginsel veel toejuiching;
de commissie benoemde een sub-commissie,
die gemachtigd is het eindadvies uit te
brengen nadat omtrent de samenstelling
van het zwemwater de noodige gegevens
verkregen zijn.
ONTVANGEN BOEKEN ENZ.
Uit de Remonstrantsche Broederschap.
De Maart-aflevering van „Uit de Remon
strantsche Broederschap" bevat een artikel
van dr. J. A. Beijerman over de resolutie tot
vrede der kerk in. 1614. De schrijver besluit
zijn artikel aldus:
„De „Resolutie tot Vrede" heeft geen
vrede gebracht. Toch, al deed zij dat niet,
gedwarsboomd als zij werd door de Contra-
Remonstranten, zij blijft een vriendelijk
getuigenis van wat duizenden in den lande
bovenal beoogden: een kerk, waarin allen,
met verschillende inzichten, als broeders
zouden samenwonen. Te hoog staand ide
aal voor dien tijd! Te hoog zelfs voor de
steil rechtzinnigen in de Ned. Herv. Kerk
van het jaar 1915."
LETTEREN EN KUNST.
Belgische kunst.
In den kunsthandel J. H. W. Kever, N.-
Doelenstraat 8, Amsterdam, wordt een ten
toonstelling gehouden van werk van ver
scheidene Belgische schilders. Er is daar
onder menig belangwekkend stuk. De ten
toonstelling is tot 3 April geopend. Van de
opbrengst der verkochte schilderijen wordt
10 percent afgedragen aan het Algemeen
Steuncomité.
Mr. S. van Houten aan het woord.
In zijn laatsten „Staatkundige brief"
schrijft mr. S. van Houten nog: Wat meent
gij dat uw regenten met doorvechten voor
uw volk zullen bereiken Aan de eer is
voldaan. De volken, wier leiders zich ver
bonden hadden elkander te helpen, hebben
naar vermogen die belofte gehouden. Altijd
nieuwe offers te brengen, waar de mis
rekening der leiders zoo evident is, kan toch
van de volken niet gevergd worden.
Die leiders waren op den verkeerden weg
door „militarisme", dat is, gelijk ik elders
heb aangetoond, door een stelsel van be
stuur te volgen, dat de verzwakking van de
naburen wenschelijk moest doen achten
voor eigen grootheid en zelfbehoud. Het
loopt met dit stelsel vast, en wel op de af
schuwelijkste wijze in een reusachtige
moord- en vernielpartij, waarvan de deel
nemers zelf, trots alle militaire wanbe
grippen en eerbewijzen, meer en meer wal
gen.
Voor de volken ligt het goede zoo nabij.
Immers de meest elementaire economische
studie leert hun, dat bij den tegenwoordigen
stand der wetenschap de macht over de na
tuur zoodanig vergroot is, dat zij allen in
vrede naast elkander kunnen groeien en
bloeien, en dat te midden van eveneens wel
RECHT EN WET.
De nieuwe substituut-officier van Justitie
te Haarlem, mr. Bauduin. heeft evenals zijn
voorganger, de beminnelijke inr. Hoyer,
thans officier van justitie te Almelo, in de
eerste plaats de behandeling van strafzaken
voor zijne rekening. De invloed van zijn
krachtig, snel. frisch en toch vormelijk op
treden zijn alleszins merkbaar. Tot zuive
ring van den atmosfeer in zekere kringen
te Haarlem e. o. zou het bijdragen, indien
het Z.E.A. mocht gelukken, de Rechtbank
te overtuigen, dat de man die Donderdag
voor acht dagen ter zake van meineed te
rechtstond, hoog noodig voor eenigen tijd
onschadelijk moet worden gemaakt. H„ de
eertijds bekende geldverschaffer uit de Zoe-
testraat te Haarlem, die vrouw en kinderen
in den steek heeft gelaten en te Amsterdam
zijne praktijken voortzet, was als getuige
gedagvaard en niet verschenen;, de Recht
bank gelastte evenwel dat hij opnieuw zal
worden gedagvaard en zoo noodig gevan
kelijk zal worden medegevoerd.
De beklaagde P. heeft blijkbaar of -te
Haarlem geen advocaat willen zoeken' of
aldaar geen kunnen vinden.
Een soort familiegericht hield onlangs de
broeder van een schatrijk man uit den om
trek, die vanwege zijn groote schraapzucht
en gierigheid bekend, gehaat en gevreesd
was. In de dood-aankondiging luidde het:
Heden overleed, zacht en kalm in de hoop
van een beter leven, onze broeder enz.
Ja. dat zegt u wel, dachten wij bij het
lezen, want een goed leven had de over
ledene niet, noch stoffelijk, want hij ge
bruikte zijn rijkdom niet voor zichzelf, noch
zedelijk, want hij gebruikte zijn rijkdom
niet voor anderen.
