ALGEMEEN WEEKBLAD
LGLAZEN
LE
ARTIN,
lende brillenglazen
nrrj-io»
meelden
en bij eene afwijking
richling van
5 mei de as
5CHMIDT,
HAARLEM.
7. - Tel. Interc. 105
>E VOGEL,
bij de julianala
Hz.
tminster Carillon
en Engelsche stijle
rnaamste fabrieke
ntoine frères
- Zenith
FTEN, Mutsmode
ARNETTEN,
5 cent af.
►el geweven,
straat IOS
i 1273.
ILET ARTIKELEN
ATER VOORZIENIN
IRE ARTIKELEt
OEST - HAARLEf
RKTIhoekjansstr TELEF.INT.;
Gedempte Oude Gracht 63. Telefoon 141. HAARLEM.
9e Jaargang.
ZATERDAG 24 JULI 1915
No. 30
Nieuw Punkfalglas
van CARL ZEIS5,]ena d
11 n r o°
i TTT] 30°
brillen en pincenez voor-
AZEN zijn het meest vol
ied. „I LI KIT" brillen e
seurige afwerking en gemak
ALGLAZEN geven in elk
/er beeld
ts geopend van 8 5!/o
6i .,-8.
OVERVEi.N
Ylelkproiducten,
stibles en Delicatessen.
omtooter,
elange en Keukenboter.
EMAKER Telefoon 37
\TIE-INRICHTING
fa
10 cent.
1. per stuk 20 c'
HET GEHEELE HUIS
EN PRIJSOPGAVE KOSTELOOi
Het Bloemeniloalscb Weekblnd.
i per jaar
2,60
Prijs
per nummer
25 cents.
Uitgave der N. Vennootschap „HET MIDDEN". Kantoor voor redactie en administratie:
Advertentiën
10 cents per
regel
bij contract
belangrijke
korting.
Dit nummer bestaat uit 4 bladzijden.
In dit weekblad is tijdelijk opgenomen
„HET MIDDEN", waarvan de eerste afzon
derlijke reeks is afgesloten met No. 34
van 24 Januari 1914.
UIT- EN INZICHTEN VAN EEN
PRO-DUITSCHER.
V.
Ce n'est que la verité qui pique.
Mijn debat met den heer Haje is bizonder
typisch en dus bizonder leerrijk.
Elk haatgevoel, elk anti-zijn is ten slotte
uit den booze en dus zal een ieder, die er
mee behept is, indien hij volgens een Spino-
xistische, analytische methode wordt aan
gevallen, het onderspit moeten delven, tenzij
liet hem gehukt bij de toeschouwers zooveel I
emotie te verwekken, dat hun nuchter oor
deel hen in den steek laat. Hierop berust
het beroemde „spelen op het klavier der j
volksconscientie" en ook voor een Fransche
rury gelukt het een gladden, van den tong
riem gesneden advocaat op deze wijze maai
l te dikwijls een ontwijfelbaar schuldige, al
Is het zelfs aan moord met voorbedachten
ade, aan zijn gerechte straf te onttrekken.
De thans gevoerd wordende oorlog is de
niwelijkste immoraliteit, die de wereld ooit
;e.zien heeft en ten slotte hebben wij allen
t schuld aan. Daarover zal ik het echter
lieden niet hebben. Wie er meer dan eenig
ndcr mensch schuld aan heeft, is de Fran-
che minister Delcassé. door het ministerie
Rouvier over boord geworpen wegens zijn
gekuip om oorlog te maken, zelfs achter
den rug van zijn collega's om.
ren slotte is het hem gelukt het thans be-
taande monsterverbond, genaamd de en
tente. tegen Duitschland in het veld te bren
gen. Ik profeteer, dat het elk der deelne
mers vergaan zal naar gelang van zijn
meerdere of mindere immoraliteit want
met gerechtigheid staat en valt niet alleen
de toekomst der menschheid gelijk de heer
Ritter verleden week besloot, maar ook van
eiken staat. Wijl ik hiervan overtuigd ben.
heb ik mij. hoewel van rechts-politieke be
ginselen zijnde, steeds zoo heftig gekant
tegen de coalitie. Dit verbond van onze
rechtsche partijen is een leugen en de ge
volgen kunnen geen andere zijn, dan zeden
bedervende. Doch is de coalitie geen toon
beeld van moraliteit vergeleken bij het ver
bond. dat de thans Duitschland belagende
landen gesloten hebben Indien zij de over
winning behalen mochten, zou dan geheel
Europa niet direct een groote Balkan wor
den Heeft niet Shaw in het begin van den
oorlog reeds gezegd, dat zoodra Duitsch
land verslagen is, Engeland zich onmiddel
lijk met Duitschland verbinden moet tegen
Rusland Zal Italië niet direct de wrange
gevolgen voelen, indien het hem gelukt de
bufferstaat, die hem nu nog van het Slavi
sche element scheidt, te vernielen En zoo
kan men doorgaan. Diep medelijden heb ik
met het arme bedrogen Frankrijk, bedrogen
door baar eigen diep bedorven politici, want
ook het leed van het Fransche volk, dat
toch reeds achteruit ging in zielental, zal
met gering zijn. Hopen wij dat daar zegen
tegen mag staan.
Voor Engeland is deze oorlog, gewonnen
o veiloren, het begin van het einde en op
dit graf zal ik geen traan laten. Wellicht
^rijgen wij dan een nieuwe bloei van het
ngelsaksische element overeenkomstig de
idealen van Carnegie. Ik zou het heerlijk
vinden,
an Italië laat zich naar.het mij voorkomt
mets zeggen. De eenheid van dit land is een
gioote leugen, een geweldige mystificatie,
-oo sympathiek als het menschen-materiaa]
an dit land in het Noorden eerlijk en ar
beidzaam is, zoo verachtelijk, absoluut on-
uiukbaar, absoluut niet in staat tot eenig
goed, is het in 't Zuiden, luiaards, bede
laars, dieven, roovende individueel of
ti ocpsgewijs al naar het voorkomt.
Verlaten wij thans het land der dooden,
om naar dat der levenden te gaan, Japan
en Rusland, de beide landen, die in tegen
stelling met hun bondgenooten, een positief
ideaal nastreven. Bovenal Japan, het land
van de rijzende zon, heeft door zijn Samou-
rai een ethika gekregen, die voor ons Wes
terlingen te hoog is.
Der Japaner (ein Oberst) hat gesagt.
dasz er beim nachsten Angriff den Tod zu
finden wiinschte, und als der Norweger
(Hauptrnann Nörregaard) einwendet, es
wtirde doch wohl besser sein. wenn er wei
ter leben und fiir sein Land wirken könnte,
antwortet der Oberst sehr ernst: „Nein.
Denn wenn ich jetzt fortgehe, gibt es hun-
dert geeignete Manner.die meinen Platz ein-
nehmen können. Aber verstehen sie denn
nicht, wenn ich hier falie, vor Port Arthur
- und Sie müssen bedenken, kein Name un-
ter der Sonne wird den Japanern so vor
Augen leuchten wie Port Arthur - dann
werden meine Kinder und Kindeskinder es
als eine Verplichtung fühlen, so zu leben-
dasz sie dem Namen Ehre machen, den ihi
Stammvater durch seinen Heldentod vor
Port Arthur beriihmt gemacht hat. Ein
Olanz wird von dem Namen ausgchen, der
meinen Nachkommen ein gebieterisches no
blesse oblige sein wird, dasz sie von jeder
schlechten Handlung zurückhalten und mei-
'iem Lande Hunderte von guten und loyalen
Biirgern geben wird. 1st es nicht wert. da-
ftir zu sterben
Wir Leute aus dem Westen, haben uns
bekreuzt richtig christüch bekreuzt in wi-
derwilliger Bewunderung vor der Todes-
verachtung der Japaner. Wir sollten lieber
von ihrer Todesfriede sprechen.
Die Japaner sind von Natur impulsiv hei
ter. kindlich froh. Sie lieben das Leben in
ihrem schonen Vaterlande, im Kreise ihrer
Freunde an die sie feste Bande knüpfen.
Aber oben und unten in allen Schichten der
Gesellschaft, wird der Tod für den Japaner
das grosze Glück. sobald durch ihn seine
Pflicht gegen alles, was er liebt, vollauf
und daüber hinaus über Menschenmasz er-
fült wird. Dann wird seine Name für ewi-
ge Zeiten bewahrt und dann kann sein
Geist, der Geist, der Pflichterfüllung bis in
den Tod. weiterhin den lebenden und noch
spateren Japanischen Geschlechtern ein
Helfer sein
Dat een volk van millioenen, door zulk
een moraal gesmeed tot één stuk metaal,
een groote toekomst heeft, wie kan er aan
twijfelen En wie ook kan het bejammeren?
Bejammeren kan ik slechts, dat de krank
zinnigheid der blanken hun de overwinning
zoo gemakkelijk maakt.2)
Ten slotte Rusland. Het was op het slag
veld van Austerlitz dat Napoleon deze woor_
den sprak tot den keizer van Oostenrijk:
„Croyez-moi, ne confondez pas votre cause
avec celle de l'empereur Alexandre. La
Russie seule peut aujourd'hui faire en Eu
rope une guerre de fantaisie. Vaincue elle
se retire dans ses déserts et vous, vous
payez avec vos provinces les frais de la
guerre." Het ware voor Frankrijk te wen-
schen geweest, dat zijn ministers deze
woorden van den grooten Romaan steeds
voor oogen gehad hadden, want al gaat
het gezegde wat landverlies aangaat, tegen
woordig waarschijnlijk niet meer op, toch
blijft het een feit, dat alleen voor een volk
op het beschavingspeil van Rusland, een
oorlog vooruitgang kan beteekenen. Waan
wijze idioten echter als minister Pichon
zelf door en door slachtoffers van het geld
hebben gemeend dat zij voor enkele mil-
liarden, Japan zoowel als Rusland tot hun
vechthond konden maken, terwijl in werke
lijkheid Frankrijk de nederige ancilla werd
van de boven alle beschrijving gewetenlooze
politiek der Russen. In Rusland zien wij
een poel van ondenkbare ongerechtig
heid en daaruit voortvloeiende ellende, toch
zal Rusland floreeren. want grooter dan de
immoraliteit van al dit oppervlakkige vuil,
is de moraliteit van zijn eigenlijk streven.
Het klinkt potsierlijk voor den knappen en
toch blinden Westerling, maar het Russische
volk is vast overtuigd dat het geroepen is
der wereld het eenig-ware Christendom te
brengen. Dit volk voelt een roeping Deus
vult en het heeft de kracht haar in ver
vulling te brengen. Deze kracht blijkt aller
eerst uit het onbegrensde vermogen om te
lijden. Het Russische volk draagt zonder te
breken, zijn bureaucratie, zijn vuil, zijn lui
zen, ja vertoont onder zulke diep treurige
uitwendige omstandigheden praestaties, die
voor ons Westerlingen onbereikbaar zijn, ik
deuk hier aan zijn geleerden, zijn psycholo
gen en zijn kunstenaars. Het eenige wat zij
niet kunnen, is kapitaliseeren, evenmin als
de Turken, en wellicht is het daardoor dat
zij ook niet kunnen organiseeren. Wat er in
Rusland georganiseerd is, is üermaansch en
intuïtief zegt dan ook de Rus tegen den
Duitscher, evengoed als tegen den Jood:
„Gij hebt een anderen geest; de gevolgen
van dat intuïtieve gevoel zijn natuurlijk in
overeenstemming met hun beschavingspeil.
Nu hebben wij de vijf grootste der ver
bondenen even in vogelvlucht de revue laten
passeeren, voldoende dunkt me, om in te
zien, dat het een gladde advocaat moet zijn,
die hun verbond aan normaal denkende
menschen kan opdragen, als een verbond
van het licht tegen de duisternis. Voldoen
de dunkt me om het duidelijk te maken, dat
een dergelijk advocaat zijn kracht moet
zoeken in holle fantaronnades en daaren
tegen niet dan hoogst spaarzaam een beroeo
kan doen op de feiten onder het motto:
„Glissez, n'appuyez pas." ..De gepruikte
godskinderen van toen. de gehelmde fari
zeeërs van nu", wie niet bevreesd wordt
bij het vreeselijk knallen van zoo'n vuur
werk, ziet, dat het alles zijn theoretische
noodzakelijkheid heeft. Hij ziet ook nog,
dat een waar Franschen-vriend eigenlijk ook
de vriend is van 95"/" der Duitschers; het
zijn slechts 5 onder de Duitschers. die hij
zou willen afmaken; de andere, waarmee
hij het eigenlijk heel goed meent, doodt hij
slechts bij ongeluk.
„Waar bleven de Schillers vraagt de
heer Haje. Om deze vraag goed te beant
woorden. moet men de geschiedenis van
Duitschland sedert 1800 in zijn geheel psy
chologisch, volgens het recept van Lamp-
regt niet van Treitschke behandelen. Ik zal
er zoo nu en dan wel een greep uit doen.
Voor heden zij het genoeg, op te merken,
dat de materieele voorspoed die sedert de
laatste 40 jaar in Duitschland gqheerscht
heeft, voor den Duitschen geest noodlottig
geweest is. Men leze toch R. Eucken, Zur
Sammiung des Geistes. Wat hij den Duit
schers voorhoudt, heeft ook voor ons Hol
landers zoo'n ontzaggelijke waarde.
Men zag dezelfde zedelijke achteruitgang
in alle landen van Europa, het ergst in En
geland. Men leze H. Chamberlain, Neue
Kriegsaufsatze, Wilkie Collins, Man and
Wife, Ouida, The Massarener, tallooze wer
ken van Marie Correlli, Shaw. (De man der
toekom'st en vele andere tragische blijspe
len) alsook W. Stead (de versmade sekse.)
Voor het leeren kennen van wat Asquith
verstaat onder „recht" wanneer hij zegt;
„Zal recht of zal geweld heerschen over de
menschheid," beveel ik bizonder aan het
jongensboek „Jacob Eerlijk, van Maryat;
juist omdat het geschreven werd zonder
eenige bijbedoeling en door iemand, die voor
Engeland één en al sympathie was.
De Èngelschen zingen thans in Frankrijk
„I don't care if the ship goes down
For she don't belong to me."
Oh, dat de Franschen het verstaan kon
den!
Wiedeman.
b Prof. K. LarsenJapan im Kampf. Voor wie
het niet weten mocht, diene, dat L. een Deen is,
geen Duitscher.
_2) De misdaad der geallieerden bestaat eigenlijk
niet daarin, dat zij Duitschland pogen te ver
moorden Elk groot rijk heeft andere volken ten
val gebracht. Engeland bij tientallen, de Maoris
roeide het zelfs zoo goed als uit. Hun misdaad
is dat zij zich zelf ten val brengen en daarmee
wellicht geheel West-Europa.
KOLONIËN.
Een waarschuwing.
Aan een onder dezen titel door T. in „De
Nieuwe Soerabaia Courant" geschreven ar
tikel ontleenen wij
„Zooals men weet, leven we hier in Ke-
diri in het teeken der pestbestrijding. De
ziekte is aan het afnemen, en het is zeer
loffelijk, dat de bestrijding van het kwaad
nu met kracht wordt aangepakt. Voorloo-
pig bepaalt de bestrijdingswijze zich hoofd
zakelijk tot de woningverbetering. Een
ieder zal onzen bruinen broeder van harte
eene goede en hygiënische woning toewen-
schen, maar alles met mate. zou ik willen
zeggen. De wijze, waarop die veel gepre
zen woningverbetering wordt uitgevoerd, is
wel wat dictatorisch te noemen. Pas zijn
de heerendiensten hier afgeschaft, of het
gouvernement weet niet 'beter te dloen,
dan voor een doel van zeer groot nut,
dit zij erkend, wederom gedwongen ar
beid in te stellen, en wel in eene mate, die
veel drukkender lasten op de bevolking
legt dan sedert Daendels is vertoond, de
gedwongen koffiecultuur uitgezonderd.
Officieel is bepaald, dat eiken dqg één
vijfde deel der werkbare mannen aan de
woningverbetering moet arbeiden. Dit lijkt
nogal tam. maar er moet dadelijk bij ge
zegd worden, dat het overige vier vijfde
deel zorgen moet voor het gereedhouden
an materialen. Er bestaat natuurlijk geene
ordonnantie of wet, die hen daartoe kan
dwingen, maar als men weet, dat reeds
dessa-hoofden zijn gedreigd met ontslag,
inlandsche hoofden met degradatie, en den
kleinen man dagelijks het spook van de po-
litierol wordt voorgehouden, dan begrijpt
men, dat de zaak marcheert. Klapperboo-
men, mooie mangga- en andere vrucht-
hoornen worden geveld, het bamboekapi
taal flink aangesproken, en links en rechts
geleend, om pannen, enz. te kunnen koopeti.
Nu zij het gouvernement voorzichtig. Ja.
een assistent-resident, een controleur is al
tijd vol beleid, weet van geven en nemen,
mahr een opzichter van den beroemden
dienst der woningverbetering spreekt niet
altijd"de volkstaal, is niet altijd even kalm;
en een ongeluk schuilt in een klein hoekje.
Bovèndien zijn er misschien wel enkele
ambtenaren, die er een weinig in groeien,
dat zij nu den suikerfabrikanten een kool
kunnen stoven door hun werkvolk weg te
halen. Er zijn altijd menschen, die de zon
niet goed in het water kunnen zien schijnen,
en eerlijk gezegd, hadden de suikertnen-
schen wel eens in den zak kunnen tasten,
toen die woningverbetering werd geordon
neerd. Ach, met een betrekkelijk gering
renteverlies hadden ze de kleine lieden
kunnen helpen aan materialen en geld, na
tuurlijk als voorschot, om hunne huizen vol
gens voorschrift te veranderen, vóórdat de
tijd van de drukke werkzaamheden voor
hunne ondernemingen aanbrak. Nu loopen
zij de kans, dat op een gegeven moment
hun werkvolk en corps wordt opgecom
mandeerd, om bij de pestbestrijding te wer
ken, en dan staat hunne industrie stop. Nu
zal de regeering zich wel tweemaal beden
ken, voordat zij de kurk, waar Java op
drijft, zulk eene onderdompeling doet on
dergaan. maar misschien denkt ze, dat die
industrie bij de tegenwoordige prijzen wel
een stootje kan velen.
Het onaangename van de heele zaak is
echter, dat de pest begint te verdwijnen,
vóórdat er nog een noemenswaardig aan*aJ
huizen rattenvrij is gemaakt. Bij velen
komt nu de logica in het gedrang, aller
eerst voor den eenvoudigen inlander, maar
ook mij zijn de genomen maatregelen wel
eens raadselachtig voorgekomen. Zoo
maakt de woningverbetering alleen werk
van de opstanden; het dak van de huizen
wordt zoo verbouwd, dat geen rat er zich
meer in kan nestelen maar aan de vloeren
wordt niets gedaan, en toch wil het mi.i
voorkomen, dat een knaagdier liever in
een aarden vloer zijn hol zal maken dan er
gens in de hanenbalken, maar ik geef dade
lijk toe, dat ik in dit opzicht niet deskundig
hen. en dat de ziekte na het bekend wor
den van de wenschen van onzen pestdicta-
tor zichtbaar aan het afnemen is.
Maar de waarschuwing aan de regeering
luide: span 4e boog niet te strak.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Concert te Bloemendaal. Vrijdagavond
had op „Duin en Daal" het aangekondigde
Morisson-concert plaats. Er was veel wind
en weinig publiek. Tot om ende bij half
