KLICKA-CONCERT
veld. Om de zon als middenpunt draaien
Jus nu 5 planeten, de aarde als zesde met
haar maan en de vaste sterren zijn op zeer
groote afs-tanden gelegen en nemen aan
deze bewegingen geen deel.
He bezwaren, die tegen Copernicus leer
wi rden aangevoerd, waren meer van phy-
v ehen dan van astronomischen aard. Men
vide: Als de aarde draait, zal alles wat
eenmaal van de aarde los is geraakt, een
oi „eworpen steen, een vogel, enz. niet
weer op dezelfde plaats neerkomen, en wij
zien toch juist dat dit gebeurt. Volgens
Aristoteles bewegen zich de lichte dingen,
ucht en de ether, en zijn de zware, zoo-
s de aarde, in rust; bij Copernicus juist
liet omgekeerde, wat niet in overeenstem-
g is met onze observaties! Copernicus
z t hiertegen: alles wat dicht om de
Je is, hoort er bij, dus ook de lucht, de
v els, enz., de aarde is niet alleen de vaste
doch ook het gasvormige en dit draait
a! -S met elkaar als één geheel. De toe
s' id van rust en onbewegelijkheid past
voor de aarde, meer voor het verhe-
het hooge, het heilige, en dit is de
I iel. Het is absurd, aan te nemen dat
heelal zou bewegen en een zeer klein
vrdeel, de aarde, zou stilstaan. Sterk
11 deze bewijzen zeker niet, maar Co-
icus stond nog geheel in het teeken der
ken, die nog altijd op elk gebied de
Vers waren en bleven. Copernicus
ook zelf uitdrukkelijk dat hij zijn
:n aan Qrieksche geschriften (van Py-
ras en diens tijdgenooten) ontleende,
•enaissance ontstond. Rome was het
- relijk middelpunt der wereld. Ook Co-
icus studeerde daar, en keerde later
zijn geboorteland Polen terug. Hij
agt zijn boek met de nieuwe leer op
den paus en noemde het dan ook het
goraansche stelsel.
Je tweede helft van de zestiende eeuw
!en de behoefte aan betere astronomi-
tafels door de verre reizen, die men
i. en de ontdekking van den zuidelijken
enhemel, hoe langer hoe dringender,
i leefde toen in een tijdperk van sterken
ruitgang op elk gebied, en overal stelde
kerk zich op den voorgrond, zij was
i nog niet behoudend, doch streefde
v vooruit, de intellectueele krachten
men bij voorkeur uit de rijen der gees-
ken, vooral Leo X was een krachtig be-
dcraar van de wetenschap,
ch nu kwam de Hervorming. Deze
de leer van Copernicus, dus van de,
iscli gesproken, weinige beteekenis
de aarde en de nog mindere van de
a"rdebewoners aan, er zijn immers tal
planeten als de aarde; waarom zouden
•Jie niet zijn bewoond? Het Heelal
t oneindig groot. De vaste sterren in
Mig aantal, ook weer zonnen op reus-
o afstanden, ook weer omringd door
,'i en planeten! Dit alles ging de oude
te ver, de Bijbel leerde dat alles er
- oor en om den mensch, zooals ook
oteles den mensch als middenpunt van
t zijnde beschouwde, dit was dus de
die de kerk aanvaardde en van toen af.
'e bezegeling op het Concilie van Tren-
tc vuur en te zwaard verdedigde. De
i.idvaardige en onverbiddelijke Jezuïe
ten-orde komt op en geeft de kerk haar
enge tucht, veel verstand en organisatie
•nverdeelde gehoorzaamheid!
(Wordt vervolgd.)
Uit het p o 1 i t i e-r a p p o r t.
I'rocesse n-v e r b a a 1 zijn opgemaakt
wegens: loopen over verboden grond;
venten zonder armband; overtreding der
"K\vet; rijden over verboden grond.
Gevonden en terug te bekomen bij
V van der Eem, Meerenbergscheweg 4, te
Bloemendaal, een fox-terrier; J. F. van
Galen, Van-Haemstedeweg 3, te Aerden-
hout, een zwarte hondaan het bureau van
'litie te Overveen; een heeren parapluie;
ven rozenkrans in étui en twee sleuteltjes.
Verloren: een portemonnaie met in
houd; een dames handtaschje met inhoud;
-en gouden dasspeld met briljanten; een
schooltasch.
BURGERLIJKE STAND.
Van Vrijdag 21 tot en met Donderdag 27
lanuari.
Geboren: d. van A. van Batenburg
en A. van de Kraats.
Overleden: H. Sikman, 67 j., wo
nende te Haarlem.
Overleden in het gesticht Mee-
renberg: M. J. Boelen, 73 j.
SPORT.
Hockey.
M. H. C. I.Bloemendacd 10.
Deze plaatselijke ontmoeting geschiedde
op het Musschenveld in den Aerdenhout,
beide elftallen waren voltallig en dan ook
goed tegen elkaar opgewassen. Het was
een zeer spannende wedstrijd. Na een
kwartier spelens gelukte het Geijl, voor
Bloemendaal het winnende puntje te ma
ken. Na rust hetzelfde spel, de achterhoe
den zijn het best en weten dan ook scoren
te voorkomen. Vooral Rasch bij de rood-
hemden is schitterend en houdt de oranje-
witte voorhoede in bedwang. Hoewel Bloe
mendaal na rust geen geluk had, geeft
toch 10 den juisten stand weer. Bloe
mendaal heeft de overwinning verdiend,
maar ze hebben er dan ook hard voor moe
ten werken. Zondag 30 Januari speelt
Bloemendaal 1 voor den Amsterdam-beker
tegen T. O. Q. O. I. in Den Haag.
Bloemendacd II—M. H. C. II 27.
Bloemendaalsch 2de bracht het er Zon
dag slechter af. Voor rust ging het nog, en
het wist toen dan ook nog 2 puntjes in de
wacht te slepen, beide door Looman ge
maakt. Na de rust is Bloemendaal totaal
ingesloten, en de roodhemden weten dan
wel wat geflatteerd Bloemendaal met 72
naar huis toe te sturen. Het geheele spel
was slecht, alleen Barbas en J. André de
la Porte waren op dreef.
UIT ANDERE GEMEENTEN.
Practisch Nationalisme was het on
derwerp der lezing, welke de heer mr. H.
van de Rivière Woensdagavond in „De
Kroon", te Haarlem, heeft gehouden voor
dc afdeeling Haarlem van het A. N. V. Er
waren slechts weinig belangstellenden.
Spreker zelf vond dit verklaarbaar; het
onderwerp van zijn rede, het nationalisme,
vond in het algemeen maar weinig belang
stelling in Holland. Dat moet echter ver
anderen. Kleine volken voelen internatio
naal, maar vergeten daarbij, dat ze, ge
dwongen zich bij een andere, groote natie
aan te sluiten, zich daarbij heel niet zou
den aanpassen.
Spreker wees op het nut eener krachtige
landsverdediging, van het aanwakkeren
van het nationaal gevoel in het algemeen,
en ten derde wilde hij nog een Organisatie
ingevoerd zien, die onder den naam „Pers
schildwachten" alom in het buitenland wa
ken moet, om onjuiste berichten omtrent
Nederland in de bladen aldaar dadelijk te
weerleggen.
Speenhoff en de Roomschen. Onze
lezers zullen zich herinneren, dat men aan
Speenhoff in eene vergadering van de ver-
eeniging „De Groote Houtstraat", te Haar
lem, verweet, de roomsche beginselen aan
te randen. Nu was het „Haarlems Dag
blad" ter oore gekomen, dat Speenhoff zelf
Roomsch is, en dat in zijn gezin de room
sche gebruiken en voorschriften stipt in
acht genomen worden. De redactie van dit
blad vroeg den heer Speenhoff of deze
mededeeling juist was, en ontving van den
heer Speenhoff een bevestigend antwoord;
alle kinderen krijgen een roomsche opvoe
ding, bezoeken de leering, binnenkort zal
er een zijn communie doen, en de pastoor
der parochie bezoekt de familie bijna we
kelijks. Deze pastoor heeft plan een
Speenhoff-bundel ten gebruike in het room
sche gezin saam te stellen; trouwens „De
Maasbode" zelf nam wel eens een vers
van hem op. De geestelijkheid werkt het
optreden van den zanger in Noord-Brabant
en Limburg heelendal niet tegen, zooals
„Groote-Houtstraters" beweerden. Ten
slotte verklaarde Speenhoff nooit tegen het
roomsche geloof iets te hebben gedicht of
gezongen.
Ons is het best. Men kent onze waar
deering voor Speenhoffs liedjes; wij doen
daar geen kruimel van af. Zijn geloofs
belijdenis kan ons niks niemendal schelen.
Alleen.het komt ons alles als een zon
derlinge mystificatie voor, daar Speenhoff
zelf aan den disch bij onzen hoofdredac
teur verklaarde, dat de roomsche geeste
lijkheid hem tegenwerkte, en zulks omdat
hij, Speenhoff, een renegaat was. Wat is
nu waar: wat Speenhoff ons zegt? Of wat
hij aan het „Haarlem's Dagblad" meedeelt?
vragen wij.
Voor de militairen. Mejuffrouw Mary
Fleischmann verzoekt ons, mede in ver
band met het kranig optreden der militai
ren bij den watersnood, onze lezeressen en
lezers op te wekken, niet te verflauwen in 't
zenden van onderkleedingstukken, sokken,
handschoenen, sigaren en wat dies meer
zij, aan haar magazijn voor gemobiliseerde
troepen, aan haar adres: Kruisweg 70c,
Haarlem.
Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht.
Dinsdagavond werd te Haarlem in „De
Kroon" een groote openbare vergadering
gehouden, ten einde de thans ingediende
wetsvoorstellen tot grondwetwijziging in
zake vrouwenkiesrecht te bespreken. Mevr.
ThielWehrbein, de voorzitster, leidde
de sprekers en spreekster in. Eenigen
dezer sprekers gaven een historisch over
zicht der voor vrouwenkiesrecht gevoerde
actie, anderen weder wezen op de belan
gen, welke met het vrouwenkiesrecht ge
moeid waren, en riepen voor dat kiesrecht
de grootste belangstelling op, met het ge-
vólg dat de vergadering een motie aan
nam, met het besluit: geen wettig middel
onbeproefd te zullen laten, om te verkrij
gen, dat in de regeeringsvoorstellen zoo
danige wijzigingen worden aangebracht,
dat de bepalingen omtrent het vrouwen
kiesrecht gelijk worden aan die, welke
voorgesteld zijn omtrent het mannenkies-
recht.
Mevrouw Bolding!) Goemans. Gaarne
vestigen wij uwe aandacht op de letter
kundige voordracht, door mevrouw Bol-
dinghGoemans op 3 Februari des avonds
8 uur in „De Vereeniging", te Haarlem; te
houden. Wij wekken een ieder op, naar
deze begaafde vrouw.te gaan luisteren.
In de annonce vindt men verdere bizon-
derheden omtrent dezen voordrachtavond.
VAN HIER EN DAAR.
Romain Rolland. Wij herinneren eraan,
dat de groote schrijver en vredesvriend
Romain Rolland dezer dagen zijn 50en ver
jaardag vieren zal. We wekken zijne vele
bewonderaars op, hem dus nu een kort
woord van gelukwensch en sympathie te
doen toekomen. Per adres den heer Henri
Guilbeaux, Rue du Marché 28, Genève.
RECHT EN WET.
Bij vonnis van de Arrondissements-
Rechtbank te Haarlem werd beslist, dat het
verhuren van kamers niet is het overdoen
van de huur, d. w. z. afstand doen van de
huur om iemand anders in de plaats van
den huurder te stellen. Is in het huurcon
tract dus niets omtrent het onderhuren
overeengekomen, dan heeft de huurder het
recht kamers van het gehuurde perceel te
verhuren, onder eigen verantwoordelijk
heid.
Voorts werd beslist, dat wanneer door
den verhuurder gevorderd wordt ontbin
ding van de huur op grond van wanbeta
ling der huurpenningen, die verhuurder
moet stellen öf dat de huurder tot betaling
is gesommeerd, öf dat de huurder door het
enkel verloop van den termijn in gebreke
was overeenkomstig het contract.
(Het verdient dus aanbeveling in huur
contracten te vermelden, dat de huurder
in gebreke is door het enkel verloop van
den termijn, zonder dat eene ingebreke
stelling vereischt is. Red.)
INGEZONDEN.
(Zonder verantwoordelijkheid der Redactie.)
Bloemendaal, 25 Jan. '16.
Geachte redactie,
In de rubriek „Van hier en Daar" van
uw blad van 1.1. Zaterdag, vind ik een op
gave van periodieken, die „voor de vrouw"
verschijnen, besloten met eene conclusie,
dat dergelijke tijdschriften veelal ontstaan
door het speculeeren van heeren adver
teerders op de koopkracht der vrouwen.
Deze conclusie bedroeft mij; zij geeft
nauwelijks blijk van eenig juist inzicht in
de Vrouwenbeweging. Wel degelijk vraagt
„de Vrouw" om deze tijdschriften; zij zijn
het uitvloeisel van de bewustwording der
vrouwen.
En danwél noemt u het maandblad van
de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht,
dat in Bloemendaal zoo goed als niet ge
lezen wordt, daar deze vereeniging hier
geen afdeeling heeft, maar u verzuimt te
vermelden: „De Ploeger", corresponden
tieblad van den Nederlandschen Bond voor
Vrouwenkiesrecht, en dat verzuim is nu
heelemaal niet aardig tegenover onze circa
250 plaatsgenooten, die dit tijdschrift gere
geld lezen.
Waarom uwe lezeressen ook niet eens
gewezen op het zich in statu nascendi be
vindende maandblad „Leven en Werken",
de redactie waarvan twee hoogstaande
vrouwen, mejuffrouw E. C. Knappert en
mejuffrouw Annie Salomons, op zich ge
nomen hebben.
O, waarde redactie, gij verricht verdien
stelijk werk in Bloemendaal, maar stel u
niet zoo schamper tegenover de vrouwen
beweging; leer haar beter kennen; er is
zooveel moois en verheffends in.
Met vriendschappelijken groet,
Hoogachtend,
J. C. DE WIJS.
Wij zonden het schrijven van den heer
De Wijs aan onze medewerkster voor de
damesrubrieken, en ontvangen van haar
het volgend antwoord aan den geachten
inzender.
Naschrift.
Geachte heer,
Het spijt mij, wanneer u uit mijn rubriek
jes de conclusie trekt, dat de vrouwenbe
weging mijn sympathie niet heeft. Integen
deel. Maar ik ben kritisch.
O zeker, „de Vrouw" vraagt om lectuur.
Maar vraagt ze om al die lectuur, om al
dien ballast. U zult mij toch ten goede
houden, dat een „Nieuw Vrouwenleven" of
Maandag 31 Januari, des avonds
8 uur, in Hotel „DUIN EN DAAL."
Toegangsbewijzen tegen f 1,50 ver
krijgbaar aan het Hotel, in het Sigaren
magazijn van den Heer VAN 'T RIET.
te Bloemendaal, en in het Pianomagazijn
van den Heer P. VAN OOY, Kruisweg.
Haarlem.
een „Amsterdamsche Damesgids" toch
werkelijk niet in een behoefte voorzien. Ze
zijn als een nieuw snuisterijtje op een over
volle étagère. Van de vijftien periodieken,
die ik opnoemde, waarbij gevoegd nog
„De Ploeger", welke niet in mijn lijst voor
kwam, omdat het een orgaan uwer veree
niging is en niet een zelfstandig uitgegeven
tijdschrift kunnen we er gevoegelijk de
helft missen.
Zoodra ik een proefnummer van „Leven
en Werken" heb gezien, zal ik er graag
een artikeltje aan wijden. Thans acht ik
de tijd daarvoor nog niet gekomen.
Intusschen blijf ik op het standpunt, dat
er voor de vrouw te veel geschreven
wordt. Zooals er trouwens op elk gebied
te veel geleverd wordt. Een teeken des
tijds.
Red. „Voor de Dames",
Tr. G. P.
MUZIEK.
Maatschappij tot Bevordering der
Toonkunst. Eerste uitvoering op
Dinsdag 18 Jan. 1916, in de con
certzaal der sociëteit „Vereeni
ging", des avonds ten halfacht uur
precies.
„Ein deutsches Requiem", Joh.
Brahms, op. 45. „Nanie", Joh.
Brahms, op. 82; „Chor Phantasie
mit klavier-solo", L. van Beetho
ven, op. 80. Solisten: mej. E. C.
Ménagé Challa, sopraan, Amster
dam; de heer Düberta, bariton,
's-Gravenhage; de heer Karei de
Jong, piano, Haarlem. Koor: de
zangvereeniging der afdeeling en
het Utrechtsch stedelijk orkest. Di
recteur de heer Louis Robert.
Wat is het toch merkwaardig om na een
uitvoering de verschillende op- en aan
merkingen, goed- en afkeuringen over het
gehoorde, op te vangen. Zooals „gewoon
lijk" waren ook ditmaal de kritieken der
leeken hoe dat gewoonlijk is en hoe
veel waarde daaraan te hechten is Het
oordeel van „bevoegden" is meestal minder
afbrekend, maar juist rechtvaardig-waar-
deerend, zonder overdrijving naar welken
kant ook en vrij van vóóroordeelen en per
soonlijke sympathieën en antipathieën.
Mij dunkt, dat in een jaar als dit een
„Requiem" zeer goed past; ook „Nanie"
geeft in stemmingsvolle klanken een mooie
idee van Schiller weer, omtrent de vergan
kelijkheid van 't „schoone" en Beethoven's
Chorphantasie is een opgewekte hulde aan
dc „Kunst". In de drie werken hebben
Brahms en Beethoven zooveel grootsche en
verheven gedachten verklankt, dat toch bij
deze uitvoering ook zeker dergelijke ge
dachten (enbij de gevoelvollen) gevoelens:
gewekt zullen zijn, die maken dat de be
zoekers een goede herinnering aan 18 Ja
nuari 1916 zullen bewaren.
CORRESPONDENTIE
Den heer W. G„ te Hilversum. Wat
uwe vraag omtrent de zaak „De Telegraaf"
betreft: wij vestigen uw aandacht op de
open brieven aan den heer Holdert, die in
ons blad verschenen.
TOONEEL.
„De Duivel in de Vrouw", (gezel
schap Royaards).
Dit stuk is de uitbeelding van de stelling
dat de lust tot het voldoen aan zijne na
tuurlijke bestemming sterker kan zijn dan
het gebod een ander mensch geen kwaad
te doen. Een doodgewone stelling, maar
doorgevoerd op een wijze, welke de vrou
wenfiguur die dit stuk draagt, maakt tot de
verpersoonlijking van een elementaire we
reldkracht.
Het tooneel levert ons de volmaakte uit
beelding der menschelijke hartstochten, die
dezelfde zijn door alle tijden heen. Het
stuk werd met een machtig „entrain" ge
speeld, dat onnaspeurlijk geleidelijk tot de
climax opklom. Magda Janssens is een
eerste-klasse actrice.
De vertaling van Edmond Visser, vooral
van de vrouwenrol, leek ons uitnemend,
rnen hoorde er de voordracht van dezen
talentvollen vertolker van Heijermans in.
Kwam in het .stuk niet iets voor van ber
gen en een eigenhandig geschreven testa-
ewTSTR-WATË'R]
Met warme melk het vanouds bekende
meest doeltreffende middel tegen Hoest
en Verkoudheid. Alleen eeht met dit
Handelsmerk 29 cent per heele kruik,
